Doping i jego wpływ na zdrowie człowieka

Doping to podwyższenie wydolności psychofizycznej zawodnika za pomocą niedozwolonych metod i środków farmakologicznych.
Ze względu na przeznaczenie możemy rozróżnić dwie grupy środków o różnym zastosowaniu. Są to:
- środki do wysiłków krótkotrwałych;
- środki do wysiłków długotrwałych;
Środkami dopingu zakazanymi przez prawo są:
- środki pobudzające: np. morfina, petydyna, amfetamina, kokaina, efedryna i inne podobne:
- środki anaboliczne – chemiczne pochodne testosteronu syntetyzowane w laboratorium, np. dianabol;
- środki przeciwbólowe: np. morfina, petydyna;
- hormony, np. hormon wzrostu, ACTH;
- środki moczopędne: np. tiamteren, furosemid
Wszystkie te środki mają działanie uboczne, nawet stosowane w małych dawkach. Lekarze od lat wypowiadają się, że doping jest niebezpieczny. Pomimo tych ostrzeżeń tysiące młodych ludzi brało i bierze środki anaboliczne.
Możemy wymieniać bardzo wiele skutków. Najbardziej zauważalne są zewnętrzne, np. powiększenie się porów (proces zwany wirylizacją, kiedy już się pojawi - nieodwracalny), nasilenie się lub pojawienie trądziku, rozstępy widoczne przez szybki przyrost masy mięśniowej, czasem łysienie (oczywiście również proces nieodwracalny). Jednak wszystkie te skutki, dające nieprzyjemne efekty wizualne, nie są tak naprawdę niebezpieczne dla zdrowia. Tymczasem sterydy działają nieporównywalnie groźniej w obrębie zmian wewnętrznych.
Pod wpływem ich wysokich dawek przez dłuższy okres czasu zarówno kobiety, jak
i mężczyźni wykazują niezwykle agresywne zachowanie. Rezultatem jest utrata przyjaciół, zapędy niszczycielskie i niemożność kontrolowania własnego zachowania.
Kolejnym efektem psychicznym jest uczucie depresji. U mężczyzn występuje również tzw. feminizacja. Nadwyżka testosteronu łatwo aromatyzuje do żeńskiego hormonu płciowego, estrogenu, powodując wystąpienie niektórych cech żeńskich jak: tworzenie się piersi (ginekomastia), skłonność do odkładania tłuszczu i niezwykle miękkie mięśnie. Zazwyczaj ma to miejsce po przerwaniu cyklu, gdy poziom męskiego androgenu jest niski
i łatwo przeważa estrogen. Stosowanie sterydów anabolicznych/androgenicznych zwiększa ryzyko choroby serca. Sterydy podnoszą poziom cholesterolu w ustroju co powoduje zgrubienie ścianek naczyniowych i ostatecznie może być zagrożeniem dla życia.
Innymi niepożądanymi czynnikami mogącymi sprzyjać chorobom serca są stres, wysokie ciśnienie krwi i gwałtowny wzrost masy ciała.
Kolejne zagrożenie to ginekomastia - nienormalne powiększenie jednego lub obu sutków u mężczyzny. Zazwyczaj spowodowana bywa zachwianiem równowagi hormonalnej. Jeżeli atleci stosują sterydy jeszcze przed osiągnięciem docelowego wzrostu, najprawdopodobniej nie osiągną go już nigdy. Większość anabolików bezpowrotnie zamyka proces wzrostu kości.
Niektóre sterydy wykazują szkodliwy wpływ również na funkcjonowanie nerek. Podstawowym zadaniem nerek jest filtrowanie i wydalanie toksycznych produktów. Jeżeli zażywasz „prochy”, twoje nerki są po znacznie większym obciążeniem niż normalnie.
Brak równowagi elektrolitowej i wysokie ciśnienie krwi także może doprowadzić do nieprawidłowej pracy nerek. Kłopoty z nerkami często objawiają się w postaci obrzęku, bólami w krzyżu, kolki nerkowej, gorączki i powiększenia nerek.
Przy użyciu sterydów może nastąpić zniszczenie wątroby. Zespół zwany Peliosis Hepatis jest rzadki, ale stanowi poważne zagrożenie dla życia gdyż zazwyczaj wykrywany jest zbyt późno.
Testosteron i inne sterydy mogą spowodować wzmocnienie systemu odpornościowego
i niewrażliwość na choroby wirusowe. Ciało może się uzależnić od tego czynnika i musi się uodparniać na nowo gdy jego dopływ zostanie przerwany. Oprócz tego mogą spowodować zanik jąder i wstrzymanie spermatogenezy. Niepokojące, odczuwalne objawy to również bóle głowy (wskutek zachwiania równowago hormonalnej lub - połączone z np. bólem oczu, bezsennością - wskutek zbyt wysokiego ciśnienia krwi), bóle brzucha połączone nieraz
z wymiotami, biegunką ( powodują je najczęściej Anapolon, Stenox, Primabolan, Winstrol
i Dianabol.) Większość sterydów spowoduje magazynowanie wody i elektrolitów w mięśniach wywołując obrzmienie tkanki. To zazwyczaj powoduje, że skóra wygląda na spuchniętą i obrzmiałą a serce zmuszone jest do większego wysiłku.
Stosowanie anabolików zwiększa również prawdopodobieństwo przerostu i ryzyko wystąpienia raka prostaty. Czy człowiek marzący o budowie atlety, zadaje więc sobie pytanie - czy warto?...Bowiem wszystkie one prowadzą do groźnych następstw zdrowotnych, zaburzeń psychicznych, zapaści i śmierci.
Oprócz przykrych następstw utraty zdrowia, środki dopingujące wprowadzają fałszywe wartości, które wypaczają piękno sportu.
Zarówno sportowiec, jak i wiele innych amatorów nie odniesie sukcesu tylko dlatego, że bierze środki dopingujące. Osiągnięcia sportowe, zdrową sylwetkę możemy uzyskać dzięki cechom genetycznym, systematycznym treningom, właściwą dietą i odpowiednim odpoczynkiem.








Literatura:
„Lekarze radzą”, Wydawnictwa Radia i Telewizji, Warszawa
„Pielęgniarstwo w chorobach wewnętrznych i chirurgicznych”, K.N. Schafer, J.R. Sawyer, A.M. McCluskey, K.L. Beck, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1967
„Anatomia człowieka”, Adam Krechowiecki, Władysław Kubik, Wiesław Łasiński, Olgierd Narkiewicz, Janina Sokołowska – Pituchowa, Witold Sylwanowicz, Helena Szostakiewicz – Sawicka, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, wyd. VII, Warszawa 1992
„Domowy poradnik medyczny”, praca zbiorowa pod redakcją prof. dra hab. med. Kazimierza Janickiego, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, wyd. II, Warszawa 1989
 „Biologia. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum”, Janina Grzegorek, Andrzej Jerzmanowski, Krzysztof Spalik, Krzysztof Staroń, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2002