Powstanie warszawskie

POWSTANIE WARSZAWSKIE

Przed podjęciem decyzji o oswobodzeniu Warszawy stawiało polski rząd w Londynie i dowództwo Armii Krajowej ignorowanie przez ZSRR akcji „Burza” i posuwanie się naprzód Armii Czerwonej. Liczono, że przez antyniemieckie powstanie uszanowane zostanie prawo Polaków do decydowania o własnym losie. W końcu lipca 1944 roku armie radzieckie zbliżyły się do linii Wisły. Świadczyło to, że jeśli Armia Krajowa nie wyzwoli Warszawy, to losy kraju będą spoczywały w rękach Stalina. Ludność rwała się do walki. Istniała obawa, że nawet bez rozkazów powstanie może wybuchnąć spontanicznie. 31 lipca na wiadomość o pojawieniu się czołgów radzieckich w dzielnicy Praga, generał „ Bór” – Komorowski wydał rozkaz rozpoczęcia powstania dnia 1 sierpnia o godzinie 17.00.
Dla władz niemieckich wybuch powstania okazał się całkowitym zaskoczeniem. Ulice pokryły się barykadami. Między domami przebijano ściany dla szybszego przenoszenia się oddziałów powstańczych. W pierwszych dniach walki powstańcy opanowali większość miasta i przecięli Niemcom arterie komunikacyjne.
5 sierpnia Niemcy rozpoczęli przeciwnatarcie. Na wieść o wybuchu walki Hitler kazał zniszczyć miasto, aby zastraszyć Europę. Niemcy przeprowadzali masowe egzekucje ludności i wykorzystywali ją jako żywe tarcze. Stalin wydał rozkaz wstrzymania natarcia. Rękami nazistów podporządkowywał sobie Polskę. Przygotował kampanię, której celem było obarczenie legalnych władz polskich winą za decyzje o rozpoczęciu walki oraz za jej konsekwencje. Dzięki wstrzymaniu Armii Czerwonej Niemcy uzyskali dodatkowe siły.
Ataki na kolejne dzielnice poprzedzały bombardowania lotnicze i ostrzały artyleryjskie. 30 sierpnia władze Brytyjskie i Amerykańskie oficjalnie uznały, że Armia Krajowa stanowi część wojsk alianckich i powstańcom przysługują prawa żołnierzy armii regularnych.
2 września Niemcom udało się opanować Stare Miasto. W połowie września I Armia generała Zygmunta Berlinga spróbowała sforsować Wisłę. Ostatecznie zakończyło się to niepowodzeniem. Najdłużej walczono w dzielnicy Śródmieście, gdzie zgromadziły się władze wojskowe i cywilne. Walki w tej części miasta trwały do momentu podpisania kapitulacji. Pertraktacje z generałem Bach – Żelewskim głównodowodzącym siłami niemieckimi prowadził generał „ Bór”- Komorowski. Warszawa skapitulowała 2 października 1944 roku. W czasie powstania zginęło 20 tysięcy żołnierzy i 180 tysięcy ludności cywilnej. Wszystkim nakazano opuszczenie miasta. Warszawiaków umieszczano w obozie w Pruszkowie. W niewoli znalazł się generał
„ Bór „- Komorowski mianowany w czasie Powstania Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych ( zastępując generała Sosnkowskiego). Warszawę potajemnie opuścił generał Leopold Okulicki, któremu generał „ Bór” – Komorowski powierzył obowiązki dowódcy Armii Krajowej. Bohaterstwo i ofiara krwi złożona przez mieszkańców Warszawy w czasie Powstania nie przyniosły oczekiwanych efektów politycznych, lecz zostały wykorzystane przez ZSRR jako argument o nieodpowiedzialnej polityce rządu londyńskiego i przywódców Armii Krajowej. Polacy nie cofający się przed najcięższą ofiarą dla ratowania tożsamości narodowej, utwierdzili Stalina w przekonaniu, że podporządkowanie Polski na zasadzie republiki nie będzie możliwe. Walka, jaką prowadziła Armia Krajowa w czasie okupacji i Powstania Warszawskiego, które było jej ukoronowaniem, pozostała żywa w pamięci narodu.




Bibliografia:
Witold Pronobis – „ Polska i świat w XX wieku”