Rodzaje miłości

Miłość istniała od zawsze i istnieć będzie dopóki nie zginie człowiek. Jak długo bowiem będzie żył człowiek tak długo będzie kochał i nienawidził, pałał namiętnością i rzucał błyskawice gniewu. Miłość jest częścią życia człowieka, tak jak jego częścią jest sen czy posiłek, zarazem jest częścią samego człowieka, on bowiem jest podmiotem i przedmiotem miłości. To dzięki człowiekowi miłość istnieje i to człowiek ją tworzy, tworzy „cywilizację miłości”.

Każdy z nas, ludzi, zapewne nie raz zastanawiał się nad tym, czym ona właściwie jest, jak przychodzi i czy może odejść. Miłość... słowo, które na naszych ustach i na ustach innych pojawia się niemal co dzień. Jaka jest jednak jej istota? Co kryje się za tym pojęciem? Odpowiedzi na te pytania próbowali udzielić zarówno sławni, jak i nieznani pisarze, poeci, ludzie piszący wiersze „do szuflady”, filozofowie i teologowie od najdawniejszych czasów aż po współczesne.

Każdy z nas zapewne zna najpełniejszą zdaje się, ale i jedną z najstarszych definicję miłości, napisana przez św. Pawła, w której wymienia on właściwe jej cnoty: „miłość cierpliwa jest, łaskawa jest. Miłość nie zazdrości, nie szuka poklasku, nie unosi się pychą; nie dopuszcza się bezwstydu, nie szuka swego, nie unosi się gniewem, nie pamięta złego; nie cieszy się z niesprawiedliwości, ale współweseli się z prawdą. Wszystko znosi, wszystkiemu wierzy, we wszystkim pokłada nadzieję, wszystko przetrzyma. Miłość nigdy nie ustaje(...)”.

Miłość jest procesem, który zachodzi pomiędzy dwiema osobami. Proces ten może dokonywać się powoli lub zachodzić skokowo, zawsze jednak dadzą się wyróżnić w nim następujące etapy: Najpierw dokonuje się odkrycie wartości drugiej osoby, które może dotyczyć jednego lub wielu jej walorów (wygląd zewnętrzny, wrażliwość, zalety intelektualne i charakterologiczne). Jest to wspaniały etap w życiu człowieka, kiedy odnajduje on w kimś swój ideał, a równocześnie pragnie, aby w podobny sposób została dostrzeżona jego wartość. Poznane walory spotkanej osoby prowadzą do fascynacji nią i stanowią przedmiot upodobania (miłość upodobania).

Dalszy etap stanowi pragnienie zjednoczenia się z nią (miłość pożądania). Pojawia się wtedy potrzeba przebywania z miłowaną osobą, patrzenia na nią, rozmawiania, dotykania itd. Dalszym krokiem na drodze do umacniania się związku jest życzliwość wobec poznanej osoby (miłość życzliwości). Wyraża się ona w trosce, aby poznana osoba, posiadająca tak wielkie wartości, była należycie uszanowana, aby była bezpieczna obecnie i w przyszłości. Powstaje poczucie obowiązku opieki nad nią, aby ją chronić i umożliwić jej dalszy rozwój. O miłości można mówić wprawdzie i wtedy, gdy jest ona jednostronna, ale dopiero miłość wzajemna zasługuje w pełni na tę nazwę. O miłości prawdziwej można mówić tam, gdzie “ja” spotyka “ty” w połowie drogi, tworząc wspólnotę “my” (miłość oblubieńcza). Podstawami miłości oblubieńczej, polegającej na wzajemnym obdarowywaniu się, są wzajemność i życzliwość.

Rozwój miłości trwa przez całe życie. Wszystkie wymienione składniki procesu miłości można udoskonalać i pogłębiać. Można i trzeba coraz lepiej poznawać osobę kochaną, odkrywać w niej coraz to wyższe wartości i znajdować coraz większe upodobanie (miłość twórcza). Warunkiem takiego rozwoju miłości jest staranie się każdej z kochających osób o własne doskonalenie i obopólna pomoc. Jego przeciwieństwem jest nawiązywanie coraz to nowych, powierzchownych miłostek, które chwilowo rozbudzają wyobraźnię, nie prowadzą jednak do głębokiego, wzajemnego związku, a tym mniej do pozytywnej przemiany.

Miłość ludzka jest zróżnicowana ze względu na jej przedmiot (kogo się kocha). Może ona kierować się ku takim osobom, jak rodzice, dzieci, rodzeństwo (miłość rodzinna), rodacy mówiący tym samym językiem i pielęgnujący to samo dziedzictwo kulturowe (miłość patriotyczna), inni ludzie, potrzebujący naszej życzliwości (miłość bliźniego). Te rodzaje miłości nie są zabarwione seksualnie, tzn. płeć nie odgrywa w nich zasadniczej roli.

Szczególnym rodzajem miłości jest relacja między mężczyzną a kobietą powstająca na fundamencie płci, która znajduje swój szczyt w małżeństwie (miłość małżeńska). Zaspokaja ona podstawową potrzebę więzi, bliskości, kontaktów seksualnych. Dlatego też odgrywa wyjątkową rolę w życiu ludzkim.

Miłość ludzka może być także zróżnicowana ze względu na sposób miłowania. Miłość ta, będąc szczególnym spotkaniem i relacją międzyosobową, powinna obejmować wszystkie wymiary osobowego istnienia: cielesny, psychiczny, duchowy i nadprzyrodzony. W praktyce jednak miłość ludzka często zdominowana bywa przez jeden z tych wymiarów ludzkiej osobowości i wtedy przyjmuje ona określony charakter i nazwę

Wszystkie te próby pojęcia znaczenia miłości przyczyniły się do wyróżnienia kilku rodzajów miłości:

„Kochanie” i „lubienie”
Taka miłość to postawa, nakierowana na drugą osobę i zawierająca w sobie komponenty charakterystyczne dla postaw: behawioralny, poznawczy i emocjonalny. Jednak zakres tych dwu pojęć jest różny.
Miłość składa się z 3 elementów:
- przywiązania – jest to bardzo silna potrzeba bycia z drugą osobą, ciągłego przebywania w jej towarzystwie, kontaktu fizycznego i uwagi;
- troski – czyli chęci poświęcenia siebie całego dla dobra drugiej osoby;
- intymności – chęci zjednoczenia się z drugą osobą.
Natomiast lubienie to jedynie myślenie o osobie jako inteligentnej i godnej szacunku.

Miłość przyjacielska – Storge
Tego typu miłość rozwija się powoli u ludzi, którzy znają się od dłuższego czasu. Ludzie preferujący ten rodzaj miłości nie szukają jej, przydarza się ona im w trakcie zajmowania się innymi czynnościami. Różnice opinii czy kłótni nie są zagrożeniem dla związku takiego człowieka. Mają oni jednak trudności z zaakceptowaniem końca związku i mają nadzieję na dalszą przyjaźń z byłym partnerem.

Miłość partnerska
Miłość partnerska to uczucie, którym darzymy osobę, z którą jesteśmy związani głębiej i oparta jest ona o wzajemne pozytywne relacje intymne

Miłość od pierwszego wejrzenia
Ludzie preferujący ten rodzaj miłości wierzą w miłość od pierwszego wejrzenia i mają ściśle określony ideał urody partnera, dlatego też, kiedy znajdą takiego partnera szybko decydują się na związek, gdyż uważają, że tego typu człowieka spotyka się rzadko.
Miłość tego typu zaczyna się od bardzo silnego pociągu fizycznego. Pomimo tego, że występuje silny pociąg seksualny, to nie musi on być zaspokojony. Czasami zdarza się, że partner nalega na małżeństwo, aby zalegalizować tą potrzebę

Miłość fizyczna
To taka miłość, w której główną rolę stanowi popęd seksualny, a więc jednym z popędów życia. Podmiot miłości idealizuje przy tym obiekt popędu seksualnego, gdyż posiada on te cechy, które sam podmiot chciałby mięć. Kiedy jednak cel, jakim jest obniżenie napięcia seksualnego, zostaje osiągnięty, miłość powinna zniknąć.
Nie dzieje się tak, jedynie dlatego, że podmiot liczy się z tym, iż pragnienie to może się odnowić i wtedy cel będzie mógł być osiągnięty szybciej. W czasie tych beznamiętnych okresów osoby łączą takie uczucia jak czułość.

Miłość platoniczna
Człowiek, który kocha w ten sposób obsesyjnie myśli o osobie kochanej, ale niestety jest to miłość, której zazwyczaj nie możemy osiągnąć. Do naszych idoli, osób, które uważamy za autorytet – tą miłość można nazwać wielkim podziwem lub po prostu pożądaniem fizycznym. Bardzo chcielibyśmy, żeby z wybrankiem łączyło nas coś więcej, ale miłością platoniczną darzymy osoby, które są od nas dużo starsze i mają swoje rodziny albo sławne gwiazdy z telewizji i wiadomo, że szanse na związek nie ma prawie wcale…

Namiętna miłość - Eros
Miłość namiętna to stan bardzo intensywnego pragnienia zjednoczenia się z drugą osobą. Wtedy to wzrastają reakcje fizjologiczne na widok tej drugiej osoby.).
Ukochany wydaje Ci się piękny niczym młody bóg, jest ideałem pod każdym względem, zakochałaś się w nim od pierwszego wejrzenia. Szukasz w pamięci zdarzeń, które was ze sobą zetknęły i nic nie wydaje ci się przypadkowe - jakaś siła nadprzyrodzona musiała sprawić, że akurat tamtego dnia on wsiadł do tego samego co ty autobusu. Mało tego, wysiedliście na tym samym przystanku i do tego skończyły mu się papierosy, a Ty poczęstowałaś go swoimi. Po prostu byliście sobie przeznaczeni.

Od chwili, kiedy zauważyłaś w jego oku błysk zainteresowania, nie rozstajecie się ani na chwilę Rachunki telefoniczne są kilka razy większe niż zwykle, nagle zaczęłaś mieć bardzo mało czasu dla swoich przyjaciół, ledwo wyrabiasz się z pracą. A seks... jest wspaniale, cudownie, czujesz, że moglibyście nie wychodzić z łóżka.

To właśnie jest miłość przez starożytnych Greków nazywana erosem - pełna namiętnych uniesień, wielkich wzruszeń i romantycznych wyznań. Słowa "kocham cię" padają bardzo szybko, a siła uczuć jest tak ogromna, że wydaje się, zniesie każdą próbę i pokona każdą przeszkodę. To miłość, o jakiej marzy się w najskrytszych snach. Warto jednak mieć świadomość, że silne uczucia mają to do siebie, że kiedyś słabną. Nie można bez końca spalać się emocjonalnie, bo nasz organizm tego po prostu nie wytrzymuje. I niestety im bardziej idealizujemy ukochanego, tym później większe czeka nas rozczarowanie, że nie jest dokładnie taki, jak z naszych snów.

Może ona być zarówno odwzajemniona (wtedy przynosi człowiekowi pozytywne doznania), jak i nieodwzajemniona (wtedy ma negatywne skutki)

Miłość altruistyczna – Agape - i macierzyńska
Jest to ten rodzaj miłości, o którym mówi religia chrześcijańska jako o miłości idealnej. Osoby preferujące ten rodzaj miłości nie są samolubne, przedkładają dobro drugiej osoby nad swoje własne, wolą dawać niż brać i skłonne są do zachowań altruistycznych. Uważają, że ich obowiązkiem jest kochać i nie wymagają wzajemności. Miłość jest dla nich równoznaczna z troską o dobro partnera, zaspokajaniem jego potrzeb, rozumieniem go i przebaczaniem. Chyba nie zdarza się w czystej postaci.

Jako jeden z elementów związku jest bardzo pożądana, natomiast na dłuższą metę człowiek nie jest stworzony do poświęcania się dla innych do tego stopnia. Ideał agape, który nakazuje przedłożyć szczęście partnera nad własne, przeczy instynktowi samozachowawczemu. Do takich wyrzeczeń zdolna jest tylko miłość macierzyńska. A i tak ostatnio psychologowie krytykują matki poświęcające całe swoje życie dla dobra potomstwa, bo wbrew pozorom dzieciom wcale to na dobre nie wychodzi.

Altruista kocha właśnie taką miłością macierzyńską, dla swojego ukochanego zniesie wszystko. W razie jakichkolwiek kłopotów stanie na głowie, żeby pomóc swojemu partnerowi, poruszy niebo i ziemię, aby tylko go zadowolić. Zrezygnuje ze swoich planów, marzeń i ambicji, jeśli tylko wejdą one w kolizję z potrzebami partnera. Z jednej strony bardzo to szlachetne i zgodne z ideałem miłości chrześcijańskiej, ale po drugiej stronie medalu mamy żonę alkoholika, które co rano biegnie do sklepu po kiszone ogórki, nie zwracając uwagi na to, że mąż wczoraj przepił ostatnie pieniądze.
Czasem jednak chciałoby się spotkać na swojej drodze altruistę. Szkopuł w tym, że reguła wzajemności i sprawiedliwości zobowiązuje - powinniśmy odwdzięczyć mu się tym samym. Dlatego ludzie, dla których najbardziej charakterystyczna jest miłość agape powinni dobierać się w pary, w przeciwnym razie bardzo szybko altruista jest wykorzystywany.

Miłość bez zobowiązań – Ludu
Ten typ miłości jest charakterystyczny dla osób, które nie chcą całej duszy oddać partnerowi. Wolą trzymać go w niepewności - a nuż im się odmieni? Osoba preferująca ten typ miłości lubi mieć wielu partnerów, z którymi „gra w miłość”. Partnerzy takiej osoby muszą być niezależni i samowystarczalni. Osoby ludyczne nigdy nie uważają miłości za nudną i mają małe wymagania, spodziewają się jednak nowości i przygody.

Skąd wiadomo, że to właśnie ten, że to z nim będziemy chcieli spędzić życie? Takie osoby do miłości podchodzą z dystansem - jak do pewnego rodzaju gry. Często spotykają się z kilkoma osobami na raz, a lawirowanie miedzy nimi uważają za świetną rozrywkę. Problem "jak umówić się z Jackiem, żeby nie dowiedział się o tym Tomek" urasta do rangi intrygi kryminalnej, w którą zaangażowani są wszyscy znajomi.
Homo ludens najbardziej lubi pierwszą fazę znajomości, często nie wychodzi poza flirt, bo przeraża go myśl, że mógłby stać się zależny i utracić część swojej wolności na rzecz partnera. A co się dzieje, gdy uda mu się uwieść kogoś, kto nie zna reguł gry i szczerze odda mu swoje serce? To duży problem i trudna sytuacja, ale tylko dla tego, kto się zaangażował. Homo ludens bowiem bez trudu otrząsa się z nieudanego związku i od razu zaczyna zastawiać sidła na następną ofiarę. Ale nie demonizujmy, miłość typu ludens nie musi kończyć się tragicznie i nie trzeba się jej wystrzegać jak ognia. Nie zawsze musimy być przecież poważni, flirt bywa całkiem przyjemny, a któż od czasu do czasu nie chciałby żyć bez zobowiązań. Ale od czasu do czasu!

Miłość pragmatyczna - zakaz bujania w obłokach
Nazywana inaczej miłością praktyczną. To porównanie osoby preferującej ten rodzaj miłości do osoby robiącej zakupy. Ma ona określoną listę produktów (cechy zewnętrzne, psychiczne oraz społeczne, zainteresowania, wierzenia czy plany na przyszłość, a nawet to, w jaki sposób osoba pragmatyczna postrzega partnera w odniesieniu do roli w przyszłej rodzinie), które musi mieć jej partner i według tej listy sztywno segreguje ludzi, wybierając najbardziej odpowiedniego.

Osoby takie uważają, że nie warto angażować się w związek z partnerem, który nie spełnia ich wymagań. Kiedy spotkają partnera, który spełnia ich standardy, wtedy szybko decydują się na stały związek. Ludzie, u których przeważa ten typ miłości niewątpliwie twardo stąpają po ziemi, wiedzą, czego chcą od życia i od człowieka, z którym przyjdzie im to życie dzielić. Żadna miłość od pierwszego wejrzenia nie wchodzi tu w grę - jak można tak poważną decyzję, jaką jest małżeństwo powierzać emocjom?! Wybór partnera przypomina trochę wybór funduszu emerytalnego: analiza wad i zalet, zysków i strat pozwala zdecydować w kogo najkorzystniej będzie można zainwestować swoje uczucia. Zabezpieczenie przyszłości jest najważniejszym celem dla pragmatyka.

Osoby tak praktycznie podchodzące do życia potrafią prowadzić tabelki, w których porównują kandydatów bynajmniej nie ze względu na umięśnienie klatki piersiowej, a raczej zasobność portfela, wykształcenie i status społeczny. Odpytują szczegółowo potencjalnych mężów o poglądy na temat pracy zawodowej kobiet, albo wychowywania dzieci w zgodzie z wartościami chrześcijańskimi. Po wstępnej selekcji przychodzi czas na poznanie rodziny, a w szczególności zorientowanie się jakie cechy mogłyby odziedziczyć dzieci.

Kandydaci z nadopiekuńczą mamusią, alkoholikami i samobójcami wśród krewnych przepadają od razu. Może to i mądre, ale chyba za bardzo wykalkulowane jak na miłość. Niemniej jednak szczypta racjonalizmu przydaje się nawet w najbardziej gorącym związku - a może właśnie szczególnie tam.

Obsesyjna miłość - mania
Ludzie preferujący ten rodzaj miłości oczekują, że ich miłość będzie namiętna. Uważają, że miłość składa się ze wzlotów i upadków, stąd występują u nich częste zmiany nastroju w zależności od sytuacji w ich związku. Potrzebują ciągłego potwierdzania uczuć ze strony drugiej osoby, są bardzo zazdrośni.

Często wybierają niewłaściwych partnerów i projektują na nich cechy, które by im odpowiadały. Czasem nawet nie lubią osoby, którą kochają. Są mało pewni siebie. Ten typ miłości często występuje u ludzi w okresie adolescencji oraz w okresie wieku średniego. Przejawem tego typu miłości są romanse. Są to ludzie, którzy kochają miłość dla niej samej

Nie możesz bez niego żyć, dostajesz rozstroju żołądka, kiedy się pokłócicie. Myślisz o nim bez przerwy i nie ma mowy, żebyś się skupiła na czymkolwiek innym. Jesteś zazdrosna o czas, którego z Tobą nie spędza. Nie śpisz po nocach, bo wyobrażasz sobie, że umawia się z inną. Każda kobieta u jego boku wydaje Ci się rywalką i wielkim zagrożeniem dla Waszego związku. Najmniejszy brak zainteresowania z jego strony sprawia Ci ból, a każdy miły gest przynosi Ci niewysłowioną radość. Mogłabyś spędzać z nim 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu i wciąż by Ci było mało i mało. Najchętniej zamknęłabyś go w złotej klatce, a do nogi przymocowała wielką kulę wysadzaną diamentami.

To już nie miłość, ale uzależnienie i obsesja. Opętanie nawet nie tyle partnerem, co własnym do niego uczuciem. I najgorsze jest to, że nie wiesz co z tym zrobić, bo nie widzisz specjalnej różnicy pomiędzy końcem świata a końcem twojej miłości. Nie jesteś pierwsza i pewnie nie ostatnia.

Ten rodzaj miłości szczególnie sprzyja twórczej ekspresji, przejrzyjmy choćby pobieżnie dzieła romantyków - Mickiewicza, Goethego, Byrona. Można tylko westchnąć nad losem targanego tak skrajnymi uczuciami nieszczęśnika i powtórzyć za Terencjuszem, "że nic co ludzkie nie jest mi obce".

Człowiek, który preferuje dany rodzaj miłości, preferuje również pewne zachowania w miłości czy cechy partnera.

W Polsce jest trójkątna koncepcja miłości. Wyróżnia się 3 składniki miłości:
→ intymność – pozytywne uczucia, które powodują przywiązanie, bliskość i zależność partnerów od siebie. Wynikają one z dobrej komunikacji, zrozumienia i wzajemnego wsparcia;
→ namiętność - to mieszanka uczuć pozytywnych i negatywnych, takich jak radość, pożądanie, zazdrość czy tęsknota. Często są one połączone z silną motywacją do całkowitego połączenia się z partnerem. Nie jest to jednak jedynie potrzeba seksualna, ale również potrzeba opiekuńczości czy dowartościowania swojej osoby;
→ zaangażowanie – jest to jedyny ze składników poddany rozumowi i stanowi świadomą decyzję partnerów o rozpoczęciu związku i jego kontynuowaniu pomimo różnych przeszkód.

Wyróżnijmy przykładowe rodzaje miłości:

Jak widać wiele jest teorii dotyczących miłości. Każda z teorii ma własną odpowiedź na pytanie: czym jest miłość. Czy któraś z nich jest właściwa i czy w ogóle można na to pytanie odpowiedzieć?

„Mówimy miłość, a chodzi o całe mnóstwo uczuć, nawet ich w tym tłumie nie możemy wszystkich rozpoznać” (Karel Capek)

Ciekawostka - Rodzaje miłości
1. Studencka - jest z kim, nie ma gdzie.
2. Więzienna - jest gdzie, nie ma z kim.
3. Filozoficzna - jest z kim, jest gdzie, ale po co?
4. Pierwsza - jest z kim, jest gdzie, ale od czego by tu zacząć?
5. Starcza - jest z kim, jest gdzie, ale jak to się robiło?
6. Wg Lindy - jest z kim, jest gdzie, ale co ona wie o zabijaniu?
7. Wg Lindy 2 - było z kim, było gdzie, ale to zła kobieta była!
8. Młodzieńcza - nieważne gdzie, ważne z kim.
9. Pedantyczna - nieważne z kim, ważne gdzie.
10. Managerska - nieważne z kim, nieważne gdzie, ważne ile czasu to zajmie.
11. Dyrektorska - nieważne z kim, nieważne gdzie, ważne kiedy (brak wolnych terminów ?!).
12. Profesjonalna - nieważne z kim, nieważne gdzie, ważny jest rezultat.
13. Bezpieczna - jest z kim, jest gdzie no to wystarczy już tylko podpisać kontrakt.
14. Hippisowska - nieważne z kim.
15. Namiętna - nieważne gdzie.
16. Przygodna - nieważne z kim, nieważne gdzie, ważne za ile.
17. Nimfomancka - nieważne z kim, nieważne gdzie byle często.
18. Katolicka - nieważne z kim, nieważne gdzie byle bez prezerwatywy.
19. Własna - nieważne gdzie, nieważne kiedy, ważne którą ręką.
20. Francuska - nieważne z kim, nieważne gdzie, ważne żeby znaleźć wspólny język.
21. Polska - jest z kim, jest gdzie, żeby tylko dzieci się nie pobudziły.
22. Romantyczna - nie ma z kim, nie ma gdzie, ale pomarzyć zawsze można.
23. Platoniczna - jest z kim, jest gdzie, ale to i tak mija się z celem.
24. Małżeńska - jest z kim, jest gdzie, ale ile można...