Rola percepcji/spostrzegania interpersonalnego w procesie komunikacji międzyludzkiej.

Ważnym elementem procesu komunikacji interpersonalnej jest wzajemne spostrzeganie się. W wyniku tego spostrzegania powstaje obraz partnera w świadomości, który ma istotny wpływ na nasze postawy wobec partnera i dalszy przebieg komunikacji.
W procesie spostrzegania interpersonalnego pojawia się szereg efektów psychologicznych, które zniekształcają obraz partnera w naszej świadomości, są to następujące zjawiska:

1. Filtracja informacji – polega ona na selektywnym odbiorze cech, właściwości,
które reprezentuje partner. Nasze receptory nie odbierają dokładnie oddziaływujących na nie bodźców. Zwracamy uwagę przede wszystkim na te cechy, które mają dla nas określone znaczenie inne pomijamy. Selektywny odbiór zależy od naszych dotychczasowych kontaktów z ludźmi. Jeżeli są to negatywne doświadczenia to wówczas przenosimy je do aktualnego kontaktu z danym partnerem, ponadto aktualny stan emocjonalny modyfikuje sposób spostrzegania i ocenę zachowania partnera.

2. Rola tzw. „kategorii centralnych” –spostrzegania interpersonalnego -
Badania przeprowadzone przez Aschał wskazują na istotną rolę tzw. kategorii centralnych w postrzeganiu u partnera interakcji. Te kategorie to ciepłe emocjonalnie i chłodne emocjonalnie. Jeżeli spostrzegamy osobę partnera jako ciepłego emocjonalnie to mamy tendencję do przypisywania mu kolejnych pozytywnych cech mimo, że ich bezpośrednio nie spostrzegamy (że jest inteligentny, prawdomówny). Natomiast jeżeli oceniamy osobę partnera jako zimnego, wówczas przypisujemy mu negatywne cechy, mimo że ich bezpośrednio nie spostrzegamy.

W spostrzeganiu partnera interakcji występuje tzw. efekt aureoli (H) – polega on na tym, że jeżeli spostrzegamy u partnera jedną cechę którą ja oceniam jako pozytywną to mam tendencję również do przypisywania mu kolejnych pozytywnych cech.
Występuje też tzw. efekt diabelski - tzn. jeżeli tylko jedną cechą oceniamy negatywnie u partnera to mamy tendencję do przypisywania mu kolejnych negatywnych cech mimo, że w ich zachowaniu nie dostrzegamy.

System pojęć których stosuje jednostka do opinii zachowania osoby z którą podejmuje rozmowę. Spostrzegając partnera rozmowy staramy się opisać jego wygląd, to za pomocą stosunkowo niewielkiej liczby kategorii pojęciowej tj. dobry, zły, przyjacielski, wrogi, tolerancyjny. Kategorie te mają formy dwubiegunowych wymiarów. Stosunkowo często oceniając partnera posługujemy się tylko kategoriami biegunowymi nie używamy kategorii pośrednich.

3. Zdaniem Gotmana ludzie w kontaktach interpersonalnych występują w
maskach on. to, że nie są autentycznymi. Wynika to z ról zawodowych, społecznych jakie realizują poszczególne osoby. Inni ludzie oczekują takich zachowań, które odpowiadają pełnionej funkcji. Jeżeli w pewnych okolicznościach zdejmujemy maskę to inni tracą orientację jak nas spostrzegać i w jaki sposób z nami postępować, wolą abyśmy założyli maskę.
Jeżeli 2 osoby, które pozostają w kontakcie podobają się nam, akceptujemy je w jednakowym stopniu to każda z nich wywołuje jeszcze większa sympatię w nas gdy spostrzegamy je razem.

Jeżeli lubimy 2 osoby i spostrzegamy je razem to przyjmujemy, że one nawzajem się lubią. Jeżeli jedną osobę lubimy a druga nie, spostrzegamy je razem, to przyjmujemy, że osoby nawzajem się nie lubią. Jeżeli nie lubimy 2 osób, które spostrzegamy to przyjmujemy że osoby te nawzajem lubią się.