Bogowie greccy starożytnego świata

Zeus - gromowładny bóg, królujący na Olimpie wraz ze swą siostrą a za razem żoną, Herą. Syn Kronosa i Rei, wspierany przez matkę, podporządkował sobie innych bogów siłą, obalając ojca i dzieląc się władzą z Posejdonem i Hadesem. Spłodził liczne potomstwo (zarówno z boginkami jak i z ziemiankami) m.in.:Aresa, Hefajstosa, Persefonę, Apolla, Artemidę, Afrodytę, Hermesa, Dionizosa, Atenę, Heraklesa, muzy. Strzegł ładu na ziemi i wśród bogów, panując nad siłami przyrody, nie miał jednak władzy nad przeznaczeniami.

Hera - pierwsza córka Kronosa i Rei, żona i siostra Zeusa, opiekunka małżeństw. Zeus dawał jej liczne powody do zazdrości. Mściwa bogini broniła swej czci, prześladując kochanki boskiego małżonka i ich dzieci (m.in. Heraklesa). Podczas wojny trojańskiej pomagała Grekom.

Ares - syn Zeusa i Hery, bóg wojny, uosobienie zniszczenia. Homer w Odysei opisuje jego romans z Afrodytą, którego owocem był Eros. Ares ukazywany był w sztuce jako przystojny mężczyzna z tarczą i włócznią lub mieczem, często na rydwanie.

Hefajstos - syn Zeusa i Hery, mąż Afrodyty, bóg ognia i wulkanów, mistrz sztuki kowalskiej - dla Zeusa wykuwał pioruny, a na prośbę Tetydy wykonał zbroję dla Achillesa. Pracował z Cyklopami, jego kuźnia znajdowała się pod Etną. Według Homera kulał na jedną nogę. W mitologii rzymskiej - Wulkan.

Persefona - zwana także Korą, a przez Rzymian Prozerpiną, córka Demeter i Zeusa. Zakochany w niej stryj Hades, porwał ją do swego świata i stała się boginią podziemi, władczynią potworów. Wiosną każdego roku opuszczała jednak krainę zmarłych i wracała do matki.

Apollo - syn Zeusa i Latony, brat Artemidy, bóg słońca, światła i wyroczni. Patron poezji, muzyki i sztuki, przewodnik muz, uosobienie umiaru, ładu i harmonii w sztuce, przeciwstawiany namiętnemu Dionizosowi. Przedstawiany jako piękny młodzieniec w laurowym wieńcu i kitarą.

Artemida - córka Latony i Zeusa, bliźniacza siostra Apollona, waleczna ( zwycięsko walczyła z Gigantami) i mściwa (przypisywano jej śmierć m.in. córek Niobe). Bogini łowów i nagłej śmierci. Przedstawiana jako piękna, młoda dziewica z łukiem i strzałami w kołczanie. W mitologii Rzymskiej – Diana.

Afrodyta - bogini miłości i piękności. Wszechwładna córka Zeusa żona Hefajstosa. Kiedy Parys uznał ją piękniejszą od Ateny i Hery nagrodziła go miłością pięknej Heleny, żony króla Sparty Menelaosa. Uprowadzenie Heleny do Troi stało się przyczyną długotrwałej wojny.(wojna Trojańska)

Hermes - syn Zeusa i Mai, opiekun pasterzy i kupców. Od dzieciństwa słynął z przedsiębiorczości i umiejętności łagodzenia sporów, dlatego Zeus obrał go na swego gońca. Przedstawiano go jako młodzieńca ze skrzydlatymi sandałami. Z rzymskiego Merkury.

Dionizos - albo Bachus, syn Zeusa i królewny tebańskiej Semele, bóg wina i witalnych sił natury. Nauczył ludzi uprawiać winną latorośl i produkować wino. Wędrował w otoczeniu wyznaczyń (bachantek) i satyrów. Jego kult przeniknięty był wpływami wsch. O charakterze orgiastycznym. Był bogiem sprawiedliwym, ale wymagającym posłuszeństwa - o tym traktuje tragedia Eurypidesa Bachantki. Jego ukochaną była Ariadna. Przedstawiany jako brodaty mężczyzna lub urodziwy nagi młodzieniec z laską oplecioną winem. Święta ku jego czci, dionizje, dały początek rozwojowi teatru greckiego.

Atena - córka Zeusa, bogini mądrości, opiekunka wojowników, obdarzona przydomkiem Pallas, tj. potrząsająca dzidą (u Rzymian - Minerwa). Narodzona w pełnej zbroi, z głowy ojca. Wieczna dziewica, patronowała Atenom, sprawowała pieczę m.in. nad Achillesem i Odyseuszem, sprzyjała Argonautom.

Herakles - syn Zeusa i Alkmeny. Wsławił się wykonaniem 12 prac (Heraklesa prace) nałożonych przez wyrocznię. Dokonał wielu innych bohaterskich czynów, dzięki którym Zeus nagrodził go nieśmiertelnością. Przez Rzymian nazywany Herkulesem. Inaczej zwany Herkules.

Muzy - 9 córek Zeusa i Mnemozyne (bóstwa pamięci): Erato, Euterpe, Kaliope, Klio, Melpomene, Polihymnia, Talia, Terpsychora, Urania. Sprawowały pieczę nad dziedzinami sztuki i nauki. Miały także dar jasnowidzenia. Przedstawiano je w orszaku Apolla, który akompaniował im na lirze. Rzymianie utożsamiali je z kamenami.

Eros - bóg miłości, jeden z najpotężniejszych bogów, w najdawniejszych kosmogoniach uważany za siłę sprawczą wszelkiego życia, która wyłoniła się wprost z Chaosu. Tak traktuje Erosa Platon w Uczcie. W innych wersjach mitu Eros był synem Afrodyty i Aresa (lub Hermesa), skrzydlatym bogiem -chłopcem na usługach swej matki, który strzałami w serca mężczyzn i kobiet wzniecał w nich miłość. W Rzymie - Amor.

Erynie - otaczane trwożliwą czcią, 3 uskrzydlone boginie zemsty z wężami zamiast włosów, zrodzone z krwi Uranosa, zwane wbrew swej naturze Eumenidami (gr. 'życzliwe'): Alekto (bogini gniewu), Tysyfone (zemsty), Megera (nienawiści). Karały ludzi za zbrodnie, nękając swe ofiary nawet w zaświatach. U Rzymian - Furie.

Gaja -prabogini Ziemi, która wraz z Tartarem i Erosem wyłoniła się z Chaosu, dając początek następnym pokoleniom bogów ( Kronos, Zeusa). Sprawując nad nimi pieczę, utorowała im drogę do władzy. Otaczana była czcią w całej Grecji. W Rzymie - Terra Mater.

Hestia - córka Kronosa i Rei, siostra Zeusa, bogini ognia, opiekunka domowego ogniska, dzieci, młodych małżeństw i sierot. W Rzymie - Westa.

Mojry - córki Nocy lub Zeusa i Temidy, potężne i nieprzekupne boginie przeznaczenia: Kloto (Prządka), Lachezis (Obdarzająca) i Atropos (Nieodwracalna), przecinająca nić ludzkiego losu w chwili śmierci człowieka. Obawiali się ich nawet bogowie. Przedstawiano je z kądzielą, wagą i nożycami. W Rzymie - Parki.

Nike - córka rzeki Styks i tytana Pallasa, bogini zwycięstwa. Pomagała Zeusowi w walce z tytanami i w nagrodę zamieszkała na Olimpie. Przedstawiano ją jako uskrzydloną kobietę z wieńcem lub gałązką palmową. Stawiano jej piękne posągi, m.in. Nike z Samotraki. U Rzymian - Victoria.

Posejdon - jeden z najpotężniejszych bogów, syn Kronosa i Rei, brat Zeusa i Hadesa, władca mórz. Przedstawiany był jako starzec z trójzębem. Należał do bogów mściwych i gniewnych. To przez niego Odyseusz przez 10 lat nie mógł odnaleźć drogi do rodzinnej Itaki. Rzymianie utożsamiali go z Neptunem.