Azja - gleby

W Azji Płn. Występuje strefowość glebowa związana ze strefami klimatycznymi i roślinnymi, zakłócona na wschodzie wpływami orograficznymi.

Azja płd. Wyróżnia się rozmaitością gleb, dominuje jednak typ gleb laterytowych, inne rodzaje mają mniejsze znaczenie. Szeroko rozpowszechnione są tu czerwone gleby laterytowe, lateryty oraz gleby czerwonobrunatne sawann. Mało stosunkowo obszary zajmują tu gleby czarne tzw. regury, rozwinięte na lawach Dekanu. W górach Indochin, płd, Chin i na płd. stokach Himalajów przeważają brunatne gleby leśne, a także czerwono-brunatne gleby, charakterystyczne dla suchych stepów zwrotnikowych. W Azji Zachodniej i Centralnej, na obszarach pustynnych równin przeważają gleby szare, genetycznie związane z suchym klimatem i skąpą pokrywą roślinną. Rozwinęły się tu także piaszczyste gleby pustynne w różnych odmianach. W glebach tych wzrasta zasolenie, niekiedy na powierzchni występują wykwity soli, tworzą się gleby solniskowe (sołonczaki). Szare i brunatne gleby występują na przemian z glebami piaszczystymi , pozbawionymi roślinności oraz gliniastymi glebami solniskowymi. Nad morzem Czarnym i Śródziemnym, w klimacie śródziemnomorskim przewagę mają brunatne gleby leśne i czerwone gleby laterytowe. W górach Azji Centralnej i Zachodniej zawartość próchnicy w glebach maleje, powstają górskie gleby stepowe (kasztanowe i brunatne). W miejscach gdzie jest nieco więcej opadów, gleby stepowe przechodzą w górskie gleby łąkowe. W Tybecie przeważają górsko-łąkowe oraz kamieniste gleby wysokogórskich pustyń.

W Azji Wschodniej, obejmujące północne i północno-wschodnie Chiny, Koreę, Japonię, przewagę mają brunatne gleby leśne. Na zachodzie w pobliżu centralno-azjatyckich pustyń spotykamy gleby kasztanowate (suchych stepów) oraz gleby lessowe. Na wschodzie natomiast, bliżej oceanu, występują czarnoziemy pomieszane z płatami szarych gleb leśnych. Duże obszary na aluwialnych nizinach w szerokich dolinach rzecznych zajmują urodzajne gleby aluwialne.

W Azji Północnej gleby ułożone są strefami zależnymi od klimatu i roślinności. Na północy wzdłuż wybrzeży rozciąga się strefa gleb tundrowych , torfiasto-bagiennych, w pewnej głębokości wiecznie zmarzniętych . Ku południowi, w strefie tajgi rozwinęły się gleby bielicowe, składające się z krzemionki pozbawione związków wapnia i żelaza. W obszarach położonych jeszcze bardziej na południe przeważają początkowo szare gleby lasów liściastych, a następnie ciągnie się pas urodzajnych stepowych czarnoziemów. Strefowy układ gleby szczególnie regularnie rozwinął się w Syberii Zachodniej, gdzie kolejno od północy występuje pas gleb tundrowych, następnie strefa bielicowych gleb leśnych, strefa szarych gleb leśnych, czarnoziemów stepowych i na Nizinie Turańskiej strefa gleb kasztanowatych, szarych i brązowo-szarych półpustynnych i wreszcie strefa suchych , ruchomych piasków pustynnych.

W rozwoju rolniczych kultur Azji dużą rolę odegrały gleby naniesione przez rzeki (mady); występują one zwłaszcza w dolinach i deltach rzek (Mezopotamia, Nizina Hindostańska, doliny rzeczne Indochin, Nizina Chińska ). Dziś coraz większą rolę odgrywają obszary gleb sztucznie nawadnianych (Syria, Iran, Dekan, Chiny, republiki poradzieckie Azji Centralnej ). Wspomnieć należy także o urodzajnych glebach wykształconych , szczególnie na Jawie, Taiwanie i Wyspach Japońskich.