Muzyka rockowa

Bogactwo stylów, setki nowych zespołów i idole noszeni na rękach przez nastolatków to trzy elementy, które najtrafniej charakteryzują muzykę rock lat 70. Tłumy fanów tańczyły w rytm nowego typu muzyki, która stała się elementem
codziennego życia.

Jako wynik mieszania się kultu europejskiej i afrykańskiej, rock’n’roll mógł powstać jedynie w Stanach Zjednoczonych. Imigranci gromadnie przybywający z Europy do Ameryki w XVII i XVIII wieku przywozili ze sobą swoje instrumenty i swoją muzykę. Podobnie niewolnicy, siłą sprowadzani z Afryki, zachowywali w pamięci swoją tradycyjną muzykę, którą – jako że nie wolno im było używać swoich narodowych instrumentów – wykonywali w formie pieśni i tańca. Przez następne stulecia obie kultury muzyczne przenikały się i wzajemnie zmieniały, bez względu na uprzedzenia rasowe oraz usiłowania – często poparte majestatem prawa – żeby utrzymać je w izolacji. Ostatecznie blues grany pierwotnie tylko w południowych stanach, rozprzestrzenił się na północ, gdzie jego brzmienie przeewoluowało w kierunku rythm i bluesa – ojca roch’n’rolla.

Za historyczny początek muzyki rockowej uznaje się wylansowaną przez wokalistę i gitarzystę Billa Haleya piosenkę Roch Around The Clock w 1955 roku. Potem powstały Shake, Mambo Rock i Birth of Boogie. Jednak narodziło się coś innego niż boogie – jak ujął to w swojej piosence Muddy Waters – „ Rytm i blues mieli dziecko. Któremu na imię dali rock’n’roll”.

Utwory muzyki rockowej to silnie zaakcentowany rytm. Podstawowa forma zaś to piosenka zwrotkowa ( do rzadkości należą utwory tylko instrumentalne bądź tylko wokalne ).

Zespoły rockowe to najczęściej kilkuosobowe grupy w skład których wchodzi sekcja rytmiczna: gitara basowa, perkusja, oraz melodyjna: instrumenty klawiszowe – głównie syntezator, gitara a czasem instrumenty dęte. W miarę rozwoju tego stylu muzycznego wykorzystywano instrumenty innych, orientalnych kultur ( Afryka, bądź Indochiny).

Odrażający, zły i wywrotny – tak Ameryka postrzegała rock’n’roll na początku jego istnienia. Jednak, jak pokazały nadchodzące dziesięciolecia, nowa muzyka nie była przejściowym trendem, ale na stałe zagościła w naszym życiu.

Wspomniany przeze mnie wcześniej utwór Rock Around The Clock pojawił się później w filmie Blackboard Jungle, który stał się przebojem kinowym w Wielkiej Brytanii i Ameryce. Film był przyczyną niespotykanych dotąd w salach kinowych ekscesów. W trakcie seansów młodzież wyrywała siedzenia, żeby zrobić sobie miejsce do tańca. Rock Around The Clock wszedł na amerykańskie listy przebojów w maju 1954 r. i 9 lipca dotarł do miejsca pierwszego, na którym pozostawał przez siedem tygodni. Singiel ten stał się jednym z najlepiej sprzedających się krążków historii muzyki rockowej, pozostając przez 24 tygodnie na liście 40 najpopularniejszych nagrań, w tym przez dziewiętnaście tygodni w pierwszej dziesiątce.
Nastoletnia publiczność uwielbiała Billa Haleya, chociaż była nieco zaskoczona, kiedy odkryła, że jest to niewysoki, pucułowaty mężczyzna około trzydziestki, z fikuśnym loczkiem na czole. Jego płyty jednak sprzedawały się dalej.


W 1957 r. Haley stał się pierwszym amerykańskim muzykiem rockowym, który odbył trasę po Wielkiej Brytanii. Zaraz po przybyciu do Londynu został otoczony przez tłum fanów, którzy przez 20 min. Nie chcieli go wpuścić. Zachowanie jego wielbicieli na inauguracyjnym tourne koncercie w Dominion Theatre było tak gwałtowne, że niektórzy członkowie brytyjskiego parlamentu postawili wniosek o zakazanie rock’n’rolla. ( ! ) . Haley sprzedał ponad 60 milionów płyt i był bezsprzecznie jedną z największych gwiazd rock’n’rolla.

Innymi wielkimi postaciami wczesnych lat rocka byli: Little Richard – który razem z Haleyem nagrał Rock Around The Clock , Fats Domingo – artysta rythm and bluesowy, który rozpoczynał swoją karierę jako pianista w tanich barach w Nowym Orleanie, z pensją trzy dolary a tydzień, oraz Jerry Lee Lewis – którego rodzice zastawili swój dom, żeby kupić uzdolnionemu 16 – latkowi fortepian. Siedem lat później sprzedawał on jajka, żeby móc opłacić podróż do Memphis gdzie nagrał utwór Whole Lotta Shakin’ Goin’ On zaliczany do klasyki rocka, chociaż w czasie swojego powstania amerykańskie stacje radiowe odmówiły jego emisji, uznając go za wulgarny!

Pierwszym najsłynniejszym białym wykonawcą muzyki rockowej był w latach 60. „król rocka” – Elvis Presley doskonale łączący murzyńską żywiołowość z sentymentalizmem country and western. Pierwszy telewizyjny występ Presleya, 9 września 1956 r. obejrzało 54 miliony Amerykanów. Światowy rozgłos zdobyła nagrana w 1956 roku w Nashville piosenka Hearthbreak Hotel – od tej pory Presley stał się idolem młodego pokolenia. Wystąpił on także w około 30 filmach, wielokrotnie tworzonych specjalnie dla niego. Po śmierci artysty jego popularność nabrała swoistego kultu. W Memphis wzniesiono jego pomnik, a siedziba Presleya – Graceland, zamieniona została w muzeum. Presleya śmiało uznać można za jeden z symboli amerykańskiej kultury XX wieku.

Wśród zespołów muzyki rockowej to największe znaczenie miały angielskie grupy; The Beatles i The Rolling Stones.
Beatlesi począwszy od roku 1960 występowali oni regularnie w swoim rodzinnym mieście – Liverpoolu i gościnnie w Hamburgu, powielając jedynie rytmy zapożyczone z amerykańskiego rock’n’rolla. Jednak już wkrótce zespół wypracował własny styl muzyczny. Pierwszy singiel. Który zapewnił The Beatles sukces i niepodważalną pozycję na rynku muzycznym, był Love Me Do. Do zdobycia, a później utrzymania popularności przyczynił się niewątpliwie utalentowany pierwszy manager zespołu – Brian Epstein, który bardzo umiejętnie promował zespół sprzedając gadżety z wizerunkami członków grupy. W latach 60. na ekrany kin weszły również filmy z udziałem muzyków z Liverpoolu noszące takie same tytuły, jak albumy zespołu – A Hard Day’s Night czy Help.


Pierwsze przeboje Beatlesów miały prostą linie melodyczną i – jak się potem okazało – największym osiągnięciem twórców było ciągłe eksperymentowanie i wykorzystywanie starych, sprawdzonych schematów do tworzenia nowatorskich rozwiązań. W latach 1965-69 w utworach zespołu pojawiły się nowe rytmy, nowe układy melodyczne i wiele bezprecedensowych rozwiązań w warstwie tekstowej.


Gdy w 1964 roku Beatlesi święcili już triumfy w wielu krajach, na rynku angielskim pojawiły się kolejno nowe zespoły. Były wśród nich takie giganty jak The Animals, czy najwięksi rywale Beatlesów – grupa The Rolling Stone. Otaczała ich zawsze aura skandalu. Z czasem jednak zespół niebezpiecznie zaczął dryfować w stronę narkotyków i ruchów satanistycznych. Niestety, fascynacja okultyzmem znalazła swój tragiczny koniec na festiwalu w roku 1969 w Almont w Kalifornii, gdy podczas występu The Rolling Stones, jeden z widzów został zamordowany przez członka motocyklowego gangu Hell Angels. W tym samym roku, 3 lipca w swoim własnym basenie utopił się gitarzysta zespołu – Brian Jones.


W tym samym czasie muzyka rockowa wylansowała nowe tańce – jak choćby twist, powstały także nowe odmiany rocka – blues-rock ( Jimi Hendrix, Janis Joplin ) oraz folk-rock ( Bob Dylan ).


Jimi Hendrix – amerykański gitarzysta, wokalista, autor i kompozytor utworów rockowych. Prekursor współczesnej gry gitarowej z zastosowaniem ekstrawaganckich technik, perkusyjnych efektów. W 1969 roku był gwiazdą festiwalu Woodstock. Jeden z najwybitniejszych muzyków w historii rocka. Nadał jej indywidualny charakter.


Woodstock natomiast był prawdziwym apogeum, a jednocześnie podsumowaniem tego, co działo się w świadomości młodych ludzi w latach 60. W dniach 15 do 17 sierpnia 1969 ponad pół miliona fanów zgromadziło się na farmie stanie Nowy Jork, by obejrzeć występy największych gwiazd tamtych czasów. Hasło „ Pokój, miłość i Woodstock” stało się symbolem ówczesnego pokolenia. Utożsamiali się z nim nie tylko uczestnicy festiwalu, lecz także ci, którzy oglądali telewizyjny przekaz.


Kolejnym przykładem mega-gwiazdy która przejdzie do historii rocka m.in. dzięki popisom, które dawał na scenie główny wokalista – Freddie Mercury – i doskonały menadżer w jednej osobie. Mowa oczywiście o zespole Queen. Członkowie Queen mieli nie tylko talenty muzyczne, okazali się również dobrymi businessmanami i w roku 1982 znaleźli się na liście najlepiej zarabiających obywateli Wielkiej Brytanii. Począwszy od końca lat 70, grupa koncertowała w Europie, Afryce, Azji, Nowej Zelandii, Australii i Ameryce Północnej. Muzycy Queen jako pierwsi odbyli tournee po Ameryce Południowej, podczas którego występowali wyłącznie na stadionach. W Brazylii na koncerty Queen sprzedawano rekordowe liczby biletów. Członkowi grupy spędzali długie miesiące na walizkach, a w przerwach między kolejnymi występami nagrywali klipy i kręcili wideoklipy. Ich koncert w Budapeszcie zgromadził około 80 000 fanów. W czasie swej kariery zostali uhonorowanie wieloma nagrodami, m.in., Britannia Award – za najlepszy singiel jaki ukazał się na rynku.


Powracając do kolejnych etapów rozwoju rocka nie sposób ominąć tzw. acid-rock z Janis Joplin z zespołem Big Brother, czy Pink Floyd. Powstała również „ muzyka duszy „ – soul music – nawiązująca do murzyńskich pieśni religijnych, których główni przedstawiciele to Stevie Wonder i zespół Supremes. Dużą popularność uzyskał też rock symfoniczny, który znalazł zastosowanie w popularnych do dziś musicalach i operach rockowych jak : Hair czy Jesus Christ Superstar.

Przełom lat 60 i 70 to okres hard-rocku z piosenkami o dłuższych partiach instrumentalnych – zespół AC/DC, który został nazwany też heavy-rockiem.

Lata 70 przyniosły jazz-rock - muzyka łącząca rock z jazzowa improwizacją.

Późniejsze odmiany rocka to głównie agresywność brzmienia, uproszczenia formalne i wyrazowe.
Wszystko to, połączone z coraz liczniejszą publicznością doprowadziła do powstania nowego określenia – stadium-rock, czyli wprowadzenie na stadiony dużych produkcji estradowo-muzyczno-wizualnych, o bardzo wymyślnej technice. Najwybitniejszymi muzykami odnoszącymi sukcesy w twej dziedzinie byli: Michael Jackson, Madonna, Prince, Iron Maiden, czy U2.

Szczególną uwagę warto podkreślić najważniejszemu soliście dekady, którego album z roku 1982 pod tytułem Thriller sprzedano na całym świcie w licznie ponad 40 milionów egzemplarzy.


Z kolei Madonna swój pierwszy album zatytułowała właśnie Madonna w roku 1983, jednak prawdziwa sława przyszła dopiero dwa lata później, po ukazaniu się przebojowego utworu – Material Girl. Rok 1985 przyniósł przełom w życiu artystki – jej album – Like a Virgin prze dwanaście miesięcy nie schodził z amerykańskich list przebojów.

Natomiast Prince, który na scenie muzycznej obecny był już od pewnego czasu, dopiero na początku lat 80. wyrósł na gwiazdę wielkiego formatu.

Rock przez wiele lat poszukiwał symbiozy z jazzem, jednak w latach 90. zaczął on „współpracować” z elementami folkloru różnych kultur. Stworzyło to, nowy nurt umownie nazywany muzyka korzeni – połączenie ekspresji rocka przy jednoczesnym zachowaniu niezależności w stosunku do komercyjnych wymogów pop music.



W latach 90. kiedy zaczął odradzać się ruch religijny, zapropagował on jednocześnie idee w ramach christian-rocka, z niezwykle uduchowionymi tekstami i schematycznymi partiami instrumentalnymi.



Inspirację rock’n’rollem wyraźnie widać dziś w twórczości wielu znanych muzyków – choćby Pearl Jam, Red Hot Chilli Peppers, Courtney Love, Alanis Morisette, Janet Jackson, Spice girls, All Saint, Aqua, Kylie Minogue czy Robbiego Williamsa. Wykonawcy ci doskonale potrafią połączyć tekst o silnym ładunku emocjonalnym z wpadającą w ucho, pozornie prostą melodią.






Polska muzyka rockowa to oczywiście mniej krótsza historia, co nie oznacza, że mniej ciekawa.
Pierwszy polski zespół rockowy założony został w Gdańsku przez Franciszka Walickiego i nazywał się „Rhytm and Blues”. Jednak zespół z liderem Leszkiem Bogdanowiczem został w krótkim czasie rozwiązany. Jego członkowie założyli nową grupę – Czerwono-Czarni
Po okresie naśladowań muzyki rockowej anglosaskiej nadeszła czas twórczości własnej. Pierwszym wielkim przebojem był utwór Juliusza Wydrzyckiego występującego pod pseudonimem Czesław Niemen – Dziwny jest ten świat. Muzyk ten stał się „królem polskiej muzyki młodzieżowej”.

Kolejnymi gwiazdami rockowej muzyki naszego kraju były takie zespoły jak: Budka Suflera, Dżem, Kombi, Perfect, Maanam – warto również zauważyć, iż wiele z nich występuje do dziś.

Jedna z najbardziej znanych grup rockowych założona w 1969 jest właśnie wspomniana wcześnie Budka Suflera. Kapela powstała w Lublinie. Członkami byli K. Cugowski, J. Grun, K. Brozi, J. Pędzisz i W. Odorowicz. Grupa jednak rozpadła się bardzo szybko. Reaktywowana w 1972 w składzie: K. Cugowski, A. Ziółkowski, R. Lipko i Z. Zieliński, który zmieniał się jeszcze kilka razy. Budka Suflera zadebiutowała w 1974 w trakcie Eurorocka w Poznaniu.
Największe sukcesy zespół odniósł dzięki utworom: Za ostatni grosz, Jolka, Jolka pamiętasz, Ratujmy co się da, Twoje radio, Takie tango, Martwe morze czy V bieg. U boku grupy gościnnie występowali między innymi: Urszula, Beata Kozidrak, Anna Jantar, Izabela Trojanowska.

Dżem, polska kultowa grupa rockowa. Założona w 1973 roku przez A. Otrębę, B. Otrębę, A. Wojtasiaka, P. Bergera i R. Riedela. Do 1980 działała pod nazwą Jam. Uczestnik licznych festiwali – między innymi w Jarocinie, Rock Na Wyspie we Wrocławiu czy Rawa Blues. Sukces przyniosły grupie utwory Whisky, Czerwony jak cegła zarejestrowane na pierwszym albumie. Kolejne płyty przynosiły nowe przeboje jak choćby Naiwne pytania.
Dżem zaczął się jednak borykać z problemem nałogu narkotykowego Riedla. Przez pewien czas rolę wokalisty zespołu przejął T. Nalepa. W latach 1987-1989 grupa występowała z I. Dudkiem, M. Jakubowicz czy M.Ostrowską. W 1992 zespół otrzymał (za całokształt działalności) Bursztynowego Słowika. W maju 1994 roku tracący zdrowie i coraz bardziej popadający w szpony nałogu Riedel został usunięty z Dżemu. (Umarł pod koniec lipca 1994).

Perfect, zespół wokalno-instrumentalny. Założony w 1978 przez Z. Hołdysa, pierwotnie specjalizował się w repertuarze tanecznym (lokale gastronomiczne, występy w klubach polonijnych). W 1980 zmienił charakter i stał się jedną z najpopularniejszych grup polskiego rocka.
Największą popularność zespół osiągnął w podstawowym składzie: Z. Hołdys, R. Sygitowicz, P. Szkudelski i G. Markowski. Działał do 1983, następnie reaktywowany w 1987 koncertował do 1991. W 1993 grupa ponownie wznowiła działalność, ale bez Z. Hołdysa.
W Perfekcie w latach 1978-1996 występowali m.in.: B. Trzetrzelewska, Z. Zawadzki, A. Urny, M. Jurecki i J. Krzaklewski. Teksty pisali B. Olewicz i Z. Hołdys. Zespół zyskał wielką popularność wśród polskiej młodzieży.

Kombi, polska grupa pop-rockowa założona w Gdańsku w 1976 roku. W jej skład weszli:G.Skawiński, J. Pluta, W. Tkaczyk i S. Łosowski. Zespół zadebiutował na sopockim Pop Session w 1976. Dawał dużo koncertów i z czasem zaczął sobie zyskiwać coraz większa popularność. Wielkimi hitami stały się utworzy: Słodkiego, miłego życia, Nie ma zysku, Nasze randez vous, Kochać cię - za późno, Przytul mnie, Wspomnienia z pleneru, Bez ograniczeń, Lawina – kamień do kamienia.


Jak widać więc, muzyka - również ta rockowa – ma olbrzymie znaczenie w naszym życiu codziennym, a zagłębienie się w jej zakamarki nie zna granic, stanowi ona nieodgadnioną przestrzeń, w której każdy znajdzie coś dla siebie.