Pojęcie i cechy administracji.

Administracja – gałąź prawna, która odnosi się do administracji publicznej, przy czym jest to całość.
Administracja publiczna – sprawowana przez państwo w najszerszym tego słowa znaczeniu.
Administracja państwowa i publiczna to jest to samo – podmiot i przedmiot.
W ujęciu podmiotowym (organizacyjnym) to ogół podmiotów, czyli organy, które wykonują określoną funkcję z kresu organizacji publicznej, np. centralne, terenowe, itd. W ujęciu materialnym, czyli przedmiotowym, to taka działalność państwa, której przedmiotem są sprawy administracyjne.
Znaczenie formalne – działalność wykonywana przez podmioty administracyjne bez względu na to, czy ma charakter administracyjny, czy tego charakteru nie ma.
Cechy;
1. Administracja jest zjawiskiem społecznym
2. Cechuje ją aktywność, inicjatywa, jej działalność skierowana jest na przyszłość.
3. Administracja podejmuje konkretne środki do uregulowania spraw jednostki i urzeczywistnienia określonych przedsięwzięć.
Władztwo administracyjne (imperium) – prawo użycia przymusu bezpośredniego przez organy administracyjne dla zrealizowania jednostronnych zarządzeń, czyli rozstrzygnięć.
Administracja publiczna może działać również przy pomocy środków dostępnych osobom fizycznym, np.
a) Państwo może nabyć przez zawarcie stosownej umowy nieruchomość niezbędną pod budowę autostrady
b) Państwo nabywa nieruchomość pod budowę wspomnianej autostrady w drodze wywłaszczenia
Postacie administracji publicznej
a) Władcza (zwierzchnia) – posiada prawo wydawania jednostronnych aktów prawnych, którym służy domniemanie ważności, oraz możność zapewnienia ich wykonania przez zastosowanie środków przymusu
b) Administracja nie władcza (zawiadowcza) – administracja publiczna działa przy pomocy środków dostępnych osobom fizycznym
c) Świadcząca – zapewnia obywatelom określone świadczenia lub inne korzyści, np. pomoc społeczna, dostęp do urządzeń komunalnych
Z punktu widzenia funkcji administracji publicznej można wyróżnić;
a) Klasyczną administrację porządkowo- reglamentacyjną, czyli władczą
b) Administrację świadczącą
c) Administrację wykonującą uprawnienia właścicielskie i zarządzające w odniesieniu do majątku publicznego
Z punktu widzenia podmiotowego można wyróżnić – rządową i samorządową.
Pojęcie i źródła prawa administracyjnego
To zespół norm, które regulują administracyjną działalność państwa. W/g profesora Starościaka prawo administracyjne stanowi gałąź prawa, które reguluje działalność organizacyjną państwa podejmowaną w celu wykonania ustalonych prawem zadań organizacyjnych w wypełnionych swoistych formach działania.
Normy prawa administracyjnego można podzielić na
a) Normy bezpośrednio dotyczące organizacji aparatu państwowego – ustrojowe prawo administracyjne
b) Normy bezpośrednio dotyczące toku działania organizacji administracyjnej – normy proceduralne (postępowanie administracyjne)
c) Normy dotyczące konkretnych działań administracyjnych – szczególna część prawa administracyjnego – materialne prawo administracyjne.
Źródła prawa administracyjnego
Źródłem prawa administracyjnego jest sam akt, w którym zawarte są normy prawne. Natomiast systemem źródeł prawa danego państwa rozumie się całokształt jego źródeł w ich wzajemnym powiązaniu ujmowanych z punktu widzenia tego, co jest ich wspólne, a co je różnicuje.
Podział źródeł;
a) Źródła prawa stanowione przez centralne organy państwowe
b) Źródła prawa stanowione przez organy terenowe, np. sejmiki wojewódzkie, rada powiatu, rada gminy
Z innego punktu widzenia można źródła podzielić na;
a) Powszechnie obowiązujące – art. 87 konstytucji, np.
 Ustawy
 Ratyfikowane ustawy międzynarodowe
 Rozporządzenia
 Akty prawa miejscowego
b) Źródła prawa wewnętrznego – art. 93 konstytucji – tworzone są wewnątrz danego organu administracyjnego

Stosunek administracyjno-prawny i jego rodzaje;
1. Pojęcie stosunku administracyjno-prawnego
2. Elementy
3. Nawiązanie stosunku
4. Rodzaje
Stosunek administracyjno-prawny jest to stosunek między państwem i działającymi w jego imieniu podmiotów administracji publicznej, a obywatelami i innymi podmiotami, które oparte są na normach prawa administracyjnego. Cechą charakterystyczna tego stosunku jest nierównorzędność stosunków podmiotu do prawa cywilnego.
a) Podmiot stosunku – zawsze organ administracyjny upoważniony do żądania określonego zachowania się albo świadczenia
b) Podmiot, czyli osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna, do której skierowany jest nakaz lub zakaz, albo, który żąda określonego zachowania się od organu administracji.
c) Przedmiot stosunku leży zawsze w sferze prawem określonych zadań administracji publicznej
d) Obowiązki i uprawnienia – są treścią stosunku administracyjno-prawnego i mogą polegać na działaniu, znoszeniu lub zaniechaniu. Obowiązki i uprawnienia mają charakter osobisty i nie mogą być przenoszone na inne osoby, wygasają z chwilą śmierci osoby obowiązanej lub uprawnionej
Nawiązanie stosunku – na podstawie ustawy, jednakże sama ustawa nie wystarcza, gdyż konieczna jest konkretyzacja w drodze aktu administracyjnego lub przez zawarcie umowy administracyjnej.
Rodzaje stosunków administracyjno-prawnych
a) Proceduralny – ma charakter czasowy, przejściowy. Podstawą tego stosunku są normy postępowania administracyjnego. Stosunek ten nawiązany zostaje z chwilą wszczęcia postępowania administracyjnego, a wygasa z momentem wydania ostatecznej decyzji administracyjnej.
b) Stosunek spornoadministracyjny – podstawą prawna tego stosunku są przepisy prawa dopuszczające zaskarżanie aktów administracyjnych do sądu administracyjnego. Stosunek ten trwa od chwili zaskarżenia aktu do czasu wydania orzeczenia.
c) Stosunki administracyjne ad hoc – odnoszą się do jednego jednorazowego działania, np. okazania dokumentów, dopuszczenie do przeprowadzenia kontroli obiektu budowlanego, czy zakładu pracy.
d) Stosunki administracyjnoprawne trwałe mają większe znaczenie prawne, są one związane z;
 Prawami osobistymi; z obowiązkiem szkolnym, obowiązkiem zasadniczej służby wojskowej itp.
 Majątkowymi; stałe świadczenia pomocy społecznej, obowiązkiem podatkowym itp.
 Korzystaniem z zakładów użyteczności publicznej
e) Stosunek administracyjnoprawny nadzoru
f) Stosunki egzekucyjne – nawiązywane między organem egzekucyjnym a zobowiązanym i wierzycielem.
Źródła prawa administracyjnego stanowione przez organy centralne
1. Konstytucja
2. Ustawa
3. Akty normatywne z mocą ustawy
4. Umowy międzynarodowe
5. Rozporządzenia
6. Pozostałe akty normatywne stanowione przez organy centralne
Ad. 1. Akt normatywny ustalony w szczególny sposób; inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi i Radzie Ministrów, ponadto inicjatywa ustawodawcza przysługuje grupie, co najmniej 100 tyś. Obywateli mających prawo wybierania do Sejmu.
Ad. 2. Wprowadza konstytucja – rozporządzenie z mocą ustawy – tylko w stanach nadzwyczajnych (organizacji sił zbrojnych, rządu oraz administracji rządowej) – wprowadza prezydent.
Ad. 3. Układy polityczne, wojskowe, gospodarcze, sportowe, itp. Ustawa z 14 IV 2000 r. o umowach międzynarodowych określa zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania, wykonywania, wypowiadania i zmian zakresu obowiązywania umów międzynarodowych.
Ad. 4. Akt normatywny wydawany na podstawie upoważnień ustawowych wydanych przez organ władzy wykonawczej. Podmioty uprawnione do wydawania rozporządzeń; zgodnie z art. 92 ust. 1 Konstytucji stanowi, że rozporządzenia wydają;
 Prezydent RP
 Rada Ministrów
 Prezes Rady Ministrów
 Minister kierujący działem administracji rządowej
 Przewodniczący komitetu, wchodzący w skład Rady Ministrów
 Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
Ad. 5. Zgodnie z konstytucją upoważnienie do wydawania rozporządzeń musi być szczegółowo zawarte w ustawie, a rozporządzenie wydane na podstawie tego upoważnienia ma służyć wykonaniu ustawy.
Cechy rozporządzenia;
 Rozporządzenie jest zawsze aktem normatywnym, ogólnym źródłem prawa powszechnie obowiązującego
 Rozporządzenia wydawane są na podstawie szczególnych upoważnień ustawowych.
 Upoważnienie do wydawania rozporządzeń może mieć charakter obligatoryjny lub fakultatywny.
 Rozporządzenie może być wydane tylko wówczas, gdy ustawa upoważnia do regulacji danej materii w drodze rozporządzenia.
 Rozporządzenie musi pozostać w granicach udzielonego upoważnienia ustawowego.
 Rozporządzenie nie może być sprzeczne z Konstytucją i aktami ustawodawczymi.
 Rozporządzenie musi powoływać się na upoważnienie ustawowe.
 Warunkiem wejścia w życie rozporządzenia jest jego ogłoszenie w dzienniku ustaw RP.
Ad. 6.
a) Prezydent może wydawać zarządzenia, mają one charakter wewnętrzny, mogą być wydawane tylko na podstawie ustawy oraz wymagają kontrasygnaty Premiera.
b) Premier wydaje również zarządzenia, które mogą mieć charakter aktów normatywnych bądź aktów indywidualnych, które dotyczą konkretnych spraw i mają indywidualnie oznaczonego adresata.
c) Ministrowie i przewodniczący komitetów wydają również zarządzenia podobne do tych, które wydaje premier. Wyjątek – Rada Ministrów może uchylić takie zarządzenie na wniosek Premiera.
d) KRRiTV wydaje rozporządzenia, natomiast uchwały podejmuje w sprawach indywidualnych; takie uchwały nie są aktami normatywnymi, nie należą do źródeł prawa.
Terenowe źródła prawa – akty prawa miejscowego.
1. Województwo
2. Powiat
3. Gmina
Akty prawa miejscowego to przepisy prawa powszechnie obowiązujące na oznaczonej części terytorium państwa, a nie na całym jego obszarze i wydawane są przez organy samorządu terytorialnego lub terenowe organy administracji rządowej.
Klasyfikacja terenowych przepisów prawa;
 Przepisy wydane przez organy samorządu terytorialnego
 Przepisy wydane przez organy administracji rządowej
 Przepisy mające charakter samoistnych norm w ramach upoważnień ustawowych
 Przepisy wykonawcze
Premier

Sejmik wojewódzki Wojewoda  Urząd wojewódzki
(uchwały) (status)

Zarządzenia
________________________________________
Rada Powiatu  Starosta  Starostwo
(uchwały) (zarządzenia) (statut)
________________________________________
Rada Gminy  Prezydent Miasta  Urząd Miasta
Burmistrz Urząd Gminy
Wójt
(uchwały) (zarządzenia) (statut)
Statut województwa i jego zmiany podlegają ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Zarządzenia maja charakter aktów wykonawczych, jako akty prawa miejscowego wydawane na podstawie i w granicach uprawnień zawartych w ustawach;
 Ustawa z 5.IV.1998 r. – o samorządzie wojewódzkim i administracji rządowej i samorządzie powiatowym
 Ustawa z 8.III.1998 r. – o samorządzie gminnym
Przepisy porządkowe
Mogą być wydawane na podstawie generalnego upoważnienia zawartego w ustawach o administracji rządowej w województwie, o samorządzie powiatowym i o samorządzie gminnym. Na obszarach morskich RP i administracji morskiej zarządzenia porządkowe, a więc przepisy o charakterze porządkowym, wydają dyrektorzy urzędów morskich.
a) Wojewoda wydaje przepisy porządkowe w formie rozporządzeń porządkowych zgodnie z art. 40 ustawy z 5. VI. 1998 r. o administracji rządowej w województwie.
b) Rada powiatu wydaje przepisy porządkowe w formie uchwały, jeżeli ustawa upoważnia ją do wydania takiego przepisu. Wyjątek! – Taki sam przepis może wydać zarząd powiatu w przypadkach nie cierpiących zwłoki – art. 42 (ustawy jw.)
c) Gmina – przepisy porządkowe wydaje rada gminy w formie uchwały. Wyjątek! – W przypadkach nie cierpiących zwłoki gminne przepisy porządkowe może wydać prezydent miasta, burmistrz, wójt, ale w formie zarządzenia.
d) Dyrektorzy urzędów morskich wydają przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia na morzu albo ochrony środowiska morskiego
Swoiste źródła prawa.
1. Akty wewnętrzne
2. Akty planowania
3. Normy techniczne
4. Zwyczaj i znaczenie orzecznictwa dla administracji publicznej
Ad. 1. To normy prawa powszechnie obowiązującego, które mogą, ale nie muszą zawierać normy prawne. Jako kryteria przyjmuje się określenie adresata normy prawnej. Najczęściej adresatami tych norm są podmioty podporządkowane organowi wydającemu akt jednostki organizacyjnej oraz pracownicy tych jednostek, a w przypadku zakładów publicznych – użytkownicy tych zakładów (np. uczniowie, studenci, pacjenci) .Statuty – Kancelaria Premiera oraz ministerstwa. Nadaje je premier w drodze rozporządzenia. – Statut szkoła wyższa, policealna. Akty wewnętrzne poddawane są kontroli organu nadzorującego daną jednostkę organizacyjną. Może być wymagane zatwierdzenie aktu wewnętrznego przez organ nadzoru. Akty wewnętrzne nie muszą być publikowane w organach publikacyjnych. Wystarczy, że dotrą do wiadomości ich adresatów.
Ad. 2. Akty planowania – plan dochodów i wydatków państwa uchwalany przez sejm. W doktrynie niemieckiej normy mogą mieć charakter; informacyjny, imperatywny, oddziaływujący. Informacyjne zawierają pewne dane bądź prognozy. Imperatywne wiążą prawnie adresatów, np. normy planu zagospodarowania przestrzennego. Natomiast normy oddziaływujące zajmują miejsce pośrednie pomiędzy powyższymi, posiadają one bodźce lub zachętę do określonego zachowania się, np. mogą przewidywać zniżkę podatku, spadek bezrobocia.
Szczególną rolę w procesie administrowania i podejmowania ważnych decyzji spełnia plan zagospodarowania przestrzennego, który stanowi podstawę, obok ustaw zawierających normy prawa materialnego, do wydawania decyzji administracyjnych, np. pozwoleń na budowę, o których stanowi prawo budowlane.
Ad. 3. Normy techniczne – normy te ustanawia Polski Komitet Normalizacyjny, podległy premierowi. Dotyczą następujących zagadnień;
a) BHP, ochrony życia, zdrowia, środowiska
b) Podstawowe cechy jakościowe - regulują
c) Główne parametry techniczne i funkcjonalność wyrobu.
d) Projektowanie obiektów budowlanych oraz warunków wykonania i odbioru
e) Dokumentacja techniczna
Zwyczaj i znaczenie orzecznictwa dla administracji publicznej
Prawo zwyczajowe powstaje przez długotrwałe i jednolite stosowania i przekonanie zainteresowanych, że to stosowanie jest prawnie nakazane; zwyczajowo przekazanie wiadomości mieszkańcom wsi.
Orzecznictwo – orzeczenia Najwyższego Sądu Administracyjnego (NSA)
1. Indywidualne sprawy dla rozstrzygnięcia spraw podobnych
2. NSA i Sądu Najwyższego dla praktyki orzeczniczej administracji publicznej.
Formy działania administracji publicznej
KSERO
Czynności administracyjnoprawne
Czynności administracyjnoprawne można podzielić na akty zewnętrzne – skierowane do wszystkich obywateli i podmiotów nie podporządkowanych organizacyjnie ani nie pozostających w szczególnych stosunkach zależności (np. zależności zakładowej) oraz akty wewnętrzne pozostające w stosunku podporządkowanym.
Stosując jako kryterium podziału stopień konkretności oznaczenia adresata aktu można wyróżnić pięć grup aktów administracyjnych.
a) Akty generalne są rozporządzeniami; określają one metody (reguły) postępowania, np. „ każdy, kto-to... ” Bądź, gdy zaistnieje sytuacja A to ma nastąpić skutek prawny B.
b) Akty planowania; norma prawna nakłada obowiązek wykonania planu, w formie ustawy, uchwały, zarządzenia.
c) Akty tworzące sytuacje prawne dla obywateli – regulują prawnie konkretne, indywidualne sytuacje, ale nie są skierowane do konkretnego adresata, nie stwarzają uprawnień dla danego konkretnego podmiotu, np. prawo korzystania z urządzeń publicznych.
d) Akty tworzące uprawnienie lub obowiązek dla oznaczonego adresata (subiektywne) – tworzą normę indywidualną dla określonego adresata bezpośrednio, to znaczy bez pomocy sądów, np. akt nadania obywatelstwa polskiego. Decyzje administracyjne tworzone są przy współuczestnictwie ich adresatów (stron) zgodnie z zasadą k.p.a. czynnego udziału strony w postępowaniu.
e) Akty egzekucyjne – zadaniem tych aktów jest doprowadzenie do wykonania prawa, a zwłaszcza obowiązku, czyli doprowadzenie do wykonania aktu administracyjnego.
Akt administracyjny
1. Pojęcie aktu
2. Podział aktów administracyjnych
3. Akt administracyjny a wyrok sądowy
Ad. 1. Aktem administracyjnym jest władcze działanie prawne organu administracji skierowane na wywołanie konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutków prawnych. Podstawą aktu administracyjnego jest przepis prawny, który decyduje o tym, kto i w jakim zakresie może wydawać akty prawne, kiedy objaw woli jednostki czy kolegium należy uznać za objaw woli organu administracyjnego, który spełnia warunki wymagane przez przepisy prawa. Akt administracyjny musi pochodzić od organu uprawnionego do wydawania takich aktów, musi mieć podstawę prawną, a nadto musi spełnić inne warunki przewidziane przez prawo, np. co do formy wydania po przeprowadzeniu prawem przepisanego postępowania. Celem aktu prawnego jest wywołanie skutków prawnych – tworzy, zmienia lub znosi prawa i (albo) obowiązki.
Do cech charakterystycznych aktu administracyjnego należy zaliczyć jego władczość, regulację konkretnej sprawy i wywoływanie skutków prawnych. Akt administracyjny jest, więc szczególną formą czynności prawnych organów administracyjnych, regulowaną przez przepisy prawa administracyjnego. Prawo administracyjne reguluje akty administracyjne jako działania jednostronne i władcze, a więc takie, które posiadają wobec adresata moc obowiązującą i których wykonanie zapewnia szereg środków, którymi administracja dysponuje we własnym zakresie.
Ad. 2. Akty administracyjne dzielimy na;
a) Akty deklaratoryjne – stwierdza, że pewien stosunek prawny zaistniał. Akt taki podciąga dany stan faktyczny pod normy prawne w sposób wiążący, deklaruje, a więc ustala w sposób wiążący, że w danej sytuacji wynikają z mocy ustawy dla adresata aktu określone uprawnienia bądź obowiązki.
b) Akt konstytutywny ma charakter twórczy, tworzy, zmienia lub znosi (uchyla) stosunek prawny, przy czym skutek prawny aktu następuje tutaj nie z mocy ustawy, ale z mocy aktu administracyjnego, np. nadanie obywatelstwa.
c) Akty formalne i nieformalne. Minimum formy jest zawsze konieczne dla nie budzącego wątpliwości podania treści aktu jego adresatowi, np. przez policjanta regulującego ruchem ulicznym, dającego określone prawem o ruchu drogowym znaki.
d) Akty zewnętrzne i wewnętrzne;
 Zewnętrzne skierowane są do podmiotów nie podporządkowanych organizacyjnie organowi wydającemu akt, a więc do obywateli i osób prawnych.
 Wewnętrzne skierowane są do podporządkowanych organów i innych jednostek organizacyjnych oraz do podległych pracowników.
e) Akty pozytywne i negatywne – pozytywne to takie, które w całości uwzględniają żądanie adresata (strony). Zaś za akty negatywne uważa się akty nie uwzględniające choćby w części żądania strony i nakładające na stronę obowiązek prawny bądź ustalające taki obowiązek, np. obowiązek zawiadomienia organu gminy o zgromadzeniu publicznym.
f) Akty jednostronne i dwustronne – akty jednostronne wydane są niezależnie od woli adresata aktu, a akty dwustronne wydaje się za zgodą adresata. Większość aktów administracyjnych są aktami jednostronnymi.
g) Akty nakazujące, kształtujące i ustalające;
 Nakazujące – zakazy lub nakazy – zobowiązują do określonego w nich zachowania się (czynienia, znoszenia, zaniechania), np. powołanie do wojska, znaki kierującego ruchem ulicznym.
 Kształtujące prawo ustanawiają, zmieniają lub znoszą konkretny stosunek prawny, określony status prawny, np. nadanie obywatelstwa, nominacja urzędnika.
 Ustalające akty administracyjne – ustalają prawo lub prawnie istotną właściwość osoby, np. akt stwierdzający obywatelstwo, prawo wyborcze.
h) Oprócz w/w podziałów aktów administracyjnych można wspomnieć o aktach administracyjnych, które wywierają skutki prawne w sferze prawa cywilnego bezpośrednio, np. decyzja administracyjna o wywłaszczeniu nieruchomości, bądź tylko pośrednio, stanowiąc niezbędną przesłankę dla zawarcia umowy. Wyróżnić można tzw. rzeczowy akt administracyjny związany z rzeczą lub przedsiębiorstwem. Uprawnienia i obowiązki w tym przypadku mogą przechodzić na każdorazowego właściciela rzeczy lub podmiot prowadzący przedsiębiorstwo.
Ad. 3. Akt administracyjny jest, podobnie jak wyrok sądowy, aktem stosowania prawa, ponieważ określa, co w konkretnym przypadku jest prawem
Różnice między aktem administracyjnym, a prawem sądowym;
a) Wyrok rozstrzyga w sposób wiążący i ostateczny spór prawny w interesie porządku prawnego. Akt administracyjny jest natomiast przede wszystkim skierowaną na przyszłość formą działania administracji publicznej.
b) Sąd rozstrzyga jako bezstronny i neutralny organ spór prawny między dwiema stronami. Organ administracyjny publicznej rozstrzyga w drodze aktu administracyjnego o powierzonej mu sprawie administracyjnej, i jest jednocześnie organem rozstrzygającym i jedną ze „stron”.
c) Wyrok jest tylko rozstrzygnięciem prawnym. Natomiast akt administracyjny jest zdeterminowany – w ramach prawa – przez celowość działania administracji, konieczność osiągnięcia założonych celów.
d) Sąd działa tylko na wniosek, a organ administracji publicznej może działać również z urzędu.
e) Postępowanie sądowe jest formalnie ukształtowane i wyposażone w wiele gwarancji procesowych, aby zagwarantować rzeczowo właściwe rozstrzygnięcie. Postępowanie administracyjne nie jest tak sformalizowane jak postępowanie sądowe, chodzi, bowiem o zapewnienie szybkiej, sprawnej i celowej administracji.
Prawidłowość i wadliwość aktu administracyjnego
Prawidłowość aktu administracyjnego
Akt administracyjny jest prawidłowy, jeżeli odpowiada wszelkim przesłankom stawianym mu przez porządek prawny;
a) Został wydany przez właściwy organ, tj., gdy organ ten miał prawo wydać taki akt
b) Gdy akt został wydany zgodnie z przepisami prawa formalnego (procesowego)
c) Gdy akt jest treściowo zgodny z obowiązującym prawem materialnym
Wadliwość aktu administracyjnego
Niezgodność aktu administracyjnego z prawem może dotyczyć różnych jego elementów, posiadających różny charakter. Dlatego ustawodawca rozróżnia wadliwość nieistotną i wadliwość istotną.
Wadliwość istotna może powodować uchylenie lub zmianę aktu – wzruszalność aktu administracyjnego. Akt dotknięty szczególnie ciężkimi wadami w istocie aktem administracyjnym nie jest, nie ma mocy wiążące – bezwzględna nieważność aktu.
Akt dotknięty wadą nieistotną wiąże adresata, jest aktem ważnym; można dokonać jego sprostowania, usunięcia oczywistej omyłki (rachunkowej, pisarskiej) albo dokonać uzupełnienia
Uznanie administracyjne, tzw.” swobodne uznanie”.
Związanie administracji ustawami przesądza o tym, że administracja to wykonywanie ustaw (prawa). Najwyższym organem administracji jest Rząd. Przy wykonywaniu ustaw ważne są dwie instancje; uznanie administracyjne i pojęcie nieokreślone.
Stosowanie prawa następuje w czterech fazach;
1. Wyjaśnienie i ustalenie stanu faktycznego
2. Wykładnia i ustalenie stanu ustawowego (hipotezy normy prawnej)
3. Subsumpcja – udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy stan faktyczny odpowiada stanowi przewidzianemu przez ustawę
4. Ustalenie skutku prawnego udowodnionego faktu
Uznanie administracyjne występuje wówczas, gdy administracja dla urzeczywistnienia stanu prawnego może wybierać między różnymi rozwiązaniami. Uznanie występuje wtedy, gdy norma prawna nie determinuje w sposób jednoznaczny skutku prawnego, lecz pozostawia w sposób wyraźny dokonanie takiego wyboru organowi administracyjnemu.
Uznanie może polegać na tym, że administracja musi się zdecydować, czy dany środek można w ogóle zastosować albo też, jaki ze środków wybrać.
W związku z instytucją uznania administracyjnego można wyodrębnić;
 Akty wydane w zakresie (na podstawie) ścisłego związania ustawowego
 Akty oparte na uznaniu administracyjnym
Pojęcia nieokreślone; interes publiczny, interes społeczny, dobro publiczne, interes bezpieczeństwa państwa, ważny interes strony, ważny interes państwowy, porządek publiczny, i inne. Ustalenie, co się kryje pod takimi określeniami należy do administracji wykonywującej ustawy.
Inne formy działania administracji
1. Umowa cywilnoprawna
2. Umowa administracyjna
3. Ugoda administracyjna
4. Porozumienie administracyjne
5. Przyrzeczenie
Ad. 1. Każdy organ administracyjny może zawrzeć umowę cywilnoprawną. Poza podmiotami administracyjnymi – podmioty fizyczne, prawne, itd. Umowa to akt, który dochodzi do skutku w wyniku zgodnego oświadczenia woli stron. Podpisywane w oparciu o ustawę o zamówieniach publicznych. Spory związane z takimi umowami podlegają rozpoznaniu przez sądy powszechne.
Ad. 2. Umowa administracyjna może być zawarta z osobą, w stosunku, do której w innym przypadku musiałby być wydany akt administracyjny. Umowę tę zawiera organ administracyjny ze stroną bądź stronami. Może ona powodować nawiązanie, zmianę bądź znoszenie stosunków administracyjnoprawnych.
Ad. 3. Przewidziana w kodeksie postępowania administracyjnego (k.p.a.) ugoda administracyjna ma charakter ugody pomiędzy stronami postępowania administracyjnego, zawieranej przed organem, przed którym toczy się postępowanie administracyjne. Może być zawarta tylko w indywidualnej sprawie administracyjnej, wyłącznie w czasie trwania postępowania administracyjnego i to tylko w takiej sprawie, w której biorą udział, co najmniej dwie strony o spornych interesach.. Z godnie z art. 121 k.p.a. „Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego”.
Ad. 4. Porozumienie administracyjne jest instrumentem organizowania działalności podmiotów w sferze przydzielonych im zadań, w szczególności może obejmować sferę stosunków administracyjnoprawnych.
Obecnie na podstawie ustawy z 8. III. 1990 r. o samorządzie gminnym, gminy mogą zawierać porozumienia z organami administracji rządowej w sprawie przejmowania przez organy gminy zadań z zakresu administracji rządowej.
To samo dotyczy samorządu wojewódzkiego oraz jednostek lokalnego samorządu terytorialnego porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych – ustawa z 8.III.1998 r.
Ad. 5. Przyrzeczenie jest szczególnym rodzajem oświadczenia organu administracji, przez które zobowiązuje się on do podjęcia określonego działania albo do dopuszczenia do pewnego działania, np. ustawa o prawie o działalności gospodarczej, ustawa o repatriacji z 2000 r.

Ustrojowe prawo administracyjne
1. Pojęcie ustrojowego prawa administracyjnego
2. Zasady powiązań podmiotów administracji publicznej
Do zasadniczych zagadnień ustrojowego prawa administracyjnego należą zagadnienia dotyczące organów administracji publicznej, urzędów, klasyfikacji organów administracyjnych, władztwa organizacyjnego, kompetencji i właściwości oraz zasad powiązań organów administracji publicznej.
Aparat administracyjny – określenie zbiorcze dla oznaczenia różnych jednostek organizacyjnych wykonujących funkcje administracji publicznej, takich jak organy administracji publicznej (rządowej, samorządowej), zakłady publiczne, przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (komunalne), organizacje społeczne, korporacje, a nawet upoważnione osoby prawne. Aparat administracyjny można podzielić na przyczyny funkcjonalne np. służby zdrowia, terytorialne – centralne, wojewódzkie, powiatowe, okręgowe oraz organizacyjne – rządowe, samorządowe.
Jednostki wchodzące w skład aparatu administracyjnego nazywane są też podmiotami administracji. Ważne są powiązania między podmiotami administracji.
Zasady powiązań podmiotów administracji publicznej;
1. Koncentracji – organy centralne
2. Dekoncentracji – organy terenowe
3. Centralizacji – w określonej sferze właściwości (kompetencji rzeczowej) system organów administracji jest zorganizowany w ten sposób, że podejmowanie decyzji należy wyłącznie do organów wyższych.
4. Decentralizacji, – gdy określone sprawy przekazywane są jako zadania własne podmiotom samorządowym.
Zasada hierarchicznego podporządkowania organów administracji niższych szczebli organom wyższym. Przejawia się w podwójnej zależności – służbowej i osobowej,
a) Zasada służbowa – wydawanie poleceń służbowych przez organ wyższy organom niższym
b) Zasada osobowa – organ wyższego stopnia ma prawo obsadzenia stanowisk w organach bezpośrednio lub pośrednio niższych szczebli, zwolnień, awansów, nagradzania, pociągania do odpowiedzialności i wymierzania kar.
Cechy hierarchii;
1. Poszczególni członkowie organizacji lub jednostki organizacyjnej maja w układzie stopniowym określoną rangę
2. Ranga związana jest zasadniczo z prawem wydawania zarządzeń albo z obowiązkiem ich wykonania
3. Stosunek nadrzędności obejmuje prawo kontroli oraz uzyskiwania informacji od jednostek podległych (otrzymywania sprawozdań)
4. Występuje podwójna zależność; służbowa i osobowa.
Nadzór w teorii prawa administracyjnego oznacza kontrolę oraz możność podjęcia prawem przewidzianych środków wiążących nadzorowanego lub możność bezpośredniego wzruszenia (uchylenia, stwierdzenia nieważności) jego aktów.
Kontrola natomiast oznacza prawo organu kontrolującego do wyłącznie sprawdzania działalności innych organów czy jednostek organizacyjnych i oceniania prawidłowości ich działalności, przyrównywanie do jakichś wzorców (ISO).Kontrola to inaczej; lustracja, wizytacja, rewizja.
Podmioty administracji i ich podział
Organy administracji
1. Pojęcie organizacji publicznej
2. Klasyfikacja organów administracji
a) Organy naczelne
b) Organy centralne i terenowe
c) Organy decydujące i pomocnicze
d) Monokratyczne (jednoosobowe) i kolegialne
e) Zawodowe i społeczne
3. Zakres działania i właściwości (kompetencja) organu
4. Władztwo organizacyjne
5. Samorząd
Organ administracji rządowej, to organ, który;
a) Stanowi wyodrębnioną część aparatu administracji rządowej
b) Działa w imieniu i na rachunek państwa
c) Uprawniony jest do korzystania ze środków władczych
d) Działa w zakresie przyznanych mu kompetencji (zakres działania, zadania, uprawnienia i obowiązki
Organ samorządu terytorialnego, to taki organ, który;
a) Jest wyodrębniony organizacyjnie
b) Działa w imieniu i na rachunek danej jednostki samorządu
c) Korzysta ze środków władczych
d) Działa w zakresie przysługujących mu kompetencji
Klasyfikacja organów naczelnych
W Polsce na podstawie konstytucji naczelnym organem administracji jest Rada Ministrów i administracja rządowa – komitet integracji europejskiej, komitet badań naukowych, komitet obrony konsumentów, itp.
Organy centralne i terenowe (lokalne)
Organem centralnym jest organ, którego zasięg działania rozciąga się na obszar całego państwa, a organem terenowym – organ, który realizuje swoje kompetencje tylko na określonej części terytorium państwa, np. w województwie, powiecie, gminie czy okręgu.
Organy decydujące i pomocnicze
Organy decydujące to organy, które mogą rozstrzygać sprawy w drodze czynności prawnych, a organy pomocnicze – to takie organy, które mogą tylko występować z inicjatywą czy tez opiniować przedstawione im sprawy przez organy decydujące bądź też wykonywać jedynie czynności kontrolne, np. Rada Legislacyjna przy Premierze lub kolegium przy wojewodzie.
Organy jednoosobowe (monokratyczne) i kolegialne
Organy jednoosobowe (premier, minister, wojewoda, starosta, itp.) powołane są do załatwienia spraw konkretnych, licznych, wymagających szybkiego rozstrzygnięcia, gdy niezbędna jest wiedza fachowa i gdy chodzi o jasno określoną odpowiedzialność. Organy kolegialne (rada ministrów, zarząd powiatu, itp.) tworzy się do tego, aby ustalały ogólne kierunki działania, cele strategiczne, założenia polityki w poszczególnych dziedzinach działalności państwa, decyzje podejmowane są większością głosów.
Organy zawodowe i społeczne
Organ zawodowy składa się lub jest obsadzany przez osoby, które z tego tytułu otrzymują wynagrodzenie, będące źródłem utrzymania. Za organ społeczny uważa się taki organ, w skład, którego wchodzą osoby traktujące swą pracę (działalność) w organie honorowo nie otrzymując wynagrodzenia. Mogą natomiast otrzymać diety czy ekwiwalenty za utracony zarobek np. ławnicy.
Zakres działania organu
Wskazuje, jakimi sprawami ma się zajmować dany organ. O zakresie działania stanowi się zwykle w przepisach prawa tworzących dany organ – kompetencje.
Właściwość pozwala na udzielenie odpowiedzi na pytanie, jaki podmiot administracji i jaki organ administracyjny jest powołany do załatwienia spraw administracyjnych danego rodzaju. Rodzaje właściwości;
a) Rzeczowa – dotycz przydzielonych danemu organowi kategorii spraw. Rozstrzyga ona o tym, jaki organ załatwia sprawy z zakresu budownictwa, przemysłu, oświaty, zdrowia, itp.
b) Miejscowa – zwana też terytorialną, dotyczy przestrzeni (terytorium) działania organu, np., na jakim obszarze dany organ może realizować swoją właściwość rzeczowa, w której gminie, w województwie, powiecie bądź okręgu.
c) Instancyjna – zakłada wielostopniową organizację administracji i rozstrzyga, którego stopnia organ jest właściwy do załatwienia sprawy.
d) Funkcjonalna – odnosi się do określenia, który z wewnętrznych organów danego podmiotu właściwy jest do załatwienia danej sprawy.
Przestrzeganie właściwości – organ jest zobowiązany wykonywać zadania jemu przydzielone i przestrzegać z urzędu swojej właściwości. Właściwość stanowi podstawę i granice działalności organu.
Przenoszenie właściwości – zakres działania danego organu określa ustawa. Ustawa nakłada obowiązek wykonania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, jak również na podstawie porozumienia z organami administracji rządowej.
Władztwo organizacyjne
Uprawnienia do tworzenia, zmiany i znoszenia podmiotów administracji (organów, korporacji, zakładów publicznych itp.).
Utworzenie podmiotu administracji następuje przez wydanie aktu prawnego i wyposażeniu go w podstawowe środki. Przede wszystkim należy określić jego zadania, kompetencje, nazwę i wyposażyć w środki materialne.
Tak rozumiane władztwo organizacyjne przysługuje organom państwa w zakresie władzy ustawodawczej i wykonawczej, np. ustawa z 5.VI. 1998 r. o administracji rządowej w województwie ustaliła, że ustanowienie organów administracji niezespolonej może następować wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa.
Samorząd
Samorząd oznacz pewien sposób administracji, a mianowicie sprawowanie samodzielnie administracji przez związki publicznoprawne, czyli samorząd – samorząd terytorialny (gminny, powiatowy) oraz samorząd specjalny np. zawodowy, gospodarczy, wyznaniowy, narodowościowy.
Centralne organy administracji – Rada Ministrów
Jak powoływana, skład?
 Inicjatywa ustawodawcza
 Rozporządzenia
 Podejmuje ustawy w zakresie wykonywania swoich konstytucyjnych uprawnień. Zgodnie z art. 146 ust. 2 konstytucji do Rady Ministrów należą sprawy nie zastrzeżone dla innych organów państwowych samorządu terytorialnego – inaczej mówiąc, do Rady Ministrów należą;
a) Nadawanie kierunków działania administracji rządowej
b) Koordynacja międzyresortowa administracji rządowej
c) Decydowanie w sprawach szczególnej wagi