1. Wrzechświat - przestrzeń, promieniowanie, energia, materia oraz prawa przyrody.
2. Powstanie Wrzechświata:
Wrzechswiat powstał w wyniku eksplozji ["Wielki Wybuch"], która miała miejsce 20 - 15 mld lat temu. Wraz z wybuchem pojawiły się pierwsze, nieokreślone bliżej cząstki, które początkowo tworzyły bardzo rozgrzaną "kroplę". Była w niej skoncentrowana cała materia dzisiejszego Wrzechświata [wow, ja też!]. Po kilku sekundach powstały protony, neutrony i elektrony. Po kilku tysiącach lat powstały z nich pierwsze atomy lekkich pierwiastków [tlenu, wodoru]. Promieniowanie słabło i Wrzechświat stawał się ciemniejszy i chłodniejszy i dopiero po kilku mld lat obłoki gazów pod wpływem grawitacji zaczęły tworzyć gwiazdy i galaktyki.
3. Budowa Wrzechświata:
a) gwiazdy to ciała niebieskie, świecące własnym światłem, pochodzącym z przemian termojądrowych w ich wnętrzu
b) galaktyka to wielkie zbiorowisko materii w postaci gwiazd, pyłów i gazów
c) czarne dziury to obiekty o dużej masie, skupionej w niewielkiej objętości i silnym przyciąganiu
d) kwazary to obiekty najdalej od nas umiejscowione - bardzo silne punktowe źródło światła i promieniowanie radioaktywne, prawdopodobnie stanowią zaczątek nowych galaktyk
e) ciemna lub brakująca materia to niewidzialny składnik Wrzechświata, który może stanowić nawet 90% jego masy
3. Układ Słoneczny:
Powstał ok. 5 mld lat temu z obłoku pyłowo - gazowego. Wirująca chmura kurczyła się coraz bardziej i zamieniała w protogwiazdę. Kiedy temperatura i ciśnienie były wystarczająco wysokie, doszło do zainicjowania reakcji termojądrowych i powstało Słońce. Pozostała część materii utworzyła wokół Słońca dysk. Z wirującego w dysku pyłu i gazu [mgławica protoplanetarna], który zderzał się i sklejał, powstawały zaczątki planet, czyli protoplanety. Księżyc powstał przez wybicie w wyniku zderzenia materii i protoplanety. Uklad Słoneczny składa się z gwiazdy, czyli Słońca, wokół którego krąży 9 planet, planetoidy [między Marsem a Jowiszem], komety, metoroidy [astroidy], sztuczne satelity, pył i gaz międzyplanetarny.
4. Słońce:
Gwiazda średniej wielkości, należąca do galaktyki Drogi Mlecznej, temperatura wewnątrz wyn. 15 - 20 mln stopni C, bardzo wysokie ciśnienie, zachodzą reakcje termojądrowe, przemiany wodoru w hel. Z masy Słońca można by utworzyć 33o tys. globów ziemskich; oddalone od Ziemi o 150 mln km.
Światło dociera do Ziemi w 8 min. 20 sek. z szybkością 30 tys. km/s
Proxima Centauri oddalona jest od Ziemi o 40 bln km [4 lata świetlne].
5. Planety Układu Słonecznego:
a) planety grupy ziemskiej - Merkury, Wenus, Ziemia, Mars - są stosunkowo małe i twarde [zbudowane ze skał]
b) planety zewnętrzne [olbrzymy] - zbudowane z gazów, w centrum jest niewielkie skalne jądro.
6. Ksieżyc:
naturalny saltelita Ziemi, oddalony od Ziemi o 380 tys. km, krąży wokół niej w czasie 27,3 dnia [miesiąc gwiazdowy], obrót wokół własnej osi Księżyca trwa tyle samo.