Grupa – dwie osoby przebywające w tym samym miejscu i w tym samym czasie.
Grupa niespołeczna – grupa nie współdziałające ze sobą
Grupa społeczna – grupa, w której członkowie współdziałają ze sobą oraz współzależą od siebie, jeśli chodzi o zaspokajanie potrzeb i osiąganiu celów, muszą na sobie polegać.
Procesy grupowe
1. Facylitacja społeczna.
Dlaczego obecność innych wywołuje pewność innych?
a) w obecności innych osób znajdujemy się w stanie większej gotowości, stanie czujności;
b) lęk przed oceną;
c) w trakcie wykonywania zadania występują pewne zakłócenia, które utrudniają nam koncentrację (hałasy, obecność innych osób)
2. Próżniactwo społeczne.
3. Deindywiduacja – utrata normalnej kontroli nad zachowaniem, co prowadzi do wzrostu impulsywności i patologiczności czynów. Dochodzi do niej szczególnie wtedy, gdy tłum jest liczny, ludzie w nim czują się bardziej anonimowi, zmniejsza się odpowiedzialność za własne czyny oraz obniża samoświadomość i koncentracja na normach społecznych.
Podejmowanie decyzji, ich efektywność jest zależne od typów zadań
1. zadania addytywne – jego wykonanie jest uzależnione od wysiłku wszystkich osób w grupie; grupy te są dużo lepsze w wykonywaniu zadań od pojedynczych osób;
2. zadania koniunktywne – wynik zależy od działania najsłabszej osoby w grupie, która obniża poziom działania w grupie;
3. zadania dysjunktywne – poziom rozwiązania jest zależny od pracy najsprawniejszego członka grupy.
Starta ponoszona w toku procesu – każdy rodzaj współoddziaływania w grupie, który utrudnia rozwiązywanie problemu. Kiedy wystąpi?
a) gdy najbardziej kompetentny członek grupy, będzie miał niski status w zespole i nikt go nie będzie traktował poważnie;
b) gdy najbardziej kompetentny członek grupy nie jest pewny ocenie siebie przez innych i z tego powodu będzie milczał;
c) gdy ludzie wewnątrz grupy nie słuchają siebie, a więc jest problem z porozumiewaniem wewnątrzgrupowym;
d) gdy nie ma jasnego, jednoznacznego rozwiązania.
Burza mózgów – technika udoskonalania decyzji grupowych poprzez zachęcanie do swobodnej wymiany poglądów oraz eliminowanie krytycyzmu.
Nie bardzo, bo:
1. w grupie może mówić tylko jedna osoba w danym momencie, podczas, gdy inni siedzą i słuchają; ludzie w tej sytuacji zapominają, co chcieliby dodać do przedstawionego pomysłu, a zarazem pod wpływem tego, co słyszą, zmieniają kierunki własnego myślenia o problemie;
2. kiedy jedną mówią, inni widząc, że nie są w centrum uwagi, dekoncentrują się i zaczynają myśleć o sprawach nie związanych z problemem.
Jeżeli umożliwimy uczestnikom przejście treningu w tym zakresie, stworzymy im możliwość poszukiwania pomysłów jeszcze przed spotkaniem w grupie oraz umożliwimy im robienie notatek dotyczących własnych i cudzych pomysłów zgłaszanych w trakcie spotkania.
Myślenie grupowe – rodzaj myślenia, w którym bardziej liczy się dążenie do zachowania spójności i solidarności grupy niż realistyczne uwzględnianie faktów.
I. Warunki sprzyjające myśleniu grupowemu:
- duża spójność grupy: grupa zapewnia prestiż i jest atrakcyjna – dlatego ludzie chcą do niej należeć;
- izolacja grupy – chroni przed alternatywnymi poglądami;
- autorytarny przywódca – kontroluje grupę oraz wyrżnie przedstawia swe życzenia;
- silny stres – członkowie odczuwają zagrożenie dla grupy;
- słabo wypracowane sposoby podejmowania decyzji.
II. Symptomy myślenia grupowego:
- złudzenie odporności na atak – grupa odczuwa swą nieomylność i siłę;
- przekonanie o moralnych racjach grupy (np. Bóg jest z nami.);
- stereotypowe spostrzeganie przeciwników – w sposób uproszczony i stereotypowy;
- autocenzura – ludzie dobrowolnie odrzucają przeciwstawne poglądy, aby nie „torpedować samych siebie”
- ukierunkowany nacisk na dysydentów, aby podporządkowali się większości;
- złudzenie jenomyślności – wynika z pomijania oponentów;
- strażnicy jednomyślności – członkowie grupy chronią przywódcę przed odmiennymi poglądami.
III. Podejmowanie błędnych decyzji:
- niepełna analiza alternatywnych poglądów;
- lekceważenie określania poziomu ryzyka dla preferowanych rozwiązań;
- opieranie się na niepełnej informacji;
- brak planu działania na wypadek nie powodzenia.
Polaryzacja grupowa – tendencja grup do podejmowania decyzji, które są bardziej skrajne niż początkowe inklinacje członków. Czynniki:
1) motywacyjne, takie jak chęć zyskania sympatii w grupie;
2) poznawcze, takie jak wysłuchanie nowych, przekonywujących argumentów.
Gdy dochodzi do grupowych dyskusji, wzmacniają one to wszystko, co jest wzmacniane przez wartości kulturowe w danym społeczeństwie.
Interakcje w grupie:
Konflikt intrapersonalny – napięcie jednostki wywołane dążeniem do dwóch lub więcej sprzecznych celów.
Konflikt interpersonalny – napięcie między dwiema lub więcej osobami albo grupami, które mają sprzeczne cele.
Konflikt o sumie zerowej – konflikt, w którym wygrana jednej strony jest zawsze równa przegranej drugiej strony, tak jak w zawodach lekkoatletycznych.
Konflikt motywów mieszanych – konflikt, w który obie strony mogą zyskać dzięki współdziałaniu, a jednostka może zyskać jeszcze więcej dzięki rywalizowaniu ze swoim partnerem.
