Jakimi cechami Ziemia wyróżnia się w Układzie Słonecznym ?

Ziemia to element pewnego układu, złożonego z planet i innych ciał niebieskich, które to krążą wokół jednej gwiazdy, zwanej Słońcem. Osiem planet Układu Słonecznego klasyfikuje się na dwie zasadnicze grupy, a kryterium takiego podziału stanowią parametry orbit i cechy fizyczne tych planet. Pierwszą grupę stanowią tzw. gazowe olbrzymy, jak np. Jowisz. Składają się one głównie z wodoru i helu oraz mają duże rozmiary. Do tej drugiej kategorii, czyli planet typu ziemskiego, zalicza się: Merkurego, Wenus, Ziemię i Marsa. Wszystkie one są skalistymi ciałami niebieskimi, zbudowanymi głównie z krzemianów i metali, i krążącymi na niedużych, wewnętrznych orbitach. Pluton nie mieści się natomiast w żadnej z tych klas, a coraz powszechniej jest traktowany raczej jako obiekt pasa Kuipera, a nie planeta.
Ziemia, czyli trzecia planeta od Słońca, to największa i najcięższa spośród planet wewnętrznych i jedyna, na której według ludzkiej wiedzy, istnieje życie. Pod względem gęstości nasz glob zajmuje pierwsze miejsce wśród wszystkich planet Układu Słonecznego. Tą większą gęstość „błękitna planeta” zawdzięcza większej sile przyciągania, która dodatkowo ściska materię. Ta siła przyciągania utrzymuje również, na orbicie okołoziemskiej, jedynego ziemskiego naturalnego satelitę, czyli księżyc.
Metaliczne stałe jądro Ziemi otacza jądro zewnętrzne, z metalu płynnego. To zaś okrywają warstwy płynnych, półpłynnych i stałych skał. Jedynie ziemski płaszcz podzielony jest na liczne płyty, poruszające się niezależnie na górnej części. Stwierdzono dotąd, że istnieje osiem głównych płyt tektonicznych: Północnoamerykańska, Południowoamerykańska, Antarktyczna, Euroazjatycka, Afrykańska, Indoaustralijska, Nazca i Pacyficzna. Materiał skalny tego płaszcza składa się głownie z oliwinu i piroksenu. Jest to również niepowtarzalna w Układzie Słonecznym cecha budowy planety Ziemia. Skorupa ziemska, czyli warstwa wierzchnia naszego ciała niebieskiego, jest cieńsza pod oceanami, a grubsza pod kontynentami
Za geologiczną aktywność „błękitnego globu” odpowiada grzanie wewnętrzne, źródłem którego jest stygnące jądro oraz energia rozpadu izotopów promieniotwórczych wewnątrz globu.
Tylko na naszej Ziemi woda występuje we wszystkich trzech, znanych fizykom, stanach skupienia. Szczególnie ważne jest to występowanie w stanie płynnym, bo woda to jeden z niezbędnych elementów dla życia. Aż 71% całkowitej powierzchni naszego globu stanowią oceany i morza, a tylko 29% to powierzchnie lądowe. Ta wodna pokrywa to coś co najbardziej wyróżnia Ziemię spośród planet Układu Słonecznego.
Obok wody bogata w tlen atmosfera to drugi element sprzyjający rozwojowi zjawiska zwanego życiem. Na atmosferę Ziemi składają się głównie gazy: azot, tlen, argon, dwutlenek węgla oraz para wodna. Atmosfera, otaczająca Ziemię niby balon, chroni ją przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym w dzień i utratą ciepła w porze nocnej. Dzięki ochronie gazowej wahania temperatur na powierzchni planety nie unicestwiają żywych organizmów. Ta cecha również świadczy o osobliwości Ziemi na tle pozostałych planet, na których skala różnic temperatur wielokrotnie przekracza ziemskie granice.
O wyjątkowym charakterze Ziemi możemy również mówić w kontekście jej zdolności do emitowania skromnego pola magnetycznego. Pole to wytwarzają prądy elektryczne wewnątrz jądra planety. Współudział ziemskiego pola magnetycznego i wiatru słonecznego dają efekt w postaci zjawiska zorzy polarnej, którą można podziwiać w strefie okołobiegunowej.
Na koniec chciałbym dodać, że przy całej tej wyjątkowości Ziemi można również stwierdzić, że jest to jedyna planeta, która swą nazwę w języku polskim nie zawdzięcza żadnej postaci z greckiej bądź rzymskiej mitologii.
Nasza planeta-matka to dla nas ludzi i tak coś wyjątkowego, bo dotąd nie potwierdziliśmy istnienia życia w innym skrawku Kosmosu, a obecnie niemożliwe jest też skolonizowanie innych planet w taki sposób, by zapewnić mieszkańcom niezbędne życiowo wodę, tlen i pożywienie.


Bibliografia:

1. Farndon J., Szkolna encyklopedia Collinsa, Wydawnictwo RTW, Warszawa 1997
2. Flis J., Szkolny słownik geograficzny, WSiP, Warszawa 1982
3. Świat wiedzy, Zeszyt Planeta Ziemia art. 8, Wydawnictwo Marshalla Cavendisha,
4. Wiecki W., Lipińska E., Sobańska M., Geografia 1 - geografia środowiska przyrodniczego. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego. Zakres rozszerzony, Wydawnictwo Operon, Gdynia 2004
5. Wład P., Geografia 1. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego. Bogactwo przyrodnicze Ziemi. Zakres podstawowy, PWN Wydawnictwo Szkolne 2007
6. www.sciaga.pl
7. www.bryk.pl
8. www.astronomia.pl/uklad_sloneczny
9. adk.astronet.pl
10. www.planetaziemia.pan.pl