Historia Integracji Europejskiej - Narodziny integracji europejskiej

Historia Integracji Europejskiej - Narodziny integracji europejskiej

MONARCHIA KAROLA WIELKIEGO . IDEE, STRUKTURY, FUNKCJE.
Następcą Pepina Krótkiego był Karol Wielki, który był dziedzicem posiadłości swego ojca. Objął on władzę w 768r.
POLITYKA K.WIELKIEGO
Jeśli chodzi o politykę zagraniczną prowadził on politykę ekspansji - na zach. pokonał Arabów, oparł granicę państwa o rzekę Ebro. Na wsch. pokonał plemiona koczownicze Awarów. Pobił również i włączył do swojego królestwa plemiona Sasów. Na płd.całkowicie pobił Longobardów i koronował się na ich króla. Potwierdził również swą opiekę nad państwem kościelnym. Najważniejszym osiągnięciem Karola było uzyskanie korony cesarskiej jako dziedzictwa imperium rzymskiego (800). Po pewnym czasie tytuł ten uznał też władca Bizancjum (cesarz wschodnio - rzymski)
POLITYKA WEWNĘTRZNA I FUNKCJE PAŃSTWA
W polityce wewnętrznej jak i zagranicznej Karol kierował się poczuciem misji. Uważał, że obowiązkiem władcy jest dopilnować, by przez prawo stanowione, były realizowane i powszechnie przestrzegane prawa boże. Na zewnątrz uważał, że ma obowiązek szerzyć i bronić wiary chrześcijańskiej. Król winien być osobiście religijny i pobożny, ma obowiązek opiekowania się kościołem, ma obowiązek prowadzić swój lud drogą wskazaną przez Boga (prawo boże realizować prawem przez siebie stanowionym). Chrzest jest nie tylko sakramentem, ale też obywatelstwem dla społ.chrześcijańskiej- to daje uprawnienia władcy chrześcijańskiemu do: pilnowania poddanych (by przestrzegali przepisów kościelnych ), do prowadzenia wojny świętej z wrogami chrześcijaństwa, krucjaty dla celów słusznych, chrześcijańskich. W rządach wew. przyświecała mu realizacja państwa bożego na ziemi. Ulubionym redogiem Karola był św. Augustyn, który pisał iż granica między państwem bożym, a państwem ziemskim (doczesnym) przebiega w ludziach. Karol chciał to uczynić poprzez ludzi. Aby to zrealizować opiekował si kościołem, ale często wtrącał się w jego sprawy wew., a nawet usiłował decydować o dogmatach wiary. Wojny Karola z Sarecenami, poganami czy wrogami państwa miały charakter świętych wojen i dokonywały się w oparciu o liturgiczne obrzędy i modlitwy. Przymusowe nawracanie i chrzest Sasów w oczach Karola to zarówno rozszerzenie chrześcijaństwa jak i nadanie obywatelstwa.

W sensie prawnym nadal na terenie państwa funkcjonowało prawo osobowe (człowieka sądzono wg. prawa do którego należał (Franków- prawem salickim, ludnośc romańską - rzymskim) z tym, że żródłem prawa terytorialnego były tzw. kapitularze karolińskie. Były to rozporządzenia władcy dotyczące wszystkich jego poddanych, a ogłaszane na wiecach połączonych z przeglądem wojsk. Na takich wiecach władca uzgadniał swoje decyzje z możnymi i urzędnikami, po czym je spisywano (kapitularze) i pełniły one rolę ustaw królewskich. Władca był nominalnie właścicielemm całej ziemi, a ludzie, którzy tam mieszkali zobowiązani byli do daniny i posługi, w zamian za to mogli oczekiwać pokoju, czyli ochrony od zagrożenia zew. i sprawidliwości czynionej przez króla.
Bardzo istotnym elementem władzy była armia. Nie każdego było stać na kosztowną służbę wojskową. Ci, których nie było stać oddawali się w opiekę możnych. Władca wynagradzał swoich urzędników dobrami nadawanymi im z domeny królewskiej- beneficjami. Biskupi i opaci byli mianowani przez władcę. Biskupstwa i opactwa posiadały immunitety. (immunitet zwalniał od ponoszenia większości świadczeń na rzecz państwa, ale dygnitarze kościelni byli zobowiązani do pomocy wojskowej, co oznaczało, że wzywali oni pod broń własnych wasali.)
ORGANIZACJA PAŃSTWA KAROLA WIELKIEGO
Najważniejszym urzędem był urząd Palatyna (zarządzający pałacem). Istniały inne urzędy centralne: - biskupi, opaci (królewscy urzędnicy). W terenie władzę reprezentowali : hrabiowie (700 hrabstw), którzy w imieniu króla wzywali corocznie ludzi wolnych pod broń i przewodniczyli sądom, margrabiowie, którzy stali na czele tzw.marchii. Mogli prowadzić politykę zagraniczną i dysponowali siłą zbrojną. Uposażeniem urzędników były dowody związane z władaniem ziemi.
Karol dbał o rozwój nauki i kultury, mówi się nawet o renesansie karolińskim. Po śmierci Karola (814) władzę objął jego syn Ludwik zwany Pobożnym (814-840).
Monarchia Karola była patrymonium. Poszczególne ziemie monarchii różniły się od siebie gospodarką, strukturą społeczną, tradycjami, ale łączyła je wspólnota wiary i cesarskiej korony.
Po śmierci Ludwika władza rozpadła się i terytorium podzieliło się na trzy części pomiędzy 3 synów Ludwika ( traktat w Verdun - 843 r.) : Ludwik Niemiecki dostał terytoria germańskie (państwo wsch. frankijskie ), Karol Łysy dostał państwo zach. frankijskie (ludność romańska ) , Lotariusz część środkową z tytułem cesarskim. Prowincja Lotariusza nie stanowiła jednolitej całości ani pod względem geograficznym ani etnicznym.
Po śmierci Lotariusza państwo jego rozpadło się i w ten sposób dokonał się podział dziedzictwa K.Wielkiego na Francję, Niemcy i Włochy. Podziałowi temu odpowiadało także kształtowanie się 3 odrębnych języków: na bazie romańskiej wytworzył się jęz. francuski i włoski, na bazie germańskiej niemiecki. Stały się one podstawą powstania 3 odrębnych narodowości.
RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW
Nowa unia była unią realną, to znaczy państwa wchodzące w jej skład łączyły wspólne instytucje państwowe. Przyjęta została nowa nazwa dla państwa: Rzeczpospolita Obojga Narodów. Wspólnymi elementami Rzeczypospolitej były najwyższe władze (król, sejm walny) oraz pieniądz. Ponadto Rzeczpospolita prowadziła wspólną dla obu części politykę. Oddzielne były urzędy, skarby, armie i sądy. Unia okazała się bardzo trwałą, a jej efekty dalekosiężne. Przetrwała aż do Konstytucji Trzeciego Maja, która ją zniosła i wprowadziła w miejsce państwa złożonego państwo jednolite.
IDEA FEDERACJI W XIX W. ADAM JERZY CZARTORYSKI
Czartoryski wymyślił stworzenie szerokiej federacji słowińskiej pod protektoratem cara. Miała ona obejmować większość ludów bałkańskich podlegających zwierzchnictwu Turcji oraz, bliżej nie określone, terytoria byłej Rzeczypospolitej. Za ewentualnie utracone ziemie polskie Prusy miały otrzymać odszkodowanie w Niemczech, a Austria na Bałkanach. Projekty te zostały przedstawione Aleksandrowi I w latach 1804-1806 i choć nie stały się oficjalnie wytyczną dla rosyjskiej polityki, to też nie zostały całkowicie odrzucone przez cara.
U schyłku lata 1804 roku Czartoryski podjął przygotowania do negocjacji sojuszniczych z Wielką Brytanią. Chodziło o utworzenie trzeciej koalicji antyfrancuskiej. Miał on nadzieję, że jej sukcesy pozwolą na realizację niektórych elementów utworzenia federacji słowińskiej. Na przełomie września i października 1805 roku książę Czartoryski opracowuje plan, tzw. „puławski”. Kiedy powstała III koalicja antynapoleońska książę dążył do utworzenia autonomicznego państwa polskiego związanego z Rosją. W założeniu Rosja z Austrią miała uderzyć na Prusy, a car ogłosiłby się królem Polski. Gdyby Rosji udało się przejąć od Austrii Galicję w zamian za inne tereny, można by dokonać pełnego zjednoczenia ziem polskich pod berłem cara. Projekt skierowany był zasadniczo przeciwko Prusom. Czartoryski zamierzał wykorzystać spodziewaną odmowę przepuszczenia wojsk rosyjskich przez terytorium pruskie jako pretekst do wojny. Zamysł się nie powiódł, car otrzymał zapewnienie o przepuszczeniu jednostek rosyjskich.
W latach h 40 obóz Czartoryskiego przyjął nazwę Hotelu Lambert od siedziby paryskiej księcia Adama. W obozie tym istniało wiele sprzeczności, nie było jakiegoś jednolitego programu. Przede wszystkim dążono do insurekcji zbrojnej, jakiegoś zbrojnego powstania i reform. Fundamentem przemian miało być bogate ziemiaństwo, ziemiaństwo, które pozostało na ziemiach polskich. Było to jednak ziemiaństwo, które nieprzychylnie patrzyło na walkę narodowowyzwoleńczą. Podkreślano także przywiązanie do katolicyzmu. Natomiast Rzym zachowywał się wobec Polski obojętnie. Wreszcie celem tego obozu było przywrócenie Polski w granicach przedrozbiorowych. Z drugiej strony stronnictwo to uważało, że należy przyjąć Polskę ofiarowaną przez cara, że ma być lojalność wobec Rosji. Wiadomo było, że car nigdy nie zgodzi się na to, aby Polska wróciła do granic przedrozbiorowych. Te sprzeczności w samym obozie sprawiały, że nigdy nie zyskał on szerokiego poparcia emigracji. Czartoryski sam odzyskanie niepodległości wiązał z wojną europejską.
Liga Narodów nieistniejąca już organizacja międzynarodowa, założona 28 czerwca 1919 roku i powstała z inicjatywy prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrow Wilsona. Ostatecznie stała się częścią traktatu wersalskiego.
Celem Ligi Narodów było utrzymanie pokoju i współpracy na świecie, a impulsem do jej utworzenia był rozlew krwi podczas I wojny światowej. Siedzibą organizacji była Genewa. W związku z powstaniem Organizacji Narodów Zjednoczonych w 1945 r., Liga Narodów została formalnie rozwiązana w 1946 roku, choć faktycznie nie funkcjonowała już podczas II wojny światowej.
KONCEPCJA RICHARDA COUDENHOVE - KALERGI
Po bolesnych doświadczeniach pierwszej wojny światowej, pracowano nad modelami połączenia pokojowego i dobrowolnego. Dobrym przykładem jest Austriak, hrabia Coudenhove Kalergi, który w 1923 roku powołał Ruch Paneuropejski. Postulowano w nim stworzenie Stanów Zjednoczonych Europy. Według niego Europie zagrażały dwa niebezpieczeństwa: kolejna wojna oraz nieuchronna ekspansja Rosji. Aby tym katastrofom zapobiec i utrzymać pokój na świecie należało powołać 5 regionalnych związków-federacji. Jednym z nich miała być Unia Paneuropejska na wzór szwajcarskiej federacji kantonów. Wielka Brytania jako mocarstwo światowe i ze względu na swoje powiązania kolonialne oraz ZSSR, z uwagi na odmienny ustrój polityczny, nie znalazły się w proponowanej strukturze.
Minister spraw zagranicznych Francji, Aristide Brian, przy poparciu ministra spraw zagranicznych Niemiec, zaproponował rządom europejskim w swoim słynnym przemówieniu na Forum Ligi Narodów w dniu 5 września 1929 roku założenie unii europejskiej w ramach Ligi Narodów. Początkowo miało to służyć tylko zacieśnieniu współpracy państw europejskich w ramach światowej organizacji jaką była Liga, natomiast suwerenność państw europejskich miała pozostać nienaruszona. Wszystkie próby pokojowego zjednoczenia Europy rozbijały się jednak o dominujące jeszcze w owych czasach idee nacjonalizmu i imperializmu.

Pan Europa
Izba Narodów Izba Państw

KONCEPCJE GENERAŁA SIKORSKIEGO
koncepcja utworzenia Międzymorza (federacji lub bloku państw między Bałtykiem, Adriatykiem i Morzem Czarnym)

Najbardziej dojrzała politycznie koncepcja dotycząca interesującego nas zagadnienia była przedwojenna idea międzymorza, wykreowana przez Józefa Piłsudskiego. Powstała w jej myśl federacja krajów leżących pomiędzy morzami Bałtyckim, Adriatyckim i Czarnym stanowić miała zwarty blok ochraniający blok \"międzymorza\" przed ewentualnymi zagrożeniami ze strony Niemiec i Rosji. Sikorski miał swoją wizję powojennej Europy – myślał o stworzeniu federacji państw środkowoeuropejskich, której osią mogłaby być unia polsko - czechosłowacka. Kiedy więc w lipcu 1940 roku czechosłowacki Komitet Narodowy w Londynie otrzymał statut rządu, przystąpiono do rozmów. W świetle wydarzeń najbliższych lat koncepcja ta miała okazać się nierealna, jednak w 1940 roku przyszłość była całkowicie niewiadoma, a projekty Sikorskiego przyjmowane były przez Brytyjczyków z uznaniem i powagą.
KONGRES HASKI

W dniach 7 – 10 maja 1948 roku w Hadze odbył się Kongres Europejski, czyli zjazd zwolenników idei zjednoczenia kontynentu. Czterodniowe obrady toczyły się w trzech sekcjach: politycznej, gospodarczej i społecznej oraz kulturalnej, a brało w nich udział 19 przedstawicieli państw europejskich. Obrady zakończyły się przyjęciem „Przesłania do Europejczyków”, w którym uczestnicy zjazdu zobowiązywali się do podejmowania kroków umożliwiających w przyszłości zjednoczenie kontynentu. Nie rozstrzygano czy miałoby do niego dojść według modelu ściślejszej (federacja) czy nieco luźniejszej (konfederacja) współpracy. Przyjęto także rezolucje dotyczące gospodarki (wezwanie do tworzenia wspólnych instytucji i ujednolicenia kwestii gospodarki i spraw socjalnych) i kultury (konieczność kooperacji w dziedzinie oświaty i wychowania). Kongres Haski miał istotne znaczenie w procesie integracji europejskiej, często można spotkać się z twierdzeniem, iż nawet go zapoczątkował i wyznaczył jego kierunki. Jak się okazało nie były to jedynie deklaracje, ale za oświadczeniami poszły konkretne działania polityczne.
Wynikiem kongresu haskiego było powstanie Ruchu Europejskiego. Założono go oficjalnie w dniu 25 października 1948 roku. Do jego głównych zadań należała działalność informacyjna i oświatowa, której celem było rozpowszechnianie idei europejskich oraz mobilizowanie sił politycznych, które potrafiłyby je urzeczywistnić.
5 maja 1949 roku powołano do życia Radę Europy, której członkami-założycielami było 10 państw: Belgia, Dania, Francja, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Norwegia, Szwecja, Wielka Brytania i Włochy. Celem jej było \"osiągnięcie większej jedności Europy w drodze porozumień i działań gospodarczych, społecznych, kulturalnych, naukowych, prawnych i administracyjnych\". Ideą, która przyświecała założycielom było szerzenie swobód demokratycznych poprzez uznanie przez członka Rady zasady praworządności, praw człowieka i podstawowych wolności. 4 listopada 1950r Rada Europy uchwaliła Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wartości. Powstała także Europejska Komisja Praw Człowieka oraz Europejski Trybunał Praw Człowieka.

DEKLARACJA SCHUMANA – NOWA KONCEPCJA - SEKTOROWA

Tragiczne doświadczenia II wojny światowej sprawiły, iż proces unifikacji kontynentu europejskiego może być jedynym skutecznym środkiem przeciwdziałania konfliktom zbrojnym. W tym czasie i kontekście pojawiła się myśl stworzenia struktury, która umożliwiłaby kierowanie przemysłem węglowym w Europie. Wybór tego właśnie sektora gospodarki nie był przypadkowy: kontrola nad bazą surowcową przemysłu ciężkiego stawała się niejednokrotnie zaczynem konfliktów zbrojnych w Europie.
Ideę tę rozwinął francuski polityk Jean Monnet, były wysoki urzędnik działającej w okresie międzywojennym Ligi Narodów. Świadomy niedoskonałości tej organizacji, wiedział, że po II wojnie światowej współpraca europejska powinna opierać się na strukturze organów nie podlegających władzy poszczególnych rządów. Zainspirowany tymi poglądami francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman ogłosił 9 maja 1950 roku deklarację, która stała się podstawą Planu Schumana, uchodzącego za oficjalny początek historii Wspólnot Europejskich.
Deklaracja Roberta Schumana z dnia 9 maja 1950 r. stała się katalizatorem powstania zjednoczonej Europy. To właśnie ta deklaracja przypieczętowała pokój pomiędzy państwami, które toczyły walki ze sobą przez dwie wojny światowe, budując drogę do powstania Wspólnoty Europejskiej .
Powstawało wiele inicjatyw a jedna z nich była koncepcja federacyjna, która zakładała powołanie w ramach unii politycznej i ekonomicznej struktur ponadnarodowych.
Projekt zakładał połączyć dziedziny węgla i stali (niemieckiego i francuskiego) w jeden niezależny od rządu organ organ ponadnarodowy wysoka władza
Inicjatywy przedstawione w Planie Schumana spotkały się z pozytywnym przyjęciem sześciu rządów europejskich: Francji, Niemieckiej Republiki Federalnej, Belgii, Holandii, Luksemburga i Włoch. Stały się one podstawą wszczęcia negocjacji przez sześć wymienionych państw, które doprowadziły do podpisania, w dniu 18 kwietnia 1951 roku, Traktatu Paryskiego ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS). Traktat ten wszedł w życie 25 lipca 1952 roku.
TRAKTAT PARYSKI
Według Traktatu Paryskiego, do głównych zadań Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali należy racjonalizacja produkcji oraz dystrybucji w ramach wspólnego rynku węgla, stali i żelaza.
Traktat ustanowił ponadpaństwową strukturę organizacyjną Wspólnoty. Jej organem była m.in.:
Wysoka Władza - organ egzekucyjny;
Ponieważ Traktat o EWWiS podpisano na 50 lat od momentu wejścia w życie, wygaśnie on w dniu 23 lipca 2002 roku. Wolą państw członkowskich jest nieprzedłużanie czasu jego obowiązywania.
Zachęcone sukcesami EWWiS, państwa członkowskie nie ustawały w poszukiwaniu nowych formuł integracyjnych. W dniach 1-2 czerwca 1955 roku w Messynie odbyło się spotkanie ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich EWWiS. Podjęto tam decyzję o poszerzeniu zakresu materialnego integracji gospodarczej poprzez utworzenie nowych wspólnot. Na konferencji powołano komitet międzyrządowy pod kierownictwem ministra spraw zagranicznych Belgii Paula-Henriego Spaaka, który zajął się opracowaniem koncepcji stworzenia integracji sektorowej w dziedzinie energii atomowej oraz wzmocnienia współpracy gospodarczej mającej doprowadzić do powstania wspólnego rynku. W dniu 25 marca 1957 roku w Rzymie sześć państw członkowskich należących do EWWiS podpisało Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) oraz Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM). Oba Traktaty Rzymskie weszły w życie 1 stycznia 1958 roku.

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (ang. European Free Trade Association, EFTA), międzynarodowa organizacja gospodarcza powstała 3 maja 1960 r. na mocy Konwencji Sztokholmskiej (podpisanej 4 stycznia 1960), mająca na celu utworzenie strefy wolnego handlu między państwami członkowskimi. Siedziba Sekretariatu EFTA miesci się w szwajcarskiej Genewie.
Pierwotnymi członkami EFTA były: Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja i Wielka Brytania. Z czasem większość członków wystąpiła, wybierając członkostwo w konkurencyjnej EWG.
Członkami EFTA są obecnie:
· Islandia (od 1970 r.)
· Liechtenstein (od 1992 r.)
· Norwegia
· Szwajcaria
Strefa wolnego handlu między państwami EFTA powstała w 1968 roku. Od 1977 państwa EWG i EFTA utworzyły wspólną strefę wolnego handlu towarami przemysłowymi. W 1992 r. EWG i EFTA porozumiały się w sprawie utworzenia wspólnej strefy wolnego handlu na wszystkie towary. Porozumienie w tej sprawie, nie obejmujące jednak Szwajcarii, weszło w życie od 1994 r. tworząc Europejski Obszar Gospodarczy.

KOMISJSA EUROPEJSKA
Organ wykonawczy Wspólnot Europejskich. W skład Komisji wchodzi 20 członków-komisarzy na czele z Przewodniczącym. Komisja posiada szereg zadań i uprawnień, wśród których znajdują się m.in. prawo inicjatywy ustawodawczej, realizacja postanowień traktatowych oraz koordynacja działań Wspólnot. Komisja Europejska czuwa nad przestrzeganiem przez państwa członkowskie prawa wspólnotowego. Siedziba w Brukseli.