Klasycyzm

Nazwa "klasycyzm" pochodzi od łacińskiego "classicus" - pierwszej klasy, wzorowy, doskonały. Została ona przyjęta z historii literatury i sztuki i oznacza nawiązanie do kultury antycznej i jej estetycznych ideałów (symetria, doskonałość proporcji itp.)

Okres trwania:

Sztuka polska drugiej połowy XVIII i początku XIX w. nie daje się określić jednym terminem stylowym, który by objął bez reszty różnorodność i złożoność zjawisk artystycznych tego okresu.

Charakterystyka epoki:

W tej epoce wykształciła się nowa forma muzyczna, cykl sonatowy z allegrem sonatowym jako jego pierwszą częścią. Według tego właśnie cyklu budowane są: sonata, kwartet smyczkowy, koncert instrumentalny, uwertura i symfonia. Również wykształciły się w tym okresie: klasyczna orkiestra, kwartet smyczkowy oraz dominująca symetryczna budowa okresowa (okres muzyczny), oparta na harmonice funkcyjnej siły w parze z rozwinięciem w różnych gatunkach cyklu sonatowego.

Popularne formy:

• Sonata - nazwa pochodzi od łacińskiego "suonare" czyli brzmieć. Sonata skład się z czterech części: szybka – powolna – umiarkowana – szybka.

• Cykl sonatowy z formą allegra sonatowego jako jego pierwszej części. Cykl sonatowy składa się z czterech części: szybka (allegro) - wolna (adagio, largo) - umiarkowana (menuet lub scherzo) - bardzo szybko (presto, vivo). Ustalili i rozwinęli go trzej klasycy wiedeńscy, J. Haydn, W. A. Mozart i L. van Beethoven. Cykl sonatowy opiera się na homofonii (typ techniki kompozytorskiej), która wykształciła się w baroku i ostatecznie w klasycyzmie wyparła polifonię. Allegro sonatowe oparte jest na rozwijaniu dwóch tematów (dualizm tematyczny) i na pracy tematycznej. Składa się ono z trzech zasadniczych części: ekspozycji, przetworzenia i repryzy. Ekspozycja przedstawia dwa kontrastujące ze sobą tematy, które są ze sobą połączone łącznikiem i zakończone epilogiem. W przetworzeniu oba tematy ulegają przekształceniom. Powrotem do tematów w postaci zasadniczej lub z niewielkimi zmianami to repryza, którą kończy koda.

• Symfonia - sonata napisana na orkiestrę symfoniczną.

• Koncert fortepianowy, skrzypcowy lub inny - sonata napisana na orkiestrę symfoniczną i instrument solowy. Z reguły składa się z trzech części: szybkiej – wolnej – szybkiej.

• Opera

Waz̉ne postacie:

•Józef Haydn (1732-1809)
•Wolfgang Amadeusz Mozart (1756-1791)
•Ludwig van Beethoven (1770-1827)
•Christoph Willibald Gluck (1714-1787)


Christoph Willibald Gluck (2 lipca 1714 - 15 listopada 1787) to niemiecki kompozytor.

Pochodził z pogranicza Czech i Niemiec (Bawaria). Uczył się w Pradze a potem w Mediolanie, gdzie zaczął komponować opery. Potem pracował jako kompozytor, śpiewak, klawesynista, kapelmistrz i koncertmistrz w Wiedniu i Paryżu, i podróżował po Europie wraz z trupą operową. Był jednym z reformatorów opery.

Jego najbardziej znane dzieła to:
-Artaserse 1741
-Le Cadi dupe (Oszukany Kadi) 1761
-Alcesta 1761
-La rencontre imprevue (Nieprzewidziane spotkanie) 1764
-Iphigenie en Aulide (Ifigenia w Aulidzie) 1779
-Orfeo ed Euridice (Orfeusz i Eurydyka) 1762

Józef Haydn

Józef Haydn (1732-1809), kompozytor austriacki. Jako 8-letni chłopiec zaangażowany do chóru katedralnego w Wiedniu, gdzie kształcił się w grze na klawesynie i skrzypcach. W 1768 otrzymał stanowisko kapelmistrza na dworze w Lukavcu (Czechy).W 1761 rozpoczął służbę na dworze w Eisenstadt, najpierw jako wicekapelmistrz i kompozytor, od 1766, wraz z wybudowaniem nowej rezydencji Suttr nad Jeziorem Nezyderskim, tzw. węgierskiego Wersalu, jako I kapelmistrz. Po śmierci księcia Józefa Miklósa i rozwiązaniu orkiestry przybył do Londynu (1791). Podczas drugiego pobytu w Londynie (1794-1795) napisał 12 symfonii zwanych „Londyńskimi”.

Ludwig van Beethoven

Ludwig van Beethoven (urodzony 16 lub 17 grudnia 1770 w Bonn - zmarł 26 marca 1827 w Wiedniu) kompozytor niemiecki, uważany za jednego z największych kompozytorów wszech czasów. Ostatni, po Haydnie i Mozarcie, z tzw. trójki klasyków wiedeńskich.

Wolfgang Mozart

Mozart urodził się w Salzburgu, ówczesnej stolicy małego, niezależnego arcybiskupstwa w ramach Świętego Imperium Rzymskiego. Został ochrzczony jako Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart po dziadku ze strony matki i patronie daty urodzenia, Janie Chryzostomie. Później jego ojciec skrócił Wolfgangus do Wolfgang, Theofilus przetłumaczył na Amadeus ("ulubiony przez Boga") i zarzucił Johannes Chrysostomus. Mozart często bawił się, robiąc zmiany w swoim nazwisku, zwłaszcza w jego środkowej części. Tylko przy rzadkich okazjach posługiwał się rodzinnym Amadeus, woląc raczej francuską wersję "Amad". Niekiedy stosował też włoską odmianę: "Amadeo" i niemiecką "Gottlieb", na dodatek wymawiając swoje nazwisko wspak.