Klasycyzm

Wyjaśnienie nazwy:

Nazwa "klasycyzm" pochodzi od łacińskiego "classicus" - pierwszej klasy, wzorowy, doskonały. Została ona przyjęta z historii literatury i sztuki i oznacza nawiązanie do kultury antycznej i jej estetycznych ideałów (symetria, doskonałość proporcji itp.)

Okres trwania:

Sztuka polska drugiej połowy XVIII i początku XIX w. nie daje się określić jednym terminem stylowym, który by objął bez reszty różnorodność i złożoność zjawisk artystycznych tego okresu.

Charakterystyka epoki:

W tej epoce wykształciła się nowa forma muzyczna, cykl sonatowy z allegrem sonatowym jako jego pierwszą częścią. Według tego właśnie cyklu budowane są: sonata, kwartet smyczkowy, koncert instrumentalny, uwertura i symfonia. Również wykształciły się w tym okresie: klasyczna orkiestra, kwartet smyczkowy oraz dominująca symetryczna budowa okresowa (okres muzyczny), oparta na harmonice funkcyjnej siły w parze z rozwinięciem w różnych gatunkach cyklu sonatowego.

Popularne formy:

• Sonata - nazwa pochodzi od łacińskiego "suonare" czyli brzmieć. Sonata skład się z czterech części: szybka – powolna – umiarkowana – szybka.

• Cykl sonatowy z formą allegra sonatowego jako jego pierwszej części. Cykl sonatowy składa się z czterech części: szybka (allegro) - wolna (adagio, largo) - umiarkowana (menuet lub scherzo) - bardzo szybko (presto, vivo). Ustalili i rozwinęli go trzej klasycy wiedeńscy, J. Haydn, W. A. Mozart i L. van Beethoven. Cykl sonatowy opiera się na homofonii (typ techniki kompozytorskiej), która wykształciła się w baroku i ostatecznie w klasycyzmie wyparła polifonię. Allegro sonatowe oparte jest na rozwijaniu dwóch tematów (dualizm tematyczny) i na pracy tematycznej. Składa się ono z trzech zasadniczych części: ekspozycji, przetworzenia i repryzy. Ekspozycja przedstawia dwa kontrastujące ze sobą tematy, które są ze sobą połączone łącznikiem i zakończone epilogiem. W przetworzeniu oba tematy ulegają przekształceniom. Powrotem do tematów w postaci zasadniczej lub z niewielkimi zmianami to repryza, którą kończy koda.

• Symfonia - sonata napisana na orkiestrę symfoniczną.

• Koncert fortepianowy, skrzypcowy lub inny - sonata napisana na orkiestrę symfoniczną i instrument solowy. Z reguły składa się z trzech części: szybkiej – wolnej – szybkiej.

• Opera

Ważne postacie:

•Józef Haydn (1732-1809)
•Wolfgang Amadeusz Mozart (1756-1791)
•Ludwig van Beethoven (1770-1827)
•Christoph Willibald Gluck (1714-1787)