Siateczka śródplazmatyczna
Jest to rozbudowany system błon. Dzieli cytoplazmę na mniejsze obszary (mogą w nich wtedy bez przeszkód zachodzić różne reakcje chemiczne), w oddzielnych strukturach komórkowych można otrzymać inne warunki, skład chemiczny i pełnić inne funkcje.
Błona biologiczna
Jest strukturą dynamiczną, bo jej składniki mogą się poruszać i zmieniać, jest elastyczna.
Podstawowe składniki:
- fosfolipidy (ogonek i główka);
- białka;
Błona komórkowa Inaczej plazmalemma. Jej funkcje to:
- ochronna- otacza, wyodrębnia a jednocześnie łączy komórkę z otoczeniem;
- transportowa- przemieszczają się przez nią różne substancje (szkodliwe są wypuszczane, a potrzebne sprowadzane);
- informacyjna- dzięki białkom receptorowym na powierzchni błona informuje komórkę o sytuacji na zewnątrz;
Rodzaje transportu w błonie komórkowej
- poprzez kanał w biału;
- przemieszczenie się białka;
- obrót białka o 180 stopni;
Osmoza
Przepływ wody przez błonę biologiczną (bez udziału białek) z obszaru o mniejszym stężeniu (roztworu hipotonicznego), do hipertonicznego (o większym stężeniu), aby go rozcieńczyć.
Na prawach osmozy:
- woda wnika w korzenie roślin;
- woda napływa do ryb słodkowodnych;
- woda usuwana jest z ryb słonowodnych;
- palmoliza - zmniejszenie się obszaru cytoplazmy na skutek wypłynięcia wody;
Dyfuzja
Przemieszczanie się cząsteczek od roztworu hipertonicznego, do hipotonicznego;
Transport aktywny
Transport, w którym kierunek jest przeciwny niż w osmozie, do którego potrzebny jest nakład energii, aby go wykonać (transport komórek z obszaru o mniejszym stężeniu, do obszaru o większym stężeniu);
Podsumowanie
- Błony biologiczne oddzielają komórkę od otoczenia i jej poszczególne obszary od siebie.
- Przez błony odbywa się transport odpowiednich związków chemicznych w obie strony.
- Błony odbierają informacje z otoczenia.
- Błona ma charakterystyczną budowę płynnej mozaiki utworzonej przez białka i fosfolipidy.
- Szczególne znaczenie biologiczne ma proces osmozy.