Przestrzenna organizacja komórki.

-błona komórkowa
budowa i funkcje błony komórkowej

a/ budowa chemiczna
-ma naturę białkowo-lipidową, składa się z białek i tłuszczów złożonych fosfolipidów (ma budowę polarną, in. biegunową); główka-część hydrofilowa(rozpuszcza się w wodzie), ogonek-część lipofilowa (rozpuszcza się w tłuszczach)

b/ struktura błony komórkowej
w 1970r. Sanger i Nickolson opracowali model budowy-model płynny mozaiki; zrąb błony tworzy podwójna warstwa fosfolipidów w której nieregularnie(asymetrycznie) rozmieszczone są cz. białek;2 warstwy fosfolipidów,białko penetracyjne,białko integralne,białko peryferyczne.

c/ funkcja bł. kom.
jest to struktura graniczna oddzielająca wnętrze komórki od środowiska;
uczestniczy w transporcie różnych substancji między komórką a otoczeniem
błony wewnątrzkomórkowe dzielą komórkę na przedziały(kompatymenty)dzięki czemu zachodzą w komórce procesy nie zakłócające wzajemnie swojego przebiegu

d/ wł. bł. kom.
jest to struktura żywa, dynamiczna,elastyczna, pólstała i selektywnie przepuszczalna(przepuszcza wodę, a wybiórczo substancje w niej zawarte)
Strukrury błoniaste w komórce

-diktiosom
Aparat Goldiego to to system spłaszczonych pęcherzyków utworzonych z pojedynczej błony białkowo-lipidowej, ułożonych w stos, tworzących diktiosom(od tych woreczków odrywają się pęcherzyki Goldiego)
rola Aparatu Goldiego

-pełni funkcję wydzielnicza w komórce; powstające w nim białko jest wydzielane poza komórkę(produkcja białka na eksport)

-rybosom-są to kuliste ciałka rozmieszczone w cytoplazmie lub na błonach retikulum; każdy rybosom składa się białka i kwasu rRNA(rybosomowego kwasu rybonukleinowego); nie ma własnej blony-struktura nieobłoniona; każdy rybosom ma dwie podjednostki(wielkości 80s)
rola rybosomów na rybosomach zachodzi proces biosyntezy białka w komórce; cały proces syntezy składa się z dwóch etapów1etap-transkrypcja-zachodzi w jądrze komórkowym, polega na przepisywaniu informacji genetycznej zawartej w kwasie DNA na kwas mRNA(matrycowy kwas rybonukleinowy);2etap-translacja(właściwa synteza białka)-odbywa się na rybosomach, polega na przetłumaczeniu informacji genetycznej przyniesionej przez mRNA z jądra na kolejność aminokwasów w powstającym białku. aminokwasów do budowy białek dostarcza na rybosomy kwas tRNA(transportowy kwas rybonukleinowy).
Retikulum Endoplazmatyczne to system rozbudowanych kanalików, system pęcherzyków na terenie cytoplazmy utworzonych przez pojedyncze błony białkowo-lipidowe; występuje w dwóch formach:

-RER(szorstkie)-na błonach szorstkiego występują rybosomy(bierze udział w syntezie białka w komórce)

-SER(gładkie)rola:jest miejscem syntezy kwasów tłuszczowychi tłuszczów; bierze udział w detoksykacji(odtruwaniu); neutralizuje trucizny,leki, które dostają się do organizmu);jest drogą transportu różnych substancji w obrębie komórki

-lizosomy to pęcherzyki otoczone pojedynczą błoną zawierające enzymy trawienne(hydrolazy)-rozkładają one związki złożone na proste przy udziale wody;pH lizosomu-odczyn kwaśny
rola:biorą udzial w rozkładzie makrocząsteczek na składniki proste, zamknięcie enzymów trawiennych w lizosomach chroni komórkę przed samostrawieniem (autoliza)
Cytoplazma(cytozol) funkcje:
stanowi główny składnik protoplasty komórki i tworzy jej środowisko wewnętrzne; w niej rozmieszczone są organellekomórkowe; jest środowiskiem zachodzenia różnych przemian biochemicznych
wł. fizykochemiczne cytoplazmy cytoplazma jest substancją galaretowatą, pólpłynną , elastyczną, ciągliwą, lepką, bezbarwną, bółprzezroczystą, nieco cięższą od wody; jest koloidem -składa sie z fazy rozpraszającej-woda i fazy rozproszonej-substancje zawarte w wodzie- jako koloid zmienia stan skupienia z półpłynnego na półstały i odwrotnie.
w składzie chemicznym cytoplazmy wyst.:
związki nieorganiczne woda 60-90procent oraz składniki mineralne ok. 1procent, np. zwiazki wapnia, fosforu, potsu, miedzi,cynku i in.
związki organiczne białka 50procent suchej masy cytoplazmy, tłuszczowce (lipidy)12-25procent,węglowodany 15-20procnt

-mitochondrium
jest to organeelum wyst. tylko w komórkach eukariotycznych, wielkości od 1 do kilku mikrometrów, widoczne w mikroskopie świetlnym;kształty:pałeczkowate(wydłużone)np. komórki trzustki, wątroby;kuliste(ziarniste)np. komórki kięśniowe; różnokształtne np. rozgałęzione w komórkach nerwowych. Ilość mitochondrium w komórce zależy od jej zapotrzebowania na energię, bogate w mit. są komórki mięśniowe,nerwowe,serca,nerek,trzustki,plemniki;bardzo ubogie:komórki nabłonka czy komórki tluszczowe.
mit. należą do organelli półautonomicznych(samoreplikujących się ), ponieważ mają własną informację genetyczną zawartą w DNA oraz rybosomy co pozwala im przeprowadzić syntezę białka.
funkcje mit.: są 'siłowniami" w komórce-dostarczają jej energii: w nich zachodzi proces wewnątrzkomórkowego oddychania(biologiczne utlenianie)-proces kataboliczny.

-jądro komórkowe-jest to kuliste organellum umieszczone w centrum komórki skupiające 95procent DNA komórkowego; odkrywcą jądra był Brown(1831r.)
wielkość j.k. wynosi od 0,5-600 mikrometrów; kształty:kuliste, soczewkowate,wrzecionowate,płatowatei in. zwykle komórki są jednojądrowe, mogą też być -dwujądrowe-komórki miąszowe wątroby,albo wielojądrowe-komórczak-np. włókna mięsni poprzecznie prążkowanych; budowa chromatyny-włókna chromatyny składają się z kwasu DNA i białek zasadowych-histonów-jest kompleksem białkowo-nukleinowym, jednostką strukturalną chromatyny są nukleosomy; nukleosomzbudowany jest z rdzenia białkowego złożonego z 8cz. histonów, na który nawinięta jest spirala DNA -długości ok.120 par nukleotydów.