Znaczenie grupy dla rozwoju i socjalizacji dzieci i młodzieży

Grupy społeczne są terenem na którym dokonuje się proces socjalizacji jednostki. Na gruncie pedagogiki i psychologii socjalizację określa się jako proces oddziaływania grupy na jednostkę czyli:
a) proces rozwoju społecznego człowieka będący efektem nie kierowanych i nie uświadomionych oddziaływań otoczenia społecznego,
b) proces stawania się pełnowartościowym członkiem społeczeństwa, przestrzegającym obowiązujących norm,
c) proces uczenia się norm i zasad obowiązujących we współżyciu z innymi ludźmi,

Wyróżniamy trzy grupy mechanizmów socjalizacyjnych:
- mechanizm kontroli społecznej
- mechanizm wpływu osób znaczących
- mechanizm wzmacniania wewnętrznego



· mechanizm kontroli społecznej – polega na stymulacji rozwoju jednostki poprzez interakcje w ramach grupy. Reakcje członków grupy stanowią dla danej jednostki układ nagród i kar. Akceptacja, dążenie do jej zdobycia może być ważnym czynnikiem wpływającym na zachowanie jednostki, dezaprobata wyrażana przez grupę pociąga za sobą ważne konsekwencje. Od pozycji zajmowanej w grupie zależy: zasięg wpływu na życie, poczucie bezpieczeństwa, uznania i popularności.
· mechanizm wpływu osób znaczących – polega na stymulacji rozwoju jednostki poprzez kontakty z tymi osobami, które są dla niej ważne. Ten mechanizm osobowotwórczy może działać w dwóch formach jako modelowanie lub identyfikacja. Modelowanie polega na upodobaniu się do określonej osoby zarówno w sferze psychicznej jak i fizycznej. O identyfikacji można mówić wówczas, gdy jednostka przeżywa czyjeś stany psychiczne np. utożsamia się z przeżyciami aktora w filmie.
· mechanizm wzmacniania wewnętrznego – polega na tym, że jednostka pełniąc rolę społeczną, internalizuje jej wymogi i sama ocenia swe postępowanie z punktu widzenia zgodności z tą rolą. Rolę tę jednostka musi pełnić dobrowolnie nie może to być rola narzucana, pełniona rola musi jednostkę silnie angażować.