Antykoncepcja.

ANTYKONCEPCJA.

Antykoncepcja jest działaniem mającym na celu nie tylko uniknięcie nieplanowanej ciąży, ale też wybranie najodpowiedniejszego momentu dla zajścia w ciążę i urodzenia dziecka. Metody zapobiegania ciąży można podzielić na kilka grup.
Metody naturalne opierające się na znajomości procesów zachodzących w czasie cyklu miesięcznego i odpowiednim ustaleniu, które dni w cyklu są płodne, a które nie.
Środki mechaniczne takie jak prezerwatywa czy błona pochwowa. Ich działanie polega na "fizycznym" niedopuszczeniu do wniknięcia plemników do macicy i jajowodów; a tym samym do zapłodnienia.
Chemiczne środki antykoncepcyjne hamujące ruch plemników i mające także działanie typowo plemnikobójcze. Stanowią cenne uzupełnienie metod mechanicznych.



ANTYKONCEPCJA HORMONALNA
W skład tabletki wchodzą hormony: progestageny, które są właściwymi środkami antykoncepcyjnymi i estrogeny zapobiegające krwawieniom międzymiesiączkowym i zmianom zanikowym błony śluzowej macicy.

Antykoncepcja hormonalna polega na wprowadzeniu do organizmu dodatkowych ilości hormonów płciowych i "kontrolowanym zaburzeniu" istniejącej naturalnej równowagi między estrogenami i progesteronem. Niestety dodatkowe hormony nie tylko zapobiegają ciąży, ale też powodują szereg zmian w całym organizmie. Z tego też powodu przed wprowadzeniem tej metody lekarz musi wykluczyć istnienie innych chorób, w których hormony mogą pogorszyć przebieg.

Działanie takich tabletek jest wielokierunkowe:
Wpływając na wydzielanie przez przysadkę hormonów bezpośrednio działających na jajniki hamują dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego i tym samym jajeczkowanie.
Zmniejszają reaktywność jajników na działanie hormonów przysadki
Inaktywują gonadotropiny przysadkowe (LH i FSH) krążące we krwi.
Zmniejszają wydzielanie przez jajniki wydzielanie estrogenów i progesteronu.
Wywołują w błonie śluzowej macicy zmiany uniemożliwiające zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej.
Powodują zagęszczenie śluzu szyjkowego.
Pobudzają skurcze jajowodów i zagęszczają obecny w nich śluz.

Istnieją dwa typy hormonalne:
Typ gestagenny, czyli kobiety mające wysoki poziom progesteronu charakteryzują się poniższymi cechami:
budowa ciała: wysokie, męskie proporcje
spokojne
nie mają objawów napięcia przedmiesiączkowego
mogą mieć bolesne miesiączki
miesiączki zwykle skąpe
późno pierwsza miesiączka,
Typ estrogenny, czyli wysoki poziom estrogenów:
budowa ciała: otyłe lub drobnej budowy, niskie
duże sutki
suche włosy, sucha skóra
choleryczki
występuje zespół napięcia przedmiesiączkowego
miesiączki obfite
wczesna pierwsza miesiączka












Naturalne metody antykoncepcji

Metody naturalne wiążą się z cyklicznością dni płodnych i niepłodnych w cyklu miesiączkowym kobiety. Polegają one na zachowaniu czasowej wstrzemiężliwości płciowej, czyli powstrzymaniu się od stosunków w okresie płodności (czyli okołoowulacyjnym).

Petting i necking
Niekiedy zdarza się kontakt fizyczny kobiety i mężczyzny nie jest zakończony aktem płciowym i polega na wzajemnym pobudzaniu stref erogennych górnej (petting) lub dolnej (necking) części ciała. Metodę tę stosują często młodzi ludzie, którzy debiutują w tej sferze życia, uczą się swoich ciał i zachowań seksualnych.

Kalendarzyk małżeński
Metoda ta jest oparta na badaniach Ogino i Knausa, którzy w latach 30. XX wieku dowiedli, że owulacja ma zawsze miejsce 14 plus (minus) 2 dni przed kolejną miesiączką, a nie w połowie cyklu i nie w jego 14. dniu, jak do tej pory uważała większość ludzi.

Metoda termiczna
Dokonujemy codziennego pomiaru porannej podstawowej ciepłoty ciała, dzięki czemu możemy zaobserwować w pewnym momencie istotny wzrost temperatury (min. o 0,4-0,5oC). Następuje on w chwili pojawienia się jajeczkowania, czyli owulacji. Podwyższony poziom temperatury utrzymuje się przez trzy kolejne dni i jest to okres płodny w cyklu miesięcznym. Spadek temperatury świadczy o zakończeniu jajeczkowania, a następujące po nim dni są okresem poowulacyjnej niepłodności, podczas której mamy pewność, że kobieta nie zajdzie w ciążę.

Metoda Billingsów (obserwacji śluzu)
W antykoncepcji naturalnej zaleca się także obserwację śluzu szyjkowego, czyli metodę Billingsów.
Są dwa rodzaje śluzu:
estrogenny (charakterystyczny dla okresu okołoowulacyjnego),
i gestagenny (pojawiający się już po owulacji).
śluz estrogenny (występujący w płodnym okresie) jest śliski, przejrzysty, szklisty, elastyczny i ciągnący się. Ma małą przyczepność i daje uczucie wilgotności w pochwie. Czasem zawiera domieszkę krwi.

Natomiast lepki, nieśliski śluz gestagenny (w niepłodnym okresie) ma białawy lub żółtawy kolor. Jest nieprzejrzysty, mętny, kłaczkowaty, gęsty, przyczepny i nie ciągnący się. Nie daje uczucia wilgotności w pochwie.

Dzięki swojej konsystencji gęsty i lepki śluz gestagenny staje się nieprzepuszczalny dla plemników, dlatego też są one zatrzymywane w oczkach sieci śluzu szyjkowego. Tam obumierają po około 8-12 godzinach pod wpływem kwaśnego odczynu (pH) pochwy. Bezpieczny okres rozpoczyna się trzy dni po stwierdzeniu obecności gęstego, lepkiego śluzu gestagennego.

Obserwacja innych objawów
Ujście zewnętrzne szyjki macicy rozwiera się przed jajeczkowaniem (jest to tzw. objaw renicy) oraz zmienia się konsystencja części pochwowej i jej położenie względem długiej osi pochwy.
Domyślne objawy jajeczkowania. Mogą być one pomocne w wyznaczaniu okresu płodności i bezpłodności, ale nie mogą służyć jako jedyne wyznaczniki.
Jednym z nich jest np. tzw. ból środkowy, czyli silny, krótkotrwały ból w dole brzucha, najczęściej jednostronny, który poprzedza na około 1-2 godziny uwolnienie komórki jajowej z jajnika.
W zależności od okresu płodności czy niepłodności zmienia się też samopoczucie i wygląd kobiety. Większość pań podczas owulacji, czyli w okresie płodnym, jest pogodna, lepiej pracuje, ładniej wygląda. Z kolei po owulacji, a więc w okresie niepłodnym, ich włosy stają się matowe, oczy zmęczone, na skórze pojawiają się wypryski, a piersi są napięte i bolesne.

Stosunek przerywany
Metodą zaliczaną do naturalnych jest stosunek przerywany (Coitus interruptus), który polega na wycofaniu prącia z pochwy tuż przed wytryskiem nasienia. W przeciwieństwie do innych metod naturalnych nie jest on związany z okresową wstrzemiężliwością.




Mechaniczne metody

Mechaniczne metody antykoncepcyjne utrudniają dotarcie plemników do macicy i jajowodów. Tworzą mechaniczną barierę, uniemożliwiając zapłodnienie.

Obecnie jedyna dostępna mechaniczna metoda antykoncepcyjna dla mężczyzn to prezerwatywa. Natomiast kobiety mają do wyboru: diafragmę, kapturek naszyjkowy, gąbkę dopochwową, prezerwatywę dla kobiet (Femidom).

Prezerwatywa
Jest woreczkiem z cienkiej gumy lateksowej, poliuretanu lub polistyrenu, często dodatkowo pokrytej silikonem. Ma cylindryczny kształt, długość 17 cm, średnicę około 3 cm i grubość 0,05 mm. Powinna być zakładana przed stosunkiem, z pozostawieniem pustej przestrzeni przed ujściem cewki moczowej dla nasienia i swobodnego przesuwania się napletka podczas ruchów frykcyjnych. Po zakończeniu stosunku prącie należy wycofać z pochwy przed jego zwiotczeniem, przez co zapobiega się zsunięciu prezerwatywy i wylaniu nasienia do pochwy.

Diafragma
To gumowa błona dopochwowa rozciągnięta na metalowej sprężynce, którą należy założyć ok. 1 godziny przed stosunkiem. Usuwa się ją dopiero 8 - 10 godzin po kontakcie seksualnym. Z przodu opiera się na spojeniu łonowym, a jej tylna część jest umieszczona w tylnym sklepieniu pochwy. Rozmiar diafragmy dobiera się indywidualnie przez ginekologa i weryfikuje po porodzie, poronieniu oraz co 2 lata przy regularnym współżyciu. Również przyrost wagi powyżej 5 kilogramów powoduje konieczność zmiany rozmiaru błony dopochwowej.

Kapturek naszyjkowy
Ma stożkowaty lub walcowaty kształt gumowego kapturka, dopasowany do kształtu części pochwowej szyjki macicy. Ściśle odgranicza macicę i jajowody od pochwy. Prawidłowo założony przylega doskonale do tarczy szyjki. Zakłada się go godzinę przed, a wyjmuje co najmniej 8 - 10 godzin po stosunku przez pociągnięcie za nitkę wystającą z pochwy. Jego wymiar powinien być weryfikowany (podobnie jak diafragmy).

Gąbka dopochwowa
To mała, jednorazowa gąbka z pianki poliuretanowej, z zagłębieniem w części środkowej przylegającym ściśle do szyjki macicy, nasączona plemnikobójczym preparatem nonoksynolem - 9.

Prezerwatywa dla kobiet
Jest dostępna na rynkach europejskich od 1992 roku pod nazwą Femidom i produkowana w jednym rozmiarze. Została stworzona z cienkiej gumy poliuretanowej pokrytej dużą ilością środka lubrykującego. Cylindryczny worek o długości 17 cm i średnicy 6 - 7 cm zakłada się do pochwy przed stosunkiem, jednocześnie dopasowując pierścień wewnętrzny Femidomu do sklepień pochwy. Natomiast pierścień zewnętrzny pozostaje poza przedsionkiem pochwy.


Chemiczne metody antykoncepcji

Środki te mają działanie uszkadzające plemniki, co uniemożliwia ich przemieszczanie się do jamy macicy i jajowodów, a tym samym zapobiega zapłodnieniu. Mamy tu do czynienia z jednym typem środków chemicznych, to jest mających działanie plemnikobójcze.
Środki plemnikobójcze występują w postaci gałek i kremów. Zalecane są u kobiet z przeciwwskazaniami do stosowania innych środków antykoncepcyjnych. Najczęściej nie zaleca się ich do oddzielnego stosowania, lecz jako metodę poprawiającą skuteczność działania prezerwatywy.
Podstawowym przeciwwskazaniem do używania środków jest uczulenie.