„Oda do młodości” skierowana była do młodzieży filomackiej, jednak jej znaczenie jest szersze, można ją nazwać manifestem programowym młodego pokolenia romantyków. W odzie tej ścierają się dwa światy, stary stworzony przez ludzi pokolenia oświecenia oraz świat nowy, pełen młodości i romantyków. Mickiewicz staje po stronie młodych , uważając, że fundamentem świata jest właśnie młodość. Ukazuje stare pokolenie jako racjonalistów, ludzi, dla których istnieje tylko świat materialny. Uważa, że nie potrafią zobaczyć świata w pełni, ponieważ nie umieją patrzeć sercem i nie mają w sobie życia „Bez serc, bez ducha, to szkieletów ludy”. Mickiewicz zarzuca staremu światu wewnętrzną pustkę, egoizm, ciemnotę i zacofanie. Starzy mieli już swoje miejsce w historii i ich czas już przeminął. Jako kontrast Mickiewicz ukazuje pokolenie młodych romantyków, pełnych energii, miłości, zapału i nadziei. Podmiot liryczny zachęca do łamania barier ograniczających człowieka, do odkrywania i poznania nowych niepoznanych dotąd sfer i wartości. „Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga; Łam, czego rozum nie złamie”. Budowa nowego świata powinna być oparta na miłości, przyjaźni, braterstwie i młodości. Mickiewicz nawołuje do ruszenia ziemskiej bryły i pchnięcia jej nowymi torami, poszukiwania i zgłębiania wiedzy, ciągłego rozwijania swoich umiejętności. Popiera również wspólny wysiłek, jednoczenie sił dla wspólnego celu „Zestrzelmy myśli w jedno ognisko”, „Hej ramię do ramienia”. Oda ta przedstawia ideały filomackie, wspólnotę młodych „Razem młodzi przyjaciele”. W końcowym fragmencie utworu ukazana jest wiara w odzyskanie niepodległości, która w tamtych czasach była szczególnie ważna: „Witaj jutrzenko swobody, Zbawienia za tobą słońce”. Te słowa budzą nadzieję i wiarę w spełnienie ideałów.