Aleksander Wielki jako wybitny polityk

Spektakularne podboje Aleksandra Wielkiego uczyniły Greków panami Bliskiego Wschodu. I chociaż imperium Aleksandra rozpadło się wkrótce po jego śmierci, wpłyną on na bieg historii całego regionu.

Aleksander Wielki, zwany Macedońskim, został królem Macedonii Aleksandrem III mając 20 lat. Niewątpliwie był on geniuszem, ale wiele zawdzięczał temu, co zostawił po sobie jego ojciec, Filip II Macedoński. Aleksander postanowił poszerzyć granice państwa swojego ojca oraz podbić na wschodzie cesarstwo perskie. Osiągną to w ciągu paru lat dzięki stoczonym w świetnym stylu bitwom i oblężeniom.

Rodziła się wielka idea. Tak wielka, że jej ogromu chyba sam Aleksander nie od razu całkiem sobie uświadamiał. Monarchia ogarniająca cały ówczesny świat; jej panami mieli być na równych prawach Macedończycy, Grecy, Persowie. Pomysł wówczas szokujący, ponieważ wojna wtedy wciąż jeszcze trwała. Trudno się dziwić, że w miarę jak król stopniowo odsłaniał swój plan, a działo się to już na ziemiach Afganistanu, wywoływał on gwałtowne sprzeciwy.

Do historii Aleksander przeszedł jako genialny wódz, organizator, założyciel wielu miast do dziś istniejących. Rzadko jednak docenia się, że równie genialnie posługiwał się propagandą, prostymi hasłami mówiącymi to, co w danej chwili dla celów politycznych należało powiedzieć. Wkroczył zaledwie w dwa miesiące po śmierci Dariusza do dzisiejszego Afganistanu nie jako Zdobywca, lecz prawowity Dziedzic i Władca tych krain. A nade wszystko jako Mściciel, który musi sprawiedliwie ukarać podłego zabójcę i uzurpatora.
Aleksander nie żył na próżno. Dzięki niemu cały świat wschodni uległ hellenizacji. Język, literatura, sztuka hellenistyczna nie zamykały się już w obrębie mórz Egejskiego i Jońskiego - ośrodkami ich stały się Aleksandria, Antiochia, Pergamon, a nawet dalekie Partia i Indie doświadczyły ich wpływu.

Był wielkim talentem wojskowym, znakomitym strategiem i taktykiem, a także wybitnym politykiem i administratorem. Odrzucił tradycyjny podział na Greków i barbarzyńców, jednakowo traktując Macedończyków i lojalnych wodzów perskich. Jego działalność przyczyniła się do rozprzestrzenienia kultury greckiej i rozwoju handlu przez wprowadzenie jednolitego systemu monetarnego - pieniądz. Podboje Aleksandra Wielkiego miały też ogromny wpływ na rozwój greckiej nauki (zwłaszcza geografii).

Z reguły zabraniał swojej armii rabunków, od miast żądał umiarkowanych danin i pozostawiał na zdobytych terenach niezmienioną administrację. W trakcie podboju Anatolii Aleksander zawitał do miasta Gordion, gdzie rozsupłał legendarny węzeł. Zrobił to bardzo prosto: wyjął miecz i rozciął go. Wedle legendy ten, kto tego dokona, miał zostać panem Azji.

W czasie przygotowań do podboju Arabii i krajów zachodnich zmarł w Babilonie. Podczas jednej spośród jasnych minut choroby ujrzał Aleksander współbojowników w smutku okalających jego łoże. Jeden z nich spytał konającego, kogo czyni następcą wśród swej drużyny, bo nie miał własnych dzieci. Król z łoża agonii obrzucił ich badawczym spojrzeniem
- Najgodniejszego – powiedział i zaraz potem umarł.

Cała nadzieja pokojowego rozwoju świata umarła wraz z Aleksandrem. Za życia wszystkich przygniatał potęgą swej osobowości. Gdyby zdążył jak ojciec, Filip, wychować syna, jedność jego światowego mocarstwa byłaby zapewniona. Ale nie, przekazał je »najgodniejszemu«, za którego każdy poczytywał siebie.

Aleksander Wielki, rozsądny polityk, który uwierzył w swą boskość, nieustraszony żołnierz, łączący umiarkowanie wpojone mu przez Arystotelesa z barbarzyńskimi obyczajami ojczystej Macedonii, człowiek wspaniałomyślny i szczodry, który w gniewie potrafił zabić najlepszego przyjaciela. Jego krótkie, trzydziestotrzyletnie życie pozostaje jednym z najbardziej fascynujących epizodów historii świata starożytnego. Jest on jednym z największych dowódców w dziejach starożytności i całej historii. Dzięki geniuszowi, strategii ale również dzięki ogromnemu szczęściu podbił pół ówczesnego świata. Jest to postać tak barwna, że na pewno warto poświęcić jej trochę swojego czasu.