Sejm 1921-1926.

<BR> "Rzdy Sejmu 1921-1926" Tomasz Nałęcz
<BR>
<BR>Wosn 1921r.,wraz z uchwaleniem konstytucji,zakończeniem wojny polsko-radzieckiej i zasadniczymi rozstrzygnięciami granicznymi,
<BR>Rzeczpospolita wkroczyła w okres pokojowej stabilizacji.Nikt już
<BR>nie wtpił,że okres narodowej niewoli przeszedł do historii.Łatwiej
<BR>było jednak zrzucić panowanie zaborców,niż uporać się z materialnym i duchowym dziedzictwem ich rzdów.Najgłębsze
<BR>podziały wizały się z wielonarodowym charakterem Rzeczypospo-
<BR>-litej (Polacy,Ukraińcy,Żydzi,Białorusini,Niemcy).Większoć ukraińska zamieszkiwała częć województw poleskiego i wołyńskiego.Białorusini dominowali w południowej częci województwa nowogródzkiego,północnej poleskiego i we
<BR>wschodniech powiatach Białostocczyzny.Żydzi rozsiani byli po całej
<BR>Rzeczypospolitej,z tym że najmniej zamieszkiwali dawna dzielnicę
<BR>prusk.
<BR>Ustaw z 18 maja 1921 r.Sejm przedłużył swoj władzę właciwie
<BR>na czas nieograniczony,do chwili uchwalenia nowej ordynacji
<BR>wyborczej.Pozycj Witosa zachwiać mogła endecja w jeden tylko
<BR>sposób;skłaniajc bliskie jej ugrupowania centrowe - Chrzecijańsk
<BR>Demokrację i Narodowe Zjednoczenie Ludowe do porzucenia
<BR>koalicji rzdowej.Dopięto swego a rzd stracił poparcie większoci
<BR>izby i zmuszony był podać się do dymisji.Z braku rozwizania alternatywnego przesilenie gabinetowe zakończyło się utrzymaniem zrekonstruowanego rzdu Witosa,który wprawdzie nie dysponował w izbie większoci,ale mógł liczyć na przychyln neutralnoć lewicy.
<BR>Sam premier zdawał sobie sprawę,że stpa po coraz bardziej grzskim gruncie i 13 wrzenia 1921r.zdecydował się na dymisję swego gabinetu.
<BR>Kolejne próby sformowania gabinetu podejmowała prawica,
<BR>pocztkowo przez S.Głbińskiego potem przez Grabskiego,spaliły
<BR>one jednak na panewce.Był jednak gabinet poza parlamentarny-
<BR>Ponikowskiego.Z trudem podnoszaca sie ze zniszczeń wojennych ekonomika cierpiała na dotkliwy brak kapitału.Potrzeby kraju i jego
<BR>obywateli były ogromne,ale brakowało pieniędzy na ich zaspokojenie.
<BR>
<BR>W.Grabski był jedn z najciekawszych indywidualnoci II RP.Jego talent przydatny był zwłaszcza wtedy gdy liczyła się nie szabla a liczydła.Dlatego szybko podał się do dymisji w lecie 1920r.,po krótkim i doć niefortunnym urzędowaniu na stan. szefa rzdu.Wtedy
<BR>o wiele lepszym premierem pkazał się Witos.Teraz role się odwróciły
<BR>Po dwóch dniach Grabski miał już skompletowan now ekipę rzdow.Nie znalazł się w niej żaden minister poprzedniego gabinetu.
<BR>Grabski przez dwa lata urzędowania wielokrotnie modyfikował oblicze gabinetu,przydajc mu na przemian lewicowoć lub prawi-
<BR>-cowoć.Gwałtowne tempo spadku wartoci pienidza obniżało realn
<BR>wysokoć doczodów grup utrzymujcych się z pensji czyli robotników i urzędników.20 grudnia 1923r. w Sejmie Grabski za
<BR>swój główny cel działania objł zrównoważenie budżetu i zastpienie
<BR>marki pełnowartociowym złotym.Problemy chciał zlikwidować przez waloryzację podatków,przypieszenie wpłat nadzwyczajnej daniny majtkowej oraz przez redukcję wydatków państwowych.
<BR>Radykalnie ograniczono dotacje z budżetu państwa,min. znacznie
<BR>podnoszc taryfy kolejowe.Przyhamowano inwestycje publiczne oraz
<BR>wprowadzono ostry reżim oszczędnociowy w instytucjach państwowych.Polska Kasa Pożyczkowa rozpoczęła z polecenia rzadu
<BR>interwencyjne zakupy walut na giełdach krajowych.Czyniła to na szerok skalę tak,że kurs dolara po raz pierwszy poczł spadać.
<BR>Spekulanci przestraszeni perspektyw strat poczeli pozbywać się
<BR>twardej waluty,co przysporzyło kasom państwowym kilkadziesit
<BR>milionów dolarów.Rzd zapowiedział rezygnacje z dniem 1 lutego
<BR>z druku nowych banknotów markowych.Społeczeństwo doć szybko
<BR>odczuło pierwsze pozytywne skutki uzdrowienia waluty.W maju-czerwcu 1924r. zmniejszyła się drożyzna.Wzrosły za to realne płace
<BR>robotników i pracowników państwowych.
<BR>Grabski wniósł i przeforsował w sejmie ustawę o zabezpieczeniu na
<BR>wypadek utraty pracy.Rzd Grabskiego powszechnie oceniany był jako ekipa ostatniej szansy i tak naprawde nie chciano ani jego
<BR>upadku,ani odwrotu od realizowanej przezeń formy.
<BR>Dżc do gospodarczego załamania Polski Niemcy zrezygnowali z zakupu laskiego węgla,na co Warszawa nie majc innego wyjcia
<BR>odpowiedziała krokami odwetowymi,zakazujc sprowadzania z Niemiec wielu art.10 lutego 1925r. podpisano konkordat ze stolic
<BR>apostolsk.