Królestwo zwierząt

U kregowców wystepuje przewód pokarmowy z jama ustna i odbytem. Dodatkowo wystepuja gruczoły ułatwiajace trawienie. Przewód pokarmowy to jama gebowa, gardziel,, przełyk, zoładek (czasami jeszcze wole), dwunastnica, jelito cienkie, jelito grube, odbytnica i odbyt. Do dwunastnicy odchodza przewody trzustkowe i watrobowe. Kregowce spozywaja rozne rodzaje pokarmu moga byc zarówno miesozerne (drapiezniki), roslinozerne (przezuwacze) i wszystkozerne (człowiek). U roslinozerców trzewia sa dłuzsze spore jest tez jelito slepe. U przezuwaczy wystepuje specjalny zoładek wielokomorowy. U miesozernych przewod jest krótki. U wszystkozernych mamy kompromis miedzy tymi dwoma schematami budowy.

Ryby

Nazwa zbiorcza zmiennocieplnych kręgowców wodnych, do niedawna traktowanych jako jedna gromada; obecnie przyjmuje się ich podział na 4 gromady: fałdopłetwe , akantody (Acanthodi), obejmujące gatunek kopalne, których głowę osłaniał pancerz z płytek kostnych, a resztę ciała łuska ganoidalna; struna grzbietowa zachowała się przez całe życie; posiadały cechy zarówno ryb chrzęstnych (uzębienie, struktura płetw), jak i ryb kostnych (ganoidalne łuski, skostniałe czaszki); pojawiły się pod koniec ordowiku, wymarły na początku permu; pozostałe gromady to także kopalne tarczowce oraz reprezentowane współcześnie ryby chrzęstne i ryby kostne.

Ryby są grupą bardzo zróżnicowaną pod względem budowy i biologii, wykazują też cechy wspólne:
- wszystkie prowadzą wodny tryb życia,
- przez całe życie oddychają skrzelami,
- kończyny w postaci parzystych płetw,
- obecność szczęk,
- brak błon płodowych w rozwoju zarodkowym ( bezowodniowce).

Kształt ciała ryb bywa bardzo różny, zależnie od trybu życia zwierzęcia i charakteru środowiska, u większości wrzecionowaty, znamionujący dobrych pływaków; zasadniczą funkcję napędową w lokomocji pełni płetwa ogonowa; płetwy parzyste, osadzone na pasie barkowym i miednicznym, funkcjonują jako stery i stateczniki; płetwy nieparzyste mogą być przekształcone, np. w przyssawki, narządy kopulacyjne. Skóra zawiera liczne gruczoły śluzowe (zmniejszenie tarcia), u niektórych gat. także jadowe, i komórki pigmentowe; u większości pokryta łuskami. Szkielet chrzęstny lub skostniały; struna grzbietowa zachowuje się przez całe życie (ryby chrzęstne, jesiotrokształtne, dwudyszne i trzonopłetwe) lub pozostaje w postaci szczątkowej między kręgami; jednak u wszystkich ryb szkieletem osiowym jest kręgosłup; czaszkę charakteryzuje silny rozwój trzewioczaszki (z 5 7 parami łuków skrzelowych, parą szczęk). W umięśnieniu charakterystyczna odcinkowa budowa mięśni bocznych, podzielonych mioseptami na miomery. Ośrodkowy układ nerwowy słabo rozwinięty, ze zmysłów najlepiej rozwinięty węch; swoistym narządem jest tzw. linia boczna, informująca o kierunku i nasileniu prądu wody. Układ krwionośny, jak u wszystkich kręgowców, zamknięty; przez serce (zbudowane u większości z zatoki żylnej, przedsionka i komory) przepływa krew żylna. Przewód pokarmowy zróżnicowany, zależnie od rodzaju pokarmu; jako uwypuklenie jelita pojawia się pęcherz pławny, pełniący funkcję hydrostatyczną, u niektórych także oddechową. Ryby są z reguły jajorodne, zapłodnienie zewnętrznie ( tarło), u niektórych wewnętrzne (większość spodoustych, żyworódki); w rozwoju występuje stadium larwy, czasem z wyraźnym przeobrażeniem (płastugi); nieliczne gatunki opiekują się potomstwem (np. pielęgnicowate). W rozwoju ewolucyjnym ryby opanowały wszystkie typy środowisk wodnych całej kuli ziemskiej. Ze względu na występowanie rozróżnia się: ryby słodkowodne, morskie i wędrowne, odbywające wędrówki pokarmowe i rozrodcze ( anadromiczne ryby, katadromiczne ryby).

Znaczenie gospodarcze ryb jest bardzo duże:
- dostarczają cennego i smacznego mięsa,
- kawioru, są surowcem do produkcji środków leczniczych,
- nawozów,
- klejów,
- karmy dla zwierząt.

Ciekawostka
Rys.2 Elektrolokacja ryby Gymnarchus. Ryba wytwarza pole elektryczne, przy czym jej ogon jest naładowany ujemnie w stosunku do głowy (A) Przedmiot będący złym (B) lub dobrym (C) w stosunku do otaczającej go wody zaburza pole elektryczne co zostaje wykryte przez specjalne narządy zmysłowe zlokalizowane wzdłuż boków ryby.

Płazy

Płazy (gromada Amphibia) stanowią formę pośrednią pomiędzy kręgowcami morskimi i lądowymi. Są to pierwsze kręgowce, które przystosowały się do życia na lądzie. Zwierzęta należące do tej grupy odznaczają się wielką różnorodnością postaci. Płazy są pierwszymi kręgowcami, u których wykształciły się parzyste kończyny zdolne do ruchu na twardym podłożu, pierwszymi zwierzętami, u których występują kostki słuchowe oraz ucho środkowe, pierwszymi, które w toku ewolucji wytworzyły narząd czuciowy zwany "narządem Jacobsona" mieszczący się w jamie gębowej na podniebieniu. W grupie tej też po raz pierwszy spotykamy powieki ochraniające oczy, a także gruczoły i przewody łzowe. Płazy są zwierzętami zmiennocieplnymi (ektotermicznymi) co oznacza, że temperatura ich ciała zmienia się wraz z temperaturą otoczenia ( i od niej zależy). Mają miękką, wilgotną, bogato unaczynioną skórę, która odgrywa ogromną rolę w ich oddychaniu. Skóra jest gładka i pokryta jedynie cienką warstwą zrogowaciałą warstwą złuszczającą się okresowo. W skórze również znajdują się liczne gruczoły jadowe, a także gruczoły śluzowe. Wydzielina gruczołów śluzowych, równomiernie rozmieszczonych w skórze osobnika, zapewnia jej stałą wilgotność. Duże gruczoły jadowe wypełnione są czynnymi substancjami drażniącymi i truciznami, stanowiącymi skuteczną broń i środek odstraszający ewentualnych wrogów. W skórze oraz błonie śluzowej jamy gębowej płazów znajduje się sieć obficie rozgałęzionych naczyń włosowatych, dzięki którym możliwa jest bezpośrednia absorpcja tlenu z wody. Oddychanie prze skórę jest bardzo skuteczne i w pełnia zaspokaja wymagania tlenowe organizmu w czasie trwania zimowej hibernacji.

Gady

Gady (Reptilia) są zwierzętami w pełni przystosowanymi do życia na lądzie. Gady są pierwszymi kręgowcami o suchej, łuskowatej skórze, która chroni ich ciało i zabezpiecza je przed utratą wilgoci. Są to również pierwsze z kręgowców, w których kręgosłupie występuje wyraźny odcinek szyjny i u których widoczny jest lepiej lub słabiej wyodrębniony tułów. Zwierzęta te jako pierwsze wykształciły również międzyżebrowe mięśnie oddechowe, nerkę prawdziwa oraz 12 nerwów czaszkowych. Po raz pierwszy też w rozwoju ewolucyjnym zwierząt w tej właśnie grupie u podstawy czaszki pojawiło się podniebienie twarde.

Ogólnie rzecz biorąc, ciało gadów jest wydłużone, jaszczurkowate, zaopatrzone w cztery kończyny.

W niektórych jednak grupach należących do tej gromady widoczna jest tendencja do ich redukcji. Ukształtowaniu postaci wężowatej towarzyszy zupełny zanik kończyn. Powłoki skórne gadów chronią ciało przed wysychaniem. Skóra jest sucha i w zasadzie pozbawiona gruczołów, jej charakterystyczna cechą jest obecność łusek, tarczek i płytek. Tak jak u płazów, głębiej położone warstwy skóry zawierają liczne chromatofory.

Rys.4 A - obcęgowate stopy i ogon ułatwiają kameleonowi „Starego Świata”wspinanie się po drzewach; B- poduszkowate palce pomagają bekonowi we wspinaczce; C- ropucha rogata(Phynosoma) zamieszkująca wygrzebane przez siebie nory w ziem; D- wąż szklany (Ophisaurus, również przystosowany do grzebania w ziemi; E – Heloderma i spokrewnione z nią jaszczurki meksykańskie są jedynymi na świecie jadowymi jaszczurkami ; F- tuatara (Sphenodon) jest przedstawicielem najbardziej prymitywnych żyjących gadów.

Wierzchnia warstwa skóry złuszcza się w mniej lub bardziej regularnych odstępach czasu, których długość uwarunkowana jest wiekiem i stanem fizycznym zwierzęcia oraz porą roku; na zjawisko to wpływa czynność gruczołu tarczowego. Osobniki młode zrzucają naskórek częściej niż dorosłe, ponieważ stale rosną. Do zupełnego zrzucenia starej warstwy konieczne jest, aby pomiędzy stary a utworzony już nowy naskórek wniknął płyn. Woda z środowiska zewnętrznego przenika higroskopijną zewnętrzną warstwą naskórka. W związku z tyra, gdy zwierzę ma zmienić skórę "szuka sobie wilgotnego miejsca lub bierze kąpiel". Odrzucenie starej, nie przytwierdzonej, zewnętrznej warstwy skóry następuje na skutek ocierania się gada o kamienie lub kawałki drewna, albo też przeciskanie się przez wąskie szczeliny; w usuwaniu naskórka zwierzę pomaga sobie pyskiem i kończynami. Gady stanowią pierwotną (wyjściową) grupę kręgowców, z której wyewoluowały ptaki i ssaki. Dzięki obfitości dowodów kopalnych dokonanie podziału systematycznego tej grupy jest stosunkowo łatwym zadaniem. Dzieli się ją na 4 rzędy, do których należy 51 rodzin i ponad 6000 gatunków.

Ptaki

Ptaki maja najbardziej wydajne płuca w królestwie zwierząt. Gdy oddychają, powietrze nie jest wdychane - jak u ludzi - do pęcherzyków płucnych, gdzie miesza się ze starym, zużytym powietrzem, lecz dostaje się przez płuca do worków powietrznych. Przy wydechu przechodzi po raz drugi przez płuca i ponownie oddaje tlen. Dzięki temu ptakom nigdy nie brakuje tchu i wiele z nich może sobie pozwolić na śpiew w locie. Organizm ptaka - porównywalny do wysoko wydajnego silnika - funkcjonuje w temperaturze podobnej jak u ssaków. U niektórych temperatura ciała wynosi 44 C (dla człowieka śmiertelna). U ptaków nie dzieje się to kosztem długości życia. Małe ptaki, które w klatce żyją do 15 lat, na wolności żyją kilka lat. Wielkie sępy, Matuzalemy wśród ptaków, pod opieką człowieka żyją prawie 100 lat. Orły i sępy żyjąc na wolności mogą osiągać wiek do 40 lat. Wysoką temperaturę ciała ptaki utrzymują dzięki upierzeniu. Mogą one zależnie od potrzeby, napuszyć pióra, ułożyć je ciasno lub tak nastroszyć, że wiatr chłodzi im skórę. Wiele ptaków regularnie natłuszcza lub pudruje pióra, co sprawia, że w czasie deszczu woda spływa po nich kroplami, a po nurkowaniu ptak pozostaje suchy. Pióra wykluczają jednak istnienie gruczołów potowych. Dlatego ptaki nie pocą się w upały, lecz zieją z otwartymi dziobami. Grube warstwy tłuszczu byłyby zbyt dużym obciążeniem przy lataniu, więc niewiele ptaków gromadzi zapasy tłuszczu w swoich organizmach. Sikorka po długiej, zimowej nocy jest wprawdzie żwawa, ale gdy śnieg z deszczem zamarznie na gałązkach i nie znajdzie ona nic do jedzenia, osłabnie jeszcze przed południem, a po południu umrze z głodu. Niektóre gatunki ptaków w czasie snu mogą dostosować swoją temperaturę swego ciała do otoczenia, podobnie jak gady - ich przodkowie, i dzięki temu zaoszczędzić energię. Poza tym spalają one w okresie głodu nie tłuszcz, lecz białko swoich mięśni. Kolibry tracą w czasie jesiennego przelotu 1/3 swej wagi, odzyskują ją w ciągu kilku następnych dni. Ta szybkość regeneracji jest możliwa dzięki zdolności ptaków do szybkiego trawienia. Kiedy mały ptak zjada jagody, to między połknięciem, a wydaleniem "kleksa" zabarwionego na owocami upływa zaledwie kilka minut. Ptaki nie mają pęcherza moczowego: mocz zagęszcza się w postaci krystalicznej papki, która wydalana jest przez odbyt. Obserwuje się u nich ogromną łatwość w przystosowaniu się do rozmaitych warunków.

Znane są owoco- , ziarno- , nektaro- i owadojady, a także drapieżcy, którzy się też różnią się metodami i obiektem polowania:
- są wśród nich łowcy ryb i ptaków,
- a nawed sokół łowiacy nietoperze.

Sępy z kolei zjadają padlinę. W zasadzie przeważa pożywienie zwierzęce, ubogie w błonnik i łatwe w trawieniu. Gęsi jednak mogą strawić nawet celulozę, wykorzystując bakterie, które żyją w ich jelitach ślepych.

Ssaki

Zwierzęta tworzące najwyżej uorganizowaną gromadę podtypu kręgowców (Vertebrata), typu strunowców, która powstała ok. 200 mln lat temu z gadokształtnych ssaków kopalnych z rzędu Therapsida, żyjących w permie i triasie. Ssaki są stałocieplne, pokryte futrem lub uwłosieniem, mają serce o całkowicie oddzielonych od siebie 2 komorach i 2 przedsionkach oraz odrębne krążenie płucne i przeponę oddzielającą jamę piersiową od brzusznej. Samice ssaków karmią młode mlekiem wydzielanym przez gruczoły mleczne będące wytworami skóry. Zęby ssaków osadzone są w zębodołach. Układ pokarmowy w zależności od pobieranego pokarmu cechuje się rozmaitymi przystosowaniami (np. złożony żołądek przeżuwaczy bądź żołądek małp liściożernych m.in. z rodzaju Colobus). Dobrze rozwinięte półkule mózgowe, większość ssaków ma dobrze rozwinięte zmysły węchu, wzroku i słuchu. Cechą charakterystyczną ssaków jest zapłodnienie wewnętrzne. Zapłodnione jajo u stekowców jest znoszone przez samicę, a następnie wysiadywane, pozostałe ssaki są żyworodne. Zamieszkują zarówno środowiska wodne (walenie), jak i lądowe (większość), opanowały także przestrzeń powietrzną (nietoperze). Dzielą się na podgromady: prassaki (Prototheria), ssaki niższe (Metatheria) oraz dzisiejsze ssaki wyższe (Eutheria). Obecnie żyje na świecie ok. 5000 gatunków ssaków tworzących 19 rzędów systematycznych.

*Bezkregowce

Bezkregowce, Evertebrata, nazwa wprowadzona przez J.B. Lamarcka na okreslenie zwierzat niemajacych kregosłupa, przeciwstawnych kregowcom; do bezkregowców nalezy ok. 97% znanych dotad gat. zwierzat

Gąbki

Gąbki są wielokomórkowymi zwierzętami bezkręgowymi znanymi w świecie organicznym od wczesnego kambru do dziś. Reprezentowane są przez 1600 rodzajów współczesnych z około 5000 gatunków.

Rys.7 Gąbki. U góry po lewej- część koloni gąbek. U góry po prawej- schemat przekroju przez gąbke; widoczna jej budowa komórkowa. Poniżej- szkice typów komórek spotykanych gąbek.

Opisano blisko tysiąc rodzajów kopalnych. Zamieszkują wyłącznie środowiska wodne; większość form żyje w morzach, gatunki słodkowodne są nieliczne. W stadium dorosłym prowadzą osiadły tryb życia. Współczesne gąbki mogą być bardzo kolorowe, przez co te nieruchliwe organizmy czasami swoim wyglądem bardziej przypominają rośliny niż zwierzęta. Gąbki przyjmują różne formy: workowate, maczugowate, rurkowate, lejkowate, talerzowate. Ich prosta budowa ciała) przystosowana jest do filtrującego sposobu odżywiania, podczas którego woda wnika przez liczne pory (ostia) do kanałów, a następnie do wnętrza jamy paragastralnej (spngocel). Po drodze odbywa się wchłanianie drobnych cząsteczek pokarmowych i tlenu przez komórki kołnierzykowe (choanocyty). Przefiltrowana woda wyrzucana jest na zewnątrz organizmu przez otwór wyrzutowy (osculum) położony na górnym biegunie ciała. W rozwoju systemu filtracyjnego gąbek występuje tendencja do zwiększania powierzchni filtrującej. Fałdowanie i wpuklanie jamy paragastralnej doprowadziło do wykształcenia trzech różnych typów morfologicznych gąbek: askon, sykon i leukon.

Gąbki nie mają tkanek ani narządów, a jedynie kilka typów komórek zróżnicowanych pod względem budowy morfologicznej oraz pełnionych funkcji. Miękkie ciało gąbek usztywnia i chroni przed uszkodzeniem szkielet wytwarzany przez wyspecjalizowane komórki ameboidalne - skleroblasty.

Jamochłony

Jamochłony obejmują jedne z najprymitywniejszych zwierząt tkankowych: stułbiopławy, krążkopławy i koralowce. Jamochłony odznaczają się budową ciała złożoną z 2 warstw: wewnętrznej endodermy wyścielającej jamę chłonąco- trawiącą, stanowiącą wnętrze ciała, oraz ektodermy, pokrywającej ciało od strony zewnętrznej. Pomiędzy ekto- i endodermą zawarta jest warstwa bezkomórkowa zwana mezo- gleą.
U licznych przedstawicieli jamochłonów wypustki endo- dermalne i ektodermalne w mezoglei tworzą tzw. skleroblasty stanowiące szkielet (koralowce). Jama chłonąco- trawiąca, jamo- chłonów może być złożona z komór u koralowców i krążko- pławów, rozdzielona na kanały u żebropławów, meduz i innych, lub tworzyć jeden kanał jak u stułbiopławów.
Jamochłony rozmnażają się na drodze płciowej i bezpłciowej. Pożywienie stanowią drobne zwierzęta wodne obezwładniane przy pomocy parzydełek - u parzydełkowców oraz przy pomocy komórek klejących - u żebropławów. Jamochłony wychwytują także z wody szczątki organiczne. Są zwierzętami zamieszkującymi wyłącznie środowisko wodne, głównie wody słone. Wymiana gazowa u tych zwierząt wodnych zachodzi całą powierzchnią ciała na drodze dyfuzji i jest dość prostym procesem. Rozpuszczony w wodzie tlen dyfunduje do wnętrza komórek, a dwutlenek węgla na zewnątrz, do otaczającej wody. Wyspecjalizowane narządy oddechowe nie są potrzebne przy niedużych rozmiarach ciała, znacznej jego powierzchni w stosunku do objętości lub znikomej ilości materii organicznej w stosunku do masy ciała, jak u meduzy. Komórki metabolizujące z reguły tworzą powłokę ciała lub leżą tuż pod nią tak, więc droga dyfuzji tleny jest bardzo krótka. Tempo metabolizmu jest na ogół niewielkie, tak więc już stosunkowo małe ilości tlenu zaspokajają potrzeby organizmu.

Koralowce

Występują kolonijnie w formie polipów w morzach strefy ciepłej, przytwierdzone do dna morskiego. W budowie koralowców wyróżnić można warstwę zewnętrzną, tzw.ektodermę , która w górnej części tworzy otwór gębowy , przechodzącą w jamę gastralną. Wewnętrzna strona ściany ciała, endoderma tworzy wypustki do jamy gastralnej. Przestrzeń pomiędzy ektodermą a endodermą wypełnia warstwa mezoglei, w której u wielu gatunków znajdują się skleroblasty, które pełnią rolę komórek szkieletotwórczych. Koralowce są zazwyczaj rozdzielnopłciowe, rozwój ze stadium larwy. Są jednym z głównych organizmów skałotwórczych. Znanych jest ok. 6,5 tys. gatunków koralowców, należących do 2 podgromad: koralowców ośmiopromiennych (Octocorallia) oraz koralowców sześciopromiennych (Hexacorallia). Do najbardziej znanych przedstawicieli koralowców należą m.in.: koral czerwony(Corallium rubrum),zwany również szlachetnym, korale madreporowe(Madreporaria), tworzące rafy koralowe, koral korkowiec (Alcyonium). Koralowce mają tylko postać polipa, o dość skomplikowanej budowie. Od stułbiopławów różnią się występowaniem różnych pionowych przegród w jamie chłonąco- trawiącej i wypukleniem ektodermy do jamy gębowej; ektoderma wyściela gardziel. Na krawędziach przegród powstają gonady. Polipy koralowców rozmnażają się też przez pączkowanie. Żyją pojedynczo lub tworzą kolonie. W koloniach poszczególne polipy łączą się zawsze między sobą kanałami jamy gastralnej, a wewnątrz kolonii wytwarzają wapienny szkielet. Koral szlachetny żyje w Morzu Śródziemnym na głębokości 30- 150 m , gdzie tworzy krzaczaste kolonie wysokości kilkudziesięciu centymetrów . Wspólne ciało kolonii jest intensywnie czerwone i pięknie kontrastuje z rozsianymi po powierzchni białymi polipami. Okrywa ono twardy wapienny szkielet "koloru koralowego ', który jest od tysiącleci poławiany i poszukiwany do wyrobu ozdób. Pochodzi ona stąd, że obok soli wapnia zawierają - podobnie jak kość kręgowców - dużo substancji organicznej. Ukwiały stanowią odrębny rząd koralowców. Są to duże pojedyncze polipy, długości kilku, kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu centymetrów, zamieszkujące licznie wszystkie morza o pełnym zasoleniu (ok. 35 promili). Szkieletu nie wytwarzają. Dużą, mięsistą podeszwą silnie przywierają do podłoża, najczęściej do skał. Chwytają stosunkowo duże zwierzęta, jak wieloszczety, kraby i ryby. Korale rafotwórcze, czyli madreporowe, to duży rząd koralowców, obejmujący kilkaset gatunków

Plaźnice

Plaźnice (Platyhelminthes) zwane tak, że robakami płaskimi, mają spłaszczone ciało. Niektóre z nich żyją w wodzie. Inne jak tasiemce są pasożytami żyją w ciele zwierząt lub ludzi i odżywiają się kosztem swoich „gospodarzy”.

Obleńce

Obleńce, robaki obłe, to bezkręgowce z typu obejmującego zarówno gatunki wolno żyjące, jak i pasożytnicze. Ciało obleńców jest wydłużone, cylindryczne lub workowatego kształtu, okryte oskórkiem wchodzącym w skład wora skórno- mięśniowego stanowiącego zewnętrzną warstwę. U niektórych gatunków ciało jest pokryte rzęskami. Jelito przednie, środkowe oraz tylne tworzą przewód pokarmowy, zakończony odbytem. Układ nerwowy składa się ze zwoju mózgowego, zwanego też okołogardzielowym, oraz pni nerwowych. Nie mają układu krwionośnego i oddechowego. Układ wydalniczy różny u poszczególnych gatunków, w postaci protonefrydiów, gruczołu wydalniczego, kanalików, bądź nie występuje w ogóle. Obleńce zamieszkują środowiska wilgotne oraz wodne, liczne gatunki są pasożytami zwierząt i roślina także, człowieka. W większości rozdzielnopłciowe. Do obleńców należy 6 gromad: wrotki, brzuchorzęski, ryjokrętki, nitnikowce, kolcogłowy oraz nicienie.

Mięczaki

Mięczaki odznacza się największym zróżnicowaniem budowy i rozmiarów ciała - od poniżej 1 mm (niektóre ślimaki) po przeszło 21 m (głębinowe głowonogi z rodzaju Architeuthis). Do mięczaków należą zwierzęta pierwouste, o układzie krwionośnym typu otwartego, ciele okrytym grzbietowo charakterystycznym płatem skórno- mięśniowym zwanym płaszczem. Płaszcz może okrywać tylko trzewia (ślimaki i głowonogi), ale zawsze tworzy charakterystyczną jamę płaszczową, w której znajdują się gruczoły śluzowe i chemoreceptory, a także odbyt i ujścia narządów płciowych i wydalniczych. Płaszcz ma zdolność wytwarzania struktur mineralno- organicznych (głównie z węglanu wapnia w obrębie matrycy z białkowej konchioliny). Prawdopodobnie wobec zaniku zdolności regeneracji dobór naturalny premiował taką ochronę organizmu przed urazami mechanicznymi. Obok płaszcza drugą i ostatnią wspólną i unikalną cechą wszystkich mięczaków jest leżąca w gardzieli tarka (zanikła u małży, a zredukowana u niektórych ślimaków), zbudowana z szeregu rytmicznie powtarzanych, poprzecznych szeregów zębów opatrzonych guzkami, służąca do pobierania i rozdrabniania pokarmu. Skomplikowana budowa tarki zróżnicowana pomiędzy grupami. Wśród mięczaków wyróżnia się m.in.: ślimaki, głowonogi i małże.

(Insecta), gromada zaliczana do typu stawonogów (Arthropoda), obejmująca ok. 75% wszystkich opisanych dotychczas gatunków zwierząt, łącznie ponad 1 mln. gatunków. Co roku odkrywa się kilka tysięcy nowych. Były pierwszymi latającymi zwierzętami jakie pojawiły się na ziemi. Wzniosły się w powietrze około 350 mln. lat temu. miliony lat przed ptakami i nietoperzami. Rozmiary ciała owadów wahają się od 0,1 mm do ponad 350 mm długości ciała. Charakteryzują się swoistą budową ciała, złożonego ze zróżnicowanej głowy, zaopatrzonej w jedną parę czułków i jedną lub więcej par oczu, tułowia, na którym znajdują się 3 pary odnóży oraz u gatunków uskrzydlonych skrzydła, i odwłoka. Oddychają tchawkami. Rozróżnia się owady bezskrzydłe, Apterygota (pierwogonki, skoczogonki, szczeciogonki, widłogonki) i owady uskrzydlone, Pterygota (ważki, jętki, karaczany, modliszki, termity, prostoskrzydłe, wszy, wszoły, muchówki, pchły, sieciarki,wojsiłki, błonkówki). Owady występują we wszystkich środowiskach na całej kuli ziemskiej. Pożywienie owadów stanowią wszelkie substancje organiczne. Owady są ważnym składnikiem pokarmowym licznych gatunków zwierząt, mają ogromne znaczenie w przyrodzie. Liczne gatunki są pożyteczne, inne są szkodnikami i pasożytami. Owady są także roznosicielami wielu chorób. Gromada owadów dzieli się na dwie podgromady: owady bezskrzydłe (Apterygota) oraz owady uskrzydlone (Pterygota).

Klasyfikacji zwierzat

Określając pokrewieństwa biologowie zwracają szczególną uwagę na rozróżnianie struktur homologicznych i analogicznych. Struktury homologiczne to te, które rozwijają się z podobnych związków embrionalnych oraz maja podstawowy plan budowy i dlatego odzwierciedlają wspólny genetyczny zapis oraz pokrewieństwo genetyczne. Odwrotnie, struktury analogiczne spełniają podobne funkcje i przez to są powierzchownie podobne, ale mają całkowicie odmienną budowę podstawową i różne wzory rozwojowe.

Słownik

EGZOPTERYGOTA- to zwierzęta mające zewnętrzne związki skrzydeł i nie przechodzące całkowitej metamorfozy.
PALEOPTERA- to przedstawiciele grupy owadów, które mają skrzydła ustawione stale pod kątem prostym po długiej osi ciała.
WIDLONOGI- (Copepoda) grupa owadów, bardzo małych skorupiaków mieszkających zarówno wód słodkich jak i mórz.