Złoty wiek w Polsce

JAGIELLONOWIE, gałąź Giedyminowiczów, dynastia królów, wywodząca się od Władysława Jagiełły. Jagiellonowie panowali: na Litwie, w Polsce — 1386–1572 (w wyniku układu polsko-litewskiego w Krewie 1385, od ślubu Władysława II Jagiełły z Jadwigą 1386 do śmierci ostatniego króla polskiego i w księstwie litewskim z dynastii Jagiellonów, Zygmunta II Augusta); na Węgrzech (Władysław III Warneńczyk); w Czechach , i jednocześnie ponownie na Węgrzech (Władysław II Jagiellończyk i jego syn Ludwik II,). Dynastyczna polityka Jagiellonów stawiała sobie za cel utrzymanie unii personalnej między Polską a Księstwem Litewskim oraz objęcie tronów Czech i Węgier; obdarzyli szlachtę przywilejami jednocześnie ograniczając prawa mieszczan i chłopów, co ukształtowało w państwie pol.-litew. tzw. demokrację szlachecką; Jagiellonowie należeli do najpotężniejszych rodzin monarszych w Europie, a ich czasy były okresem świetności politycznej, kult. i gosp. dawnej Polski.

Za panowania Zygmunta I Starego i jego małżonki Bony oraz ich syna Zygmunta II Augusta nastąpił rozkwit kultury i sztuki w polskim państwie.
Na dwór przybywali włoscy artyści, którzy przy pomocy rzemieślników przebudowali Wawel. Przebudowa trwała cztery dziesięciolecia. Wnętrza były zdobione arrasami. W zamku było wiele sal i komnat. Dziedziniec był otoczony krużgankami. Obok Wawelu wzniesiona była kaplica, dach w kształcie kopuły pokryty miedzianymi łuskami. Bona, która wychowywała się we Włoszech wprowadziła na dwór nowe zwyczaje. Zaczęto zwracać uwagę na maniery i zachowanie przy stole. Wprowadzono nowe potrawy min. Jarmuż, rzodkiew, koper włoski, kapustę włoską które nazywano włoszczyzną. Zwracano również uwagę na ubiór. Modnymi strojami w dobie odrodzenia były: obcisłe suknie z dekoltami uszyte z jedwabiu zdobione kaftanami i klejnotami. Zaczęto pisać utwory w językach narodowych, a nie po łacinie. Jednym z pierwszych pisarzy był Mikołaj Rej. Twierdził on, że polski nie jest gorszy od innych języków, wyraził to w słynnych słowach: „Niechaj to narodowe wżdy postronni znają iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają.” Jan Kochanowski znał kilka języków i tworzył również po łacinie, ale najwspanialsze utwory napisał w języku narodowym. Głosił w swych utworach pochwałę życia i podziw dla piękna przyrody. Ludzie XVI wieku cenili wszechstronne wykształcenie. Podziwiano tych, którzy zajmowali się różnymi dziedzinami nauki i do nich należał Mikołaj Kopernik. Urodził się w Toruniu. Studiował w Krakowie, a następnie na uczelniach włoskich. Zajmował się różnymi naukami, min: medycyną i ekonomią. Ludzkość zapamiętała go jako astronoma. Udowodnił, że centrum naszego układu planetowego to Słońce, a nie Ziemia. Odkrycie to początkowo obudziło liczne sprzeciwy katolików i protestantów. Ludzie potrzebowali wiele dziesięcioleci, aby odkrycie zostało uznane. Wielkie odkrycie Kopernika kontynuowało wielu uczonych w następnych stuleciach. Dzięki nim ludzkość zdobyła wiedzę, która XX wieku umożliwiła rozpoczęcie lotów kosmicznych. Wiek XVI w Polsce był okresem pomyślnego rozwoju gospodarczego, rozkwitu kultury i nauki, a także wewnętrznego pokoju.