Biomy

BIOM - Zbiór wszystkich ekosystemów zajmujących rozległy obszar kuli ziemskiej, który charakteryzuje się podobnym klimatem, glebami, roślinami i zwierzętami.

Granice biomu określone są przede wszystkim przez warunki klimatyczne, szczególnie przez temperaturę.
- w miarę zbliżania się do równika maleje znaczenie temperatury, ale wzrasta znaczenie opadów
- skład biocenoz zmienia się też wraz z wysokością nad poziomem morza
- zmiana szaty roślinnej wraz z oddaleniem się od ciepłej sfery równikowej i przybliżaniem się do zimnych terenów Arktyki i Antarktydy

TUNDRA
• Obszar bezleśny
• Ciągnie się pasmem wzdłuż bieguna północnego
• Brak odpowiednika na półkuli południowej (brak lądu na odpowiednich szerokościach geograficznych)
• Surowy klimat zimy: długie i mroźne
lata: ciepłe i deszczowe
• Średnie temperatury stycznia w tundrach euroazjatyckich i amerykańskich= od -16 do -26 C, okresowo spadają nawet do -60C, natomiast lipca nie przekraczają +15C
• pokrywa śnieżna w wielu miejscach utrzymuje się ponad dziewięć miesięcy w roku
• niewiele energii słonecznej dociera do tych szerokości geograficznych
• Stale zamarznięta głębsza warstwa gleby, zwana wieczną zmarzliną, oraz silne mroźne wiatry ograniczają rozwój roślin i zwierząt
• Gleby geologicznie młode, uformowały się po zakończeniu ostatniego okresu glacjalnego-ubogie w sole mineralne - gł. azotany i fosforany; oraz materię organiczną
• Flora: porosty, np. chrobotem reniferowy, mchy, trawy, trawo podobne turzyce
drobna krzewinki, np. borówki, czasem karłowate wierzby i brzozy max 30 cm.
• Fauna: Roślinożercy: lemingi, parwdy, renifery
Drapieżcy: gronostaje, sowy śnieżne, lisy polarne, niedźwiedzie
Ssaki: woły piżmowe, karibu=renifer, zając bielak. Ptaki: ptarmigany
Gadów i płazów brak
W czasie krótkiego lata pojawiają się przybywające z południa ptaki wędrowne oraz liczne owady z rzędu muchówek, które długi okres zimy przetrwały w stadiach spoczynkowych jako jaj lub poczwarki.
• W ubogiej biocenozie tundry mało jest zwierząt a przez to mało ogniw, mało zależności regulacyjne biocenozy są bardzo małe. Naruszenie któregokolwiek ogniwa może spowodować zaburzenia całości.
• Charakterystyczne są gwałtowne fluktuacje niektórych gatunków np. lemingów.
• Tundra jest obszarem, który nie uległ wpływom człowieka i gdzie warunki bytowania zwierząt i roślin nie zostały przez niego zakłócone. Choć nasilająca się w ostatnich latach eksploatacja złóż ropy naftowej może stanowić poważne zagrożenie dla tego biomu.

TAJGA = PÓŁNOCNY LAS SZPILKOWY
• Najbardziej na północ wysunięte lasy porastają olbrzymie przestrzenie półkuli północnej
• rozciąga się od Kanady przez północne rejony Europy – Norwegię, Szwecję, Finlandię, Łotwę, Estonię i część Rosji leżącą na północ na 61 stopnia równoleżnika aż do północnej Azji (brak odpowiednika na półkuli południowej)
• krótkie, ciepłe i suche lato oraz bardzo długa, mroźna zima
• przez cztery miesiące w roku temperatura przekracza w tajdze +10 C
• Roczna suma opadów od 400 do 600 mm
• bardzo powolna wszelka wegetacja tych warunkach
• gleby lekko kwaśne o niewielkiej zawartości mineralnych składników pokarmowych grubej warstwie częściowo rozłożonej materii organicznej pochodzącej gł. Z igieł świerkowych
• Flora: świerki
modrzewie, jodły, sosny, limby, brzozy, topole, osiki, olszyny, wierzby
dno lasu pokrywa gruba warstwa opadłego igliwia i liści oraz mchy i porosty tworząc runo leśne
• Fauna: owady
gryzonie: mysz, norniki
drapieżnicy: orzeł przedni, gronostaj, żbik, ryś, wilk, niedźwiedź, soból, norka
zwierzęta trawożerne i liściożerne – jelenie, łosie, zające
burunduki i inne wiewiórki
nieliczne płazy i gady
• zmienny ekosystem - liczne zmiany spowodowane klęskami żywiołowymi; pożary powstałe od piorunów lub masowo pojawiające się gąsienice niektórych ciem ogołacają całe połacie lasu
• wyjątkowo negatywnie reaguje na zatrucie środowiska
• Człowiek musi sobie uświadomić, że niszcząc tajgę pozbawia Ziemię nie tylko otuliny leśnej, bariery przed mroźnymi północnymi wiatrami, ale doprowadza do radykalnych zmian klimatu, które i jego dotkną.

WILGOTNY LAS STREFY UMIARKOWANEJ
• PN część zach. wybrzeża Ameryki PN, pd-wsch wybrzeże Australii, pd część kontynentu Ameryki Pd
• Suma opadów rocznych od 200 do 380 cm
• Zjawisko kondensacji pary wodnej - geste mgły na wybrzeżach oceanu)
• Bliskość mas wodnych oceanu
• Zimy łagodne, a lato mało upalne
• Gleby: dość ubogie w mineralne składniki pokarmowe, ale za to zasobne w materię organiczną
• Flora: wiecznie zielone drzewa: tsuga, daglezja, świerk, żywotnik (tuja)
Epifity- rośliny porastające gałęzie i pnie drzew, ale niebędące pasożytami: głównie mchy, widłaki, porosty, paprocie
• Fauna: wiewiórki, jelenie ptaki (różnorodne)
• Produkuje wielkie ilości drewna budulcowego masy drzewnej
• Jeden z najbardziej kompleksowych ekosystemów świata

LAS LIŚCIASTY STREFY UMIARKOWANEJ
• Lata upalne, zimy ostre
• Suma rocznych opadów atmosferycznych od 75 do 125 cm
• Gleba bogata w materię organiczną warstwy powierzchniowej i gliniastej warstwy głębszej
• Flora: dąb, buk, orzesznik, zw. hikorą w kierunku południa wzrasta udział roślin wiecznie zielonych, takich jak magnolia
• Fauna: dawniej: jeleń, bizon niedźwiedź, bóbr, wilk, puma wiele drobnych ssaków i ptaków wiele gatunków gadów i płazów bogatszy niż dziś świat owadów

Dziś: większość terenów zajmowanych kiedyś przez lasy dziś są przeznaczone na rolnictwo pod pola uprawne, oraz osady ludzkie
• Ekosystemy najszybciej przekształcone przez człowieka

ZBIOROWISKA TRAWIASTE STREFY UMIARKOWANEJ
• Środkowy zachód Stanów Zjednoczonych = preria
• Tereny o średniej wilgotności opadów, roczna suma opadów od 25 do 75 cm
• Lata-gorące, zimy mroźne
• Gleby bogate w materie organiczną (obumierające, co roku części wieloletnich roślin zielnych)
• Flora: brak drzew (jedynie wzdłuż rzek i potoków)
Bujna roślinność trawiasta
• Fauna: dawniej: bizon, wilk, kojot, pieski preriowe, lisy, łasicowate najrozmaitsze ptaki drapieżne różne gatunki kuraków, węże, jaszczurki liczne gatunki owadów
Dziś: flora jest o wiele bardziej uboga pojedyncze gatunki bądź też przedstawiciele danego gatunku

STEPY, TRAWOROŚLA STREFY UMIARKOWANEJ
• Średnie szerokości geograficzne (panuje tam niedostatek wody)
• Małe, nierówne opady roczne (250-450 mm/rok
• Lato jest suche i gorące, zima dość mroźna i śnieżna
• Dobowe wahania temperatury powietrza i ziemi są duże
• Klimat kontynentalny, suchy, uniemożliwiający rozwój drzew
• Biocenoza jest jednorodna i stosunkowo prosta
• Flora: ostnice

Kostrzewy, kurzyce, wiechlina,
• Fauna: ssaki szybko biegające duże kopytne ssaki ryjące, ssaki trawożerne