Nowomowa

Nowomowa (ang. newspeak) - sztuczny język obowiązujący w totalitarnym państwie opisanym przez Orwella w książce Rok 1984. Nowomowa charakteryzuje się tendencją do eliminacji jak największej liczby "niepotrzebnych" lub niekorzystnie (z punktu widzenia ideologii państwowej) nacechowanych wyrazów przez zastąpienie ich sztucznymi, ale poprawnymi ekwiwalentami.

Np. w celu zlikwidowania wyrazu "zły" (ang. bad) zastąpiono go wyrazem bezdobry (ang. ungood). Ma to na celu strywializowanie języka (ogłupienie ludności) oraz wyeliminowanie nieprawomyślności przez takie przekonstruowanie języka, by niemożliwe stało się sformułowanie w myśli czegokolwiek, co godziłoby w panujący reżim.

Pojęcie nowomowy używane jest również jako określenie wypowiedzi, które posługując się stałym zestawem typowych dla siebie określeń, de facto nie niosą żadnej treści, zubażają język, bądź wypaczają, fałszują rzeczywistość.

Nowomową określany jest też język PRL-owskiej propagandy. Np. stosowanie militarnego słownictwa w odniesieniu do gospodarki.

Nowomową określane są również pojęcia i zwroty nagminnie stosowane przez biurokrację (takie jak np. wszech znaczeniowy projekt). Biurokratyczne pustosłowie ma jednak swoje źródła jeszcze w żargonie biurowym państw zaborczych, zwłaszcza Austrii.