Mity, ich funkcje, znaczenie. Mity społeczeńst nowożytnych. Mitografowie.

Mit

Mity są pradawną opowieścią, nieposiadającą jednego autora. Jego twórca jest bowiem zawsze zbiorowość. Opowieść mówiąca o sprawach dla danej społeczności istotnych: o początku świata, o bogach i bohaterach, o ich rodowodzie i niezwykłych czynach. Mity tworzą przestrzeń dzieł wiecznych, są uniwersalne, o nieprzemijającej wartości, ukazują modelowe sytuacje, w jakich może znaleźć sie każdy człowiek. W odróżnieniu od Biblii nie są dziełem zbiorowym Najpierw przekazywane ustnie, co doprowadziło do wielu niesporności oraz faktu wzajemnego wykluczania się różnych wersji danego mitu. W wieku XX mit jest przedmiotem żywego zainteresowania wielu humanistów. Są to m.in. Bronisław Malinowski, Mircea Eliade, Joseph Campbell, Claude Levi- Stauss. Obcenie dokononuje się desakralizacja, a także narasta kryzys wartości. Powstają tzw. "mitologie codzienne" - ich głównym siedliskiem jest kultura masowa, ale również propaganda i reklama.

Funkcje mitów:
1) Objaśniały niezrozumiałe zjawiska przyrody, kształtowały wyobrażenia o świecie, czyli pełniły funkcję poznawczą
2) Objaśniały danej społeczności jej miejsce w świecie, kształtowały więź społeczną, czyli pełniły funkcję światopoglądową.
3) Funkcja sakralna - wyrażały i podtrzymywały wierzenia religijne, opisywały rytuały i obrządki religijne.

Mity występują w różnych kulturach. Stworzyli je nie tylko grecy, ale również Rzymianie, Celtycy, Słowianie, Chińczycy. Pomiędzy mitologiami są najczęściej bardzo płynne: tematy, wątki mitów przechodzą od jednego do innego. Na mity greckie wpłynęły mity bliskowschodnie. Z kolei olbrzymi był wpływ Greków na mitologię rzymską.

Ze względu na tematykę mity dzieli się na:
1) kosmogoniczne ("kosmos"- świat) - mówiące o początku świata
2) teogoniczne ("teos"- bóg) - mówiące o narodzinach bogów
3) antropogeniczne ("antropos"- człowiek) - mówiące o początkach ludzkości
4) genealogiczne- mowiące o historii rodu
Do IX w. p.n.e. mity były opowieścią wygłaszaną przy akompaniamencie w formingi lub kitary przez wędrownych śpiewaków, zwanych aojdami. (Homera nazywano ociemniałym śpiewakiem, był aojdem)

Kodyfikatorami mitów greckich i rzymskich byli:
Homer - IX-VIIw. w "Iliadzie" i "Odysei"
Hezjod- w VII-VI w.
Pindar- Vw. p.n.e
tragicy greccy: Ajschylos, Sofokles, Eurypides
Wergiliusz- rzymski poeta w Eneidzie
Owidiusz - (w "Przemianach" zwanych również metamorfozami)

W wieku XX mitografami najbardziej znanymi byli:
Robert Graves "Mity greckie" (1955)
Michael Grant "Mity rzymskie" (1971)
Jan Parandowski "Mitologia" (1924)
Zygmunt Kubiak "Mitologia greków i rzymian" (1997)

Znaczenie mitu:
1) Mity zrodziły myśl greków oraz myśl spadkobierców greków
2) Spowodowały powstanie nowych rodzjaów i gatunków literackich, były podstawowym dla nich tworzywem
3) Są źródłem frazeologizmów
2) z tematyki mitologicznej czerpią sztuki piękne, europejskie malarstwo, rzeźba (greccy rzeźbiarze: Fidiasz, Skropas, Praksyteres, Lizyp); ustalili plastyczna wizję postaci bogów, przypisywali im określone cechy fizyczne, rysy, strój oraz atrybuty (przedmioty symboliczne dla danej postaci, z którymi zawsze byli pokazywani)

Mity społeczeństw nowożytnych

Mity funkcjonują w społeczeństwach nowożytnych np. XX- wieczna ideologia faszystowska głosiła mit o wyższości nortyckiej nad żydowska, ideologia komunistyczna. Mity XX- wieczne odwołują sie do zbiorowych emocji, kształtują przeświadczenia społecznei zachowania, nie są już zwiazane z wierzeniami religijnymi. Jednakże pod wpływem czynników irracjonalnych wpływają na świadomość społeczną; są niezwykle trwałe.