Warunki klimatyczne Pojezierza Pomorskiego i Pobrzeża Bałtyckiego

Pobrzeże Bałtyckie tworzy pas szerokości od kilku do kilkudziesięciu kilometrów wzdłuż południowych wybrzeży Bałtyku. Oprócz krajobrazów nadmorskich z ujściami rzek obejmuje przecięte siecią małych pradolin równiny morenowe położone poniżej 100 m n.p.m. z nielicznymi wzgórzami przekraczającymi tę wysokość. Większe wygięcia linii brzegowej tworzą Zatoka Pomorska z Zalewem Szczecińskim oraz Zatoka Gdańska z Zalewem Wiślanym. Pomiędzy tymi zatokami linia brzegowa jest wyrównana poprzez działalność fal. Pobrzeże Bałtyckie zajmuje 6 % powierzchni kraju i dzieli się na trzy makroregiony: Pobrzeże Szczecińskie, Pobrzeże Koszalińskie, Pobrzeże Gdańskie. W skład Pobrzeża Szczecińskiego, nazywanego często Niziną Szczecińską wchodzi: Równina Pyrzycko-Stargardzka, Dolina Odry i Zalew Szczeciński z wyspami Wolin i Uznam. Dominuje tu krajobraz nizinny z wysoczyznami morenowymi w okolicach Szczecina i na wyspie Wolin (do 150 m n.p.m.). Dla Pobrzeża Koszalińskiego charakterystyczne są piękne, szerokie plaże oraz ciągnące się wzdłuż wybrzeża liczne i płytkie jeziora przymorskie: Resko, Jamno, Bukowo, Kopań i Wicko, Łebsko czy Gardno. Pobrzeże Gdańskie natomiast charakteryzuje się piaszczystymi mierzejami (Helska, Wiślana) oraz akumulacyjną, depresyjną równiną delty Wisły (Żuławy Wiślane), pociętą licznymi kanałami; w okolicach Gdyni klinami wcinają się w Pobrzeże wysoczyzny, tworzące tzw. kępy (Pucka, Oksywska, Redłowska, Swarzewska), które opadają stromymi urwiskami (klify wysokości do 40-50 m) ku Morzu Bałtyckiemu.


Klimat Pobrzeża Bałtyckiego znajduje się pod wpływem morza, toteż cechują go łagodne zimy i niezbyt upalne lata. Charakter morski klimatu akcentują wiatry wiejące w 60% od morza lub wzdłuż linii brzegowej. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7-8 o C Roczny przebieg temperatury jest regularny na całym obszarze, nieco wyższe temperatury notuje się na Pobrzeżu Szczecińskim. Styczeń jest miesiącem najchłodniejszym ze średnią temperaturą powietrza od 0 oC do -2 oC . Najcieplejszym miesiącem jest lipiec ze średnią temperaturą powietrza 17-18 oC. Średnia roczna amplituda temperatury powietrza na cały m obszarze wynosi 19 oC.
Zachmurzenie oraz ściśle z nim związane usłonecznienie są elementami klimatu bezpośrednio kształtującymi Ziemi. Oba te elementy wpływają na aktywność biologiczną i psychiczną człowieka oraz podnoszą walory klimatyczne danego regionu z punktu widzenia klimatoterapii, turystyki i wypoczynku. Średnia liczba dni pogodnych tj. z zachmurzeniem poniżej 20 % na Pobrzeżu Bałtyckim wynosi od 30 dni na Pobrzeżu Koszalińskim do 45 dni na Pobrzeżu Szczecińskim i częściowo na Pobrzeżu Gdańskim oraz Koszalińskim. Liczba dni chmurnych, a więc ze średnim dobowym zachmurzeniem ogólnym nieba równym lub większym niż 80 % waha się od 120 do140 dni w roku. Wyjątkiem jest tu obszar w okolicach Świnoujścia gdzie notuje się około 106 dni pochmurnych w ciągu roku. Roczne sumy usłonecznienia na tym obszarze wahają się w granicach 1500-1600 godzin. W ciągu długich czerwcowych i lipcowych dni średnie usłonecznienie może wynieść nawet 9 godzin na dzień. Średni czas trwania lata termicznego to 60-70 dni, natomiast średni czas trwania zimy termicznej wynosi 50-80 dni.
Średnie opady roczne na obszarze Pobrzeża Bałtyckiego wynoszą od 550 do 700 mm. Większość opadów przypada na półrocze ciepłe 350-500 mm, najmniej opadów notuje się w półroczu zimowym 200-250 mm. Długość zalegania pokrywy śnieżnej zwiększa się z zachodu na wschód i wynosi odpowiednio od 40 do 70 dni.
W ciągu roku największy udział na tym obszarze mają wiatry z sektora zachodniego czyli, wiejące z kierunku NW, W i SW. Dość częste są wiatry wiejące z prędkością powyżej 10 m/s zdarzają się także wiejące z prędkością powyżej 25 m/s.
Średnia długość okresu wegetacyjnego to od 205 do 220 dni.


Pojezierze Pomorskie rozciąga się na wschód od doliny dolnej Odry. Z północy ograniczone jest pasem Pobrzeży z południa Kotliną Gorzowską i doliną Noteci a od wschodu doliną Wisły. Pojezierze Pomorskie zajmuje 12 % powierzchni kraju i dzieli się na makroregiony: Pojezierze Zachodniopomorskie, Pojezierze Wschodniopomorskie i Pojezierze Południowopomorskie. Zachodniopomorskie Pojezierze dzieli się na Pojezierza: Bytowskie, Drawskie, Ińskie, Choszczeńskie i Myśliborskie oraz Wysoczyzny: Polanowską i Łobeską. W skład Pojezierza Południowopomorskiego wschodzą następujące regiony: Równina Gorzowska, Pojezierze Dobiegniewskie, Pojezierze Drawskie, Pojezierze Wałeckie, Pojezierze Szczecineckie, Równina Wałecka, Dolina Gwdy, Równina Charzykowska, Pojezierze Krajeńskie, Dolina Brdy, Wysoczyzna Świecka i Bory Tucholskie. Pojezierze Wschodniopomorskie z najwyższym wzniesieniem w tym regionie w pasie moren czołowych tworzących Wzgórza Szymbarskie- Wieżycą 329 m n.p.m. dzieli się na trzy mezoregiony - Pojezierza: Kaszubskie, Starogardzkie i Iławskie.Cechą charakterystyczną tego obszaru jest występowanie krajobrazów młodoglacjalnych z dużą liczbą zagłębień bezodpływowych i jezior związanych z procesem zanikania lodu lodowcowego zagrzebanego w materiale morenowym lub lodowcowo-rzecznym, przy czym rozróżnia się pagórkowate wysoczyzny morenowe i równiny sandrowe.

Warunki klimatyczne obszaru cechuje przejściowość wynikająca z położenia geograficznego i wzajemnego oddziaływania mas powietrza polarno - kontynentalnego oraz w mniejszym stopniu - powietrza zwrotnikowego i arktycznego. Zmienność pogody jest tutaj ściśle uzależniona od zmian układów barycznych w ciągu roku. Latem wiatry wschodnie przynoszą pogodę upalną i suchą, zimą - mroźną i suchą. Wpływ Atlantyku daje latem ochłodzenie i zwiększoną ilość opadów atmosferycznych, a w okresie zimy ocieplenie, często z opadami.
Klimat Pojezierza Pomorskiego w stosunku do klimatu Pobrzeża Bałtyckiego odznacza się niższymi temperaturami powietrza zimą obniżającymi się ku wschodowi. Średnia roczna temperatura wynosi 7 oC na wschodzie regionu do 8 oC na zachodzie regionu. W styczniu średnia temperatura powietrza waha się w granicach od -3,5 oC na wschodzie do -1,5 oC na zachodzie obszaru, natomiast w lipcu wynosi od 17 oC do 18,5 oC. Średnia liczba dni upalnych i gorących na tym obszarze wynosi 15-30 dni, natomiast mroźnych i bardzo mroźnych od 20 do 45 dni. Gdy średnia temperatura dobowa spadnie poniżej 15 oC zaczyna się jesień, która na tym obszarze jak i na Pobrzeżu Bałtyckim trwa najdłużej w kraju. Czas jej trwania wynosi ponad 70 dni. Średnia roczna amplituda temperatury powietrza na obszarze Pojezierza Pomorskiego wynosi 20-22 oC.
Średnia liczba dni pogodnych na Pojezierzu Pomorskim jest zmienna i wynosi od 35 na Pojezierzu Południowopomorskim do 40 na zachodnich krańcach Pojezierza Zachodniopomorskiego. Liczba dni chmurnych waha się od 120 do 140 dni w ciągu roku. Roczne sumy usłonecznienia na tym obszarze wahają się w granicach 1450-1600 godzin.
Średni czas trwania lata termicznego to 50-90 dni, natomiast średni czas trwania zimy termicznej wynosi 50-100 dni.
Średnie opady roczne na obszarze Pojezierza Pomorskiego wynoszą od 500 mm do ponad 700 mm na wzniesieniach morenowych. Wiosna w tym regionie geograficznym tak jak i na Pobrzeżu Bałtyckim jest bardziej sucha niż jesień. Opady w półroczu letnim sięgają 350-500 mm, a w półroczu zimowym 200-250 mm. Długość zalegania pokrywy śnieżnej zwiększa się z zachodu na wschód i wynosi odpowiednio od 40 do 70 dni.
W ciągu roku największy udział na tym obszarze mają wiatry z sektora zachodniego czyli, wiejące z kierunku NW, W i SW.
Średnia długość okresu wegetacyjnego trwa od 200 do 225 dni.




Bibliografia:

1. Kondracki Jerzy, Geografia regionalna Polski, Wydawnictwi Naukowe PWN, Warszawa 1998.
2. Encyklopedia Geograficzna Świata, Kraków 1997.