"Pan Cogito" Herberta.

Zbigniew Herbert jest autorem cyklu wierszy pod wspólnym tytułem „Pan Cogito”. Prezentuje w nich człowieka myślącego (jego imię wywodzi się z powiedzenia Kartezjusza „Cogito ergo sum” – „Myślę, więc jestem”), który twórczo przemierza świat, analizuje podstawowe zagadnienia egzystencji, problemy moralne i etyczne.

Wiersz pt. „Modlitwa Pana Cogito – podróżnika” jak sama nazwa wskazuje jest modlitwą, skierowaną do Boga. Ukazuje ona gorliwego chrześcijanina w osobistym i intymnym dla człowieka akcie – indywidualnej rozmowy z Bogiem - modlitwy. Wiersz prezentuje osobiste odczucia bohatera. Podziękowanie za wspaniałości tego świata oraz wyrażenie ogromnego szacunku dla Boga. Podmiot liryczny jest wyrażony w pierwszej osobie liczby pojedynczej (leżałem, zrozumiałem, proszę), co wskazuje nam na to, iż jest to liryka bezpośrednia. Wiersz rozpoczyna się apostrofą. Wiele razy w wierszu pojawia się ten środek stylistyczny. Należy także zaznaczyć, że każdy osobny zwrot do Boga jest napisany od nowej linijki. Zbigniew Herbert posłużył się paralelizmem, tzn. powtórzeniem tego samego wersu w fazie rozpoczynającej i kończącej utwór: „Panie dziękuję ci, że stworzyłeś świat piękny i bardzo różny”. Liczne epitety wzbogacają utwór, tworząc go wyrazistszym. Budowa utworu, choć składa się z poszczególnych wersów i zwrotek ma charakter „trójdzielny”. W swojej modlitwie Pan Cogito dziękuje za wszelkie dobra, które spotkały go podczas jego wędrówki oraz za artystów, którzy tworzą piękne dzieła, które cieszą ludzi po dziś dzień. Przeprasza Boga za to, że nie ryzykował i myślał tylko o sobie oraz prosi go o to, by nauczył się pokory i zrozumienia dla innych ludzi.
Pan Cogito jest doświadczonym, mądrym, obeznanym ze światem starcem, estetą i głęboko wierzącym chrześcijaninem. Uważa, że Grecja i Włochy są kolebką kultury świata. Zachwyca się sztuką, dziełami i budynkami np. Akropolem. Był już w wielu zakątkach świata, ale cały czas wraca myślami do Grecji i Włoch. Bohater jest wyrazicielem prawd ludzkich, uznaje potęgę ludzkiego rozumu, analizuje i poddaje ocenie rzeczywistość, zmusza do zastanowienia się nad sensem ludzkiego życia. Jego modlitwa nawiązuje do kultury chrześcijańskiej i śródziemnomorskiej.

Zbigniew Herbert należy do pokolenia Kolumbów. Ma w swej pamięci wiele tragicznych wspomnień, o których stara się zapomnieć. Prosi Boga, aby trauma, która go prześladuje skończyła się i aby nie myślał tyle o swoich „wodnistookich szarych niemądrych prześladowcach” Stworzonego gatunku do kierowania ludźmi – tzw. Typów Nordyckich. Wierzy w Boga całym sercem. Jest mu ogromnie wdzięczny, za stworzenie świata, tak dobrego i doskonałego.

„Dziękuję Ci Panie, że stworzyłeś świat piękny i różny
a jeśli to twoje uwodzenie jestem uwiedziony na zawsze i bez wybaczenia”.