Związki chemiczne w otoczeniu człowieka i ich zastosowanie.

Aby doskonale rozpoznać związki chemiczne w otoczeniu człowieka należy wiedzieć, co to jest związek chemiczny, a wiec jest to substancja złożona, zbudowana, z co najmniej dwóch różnych pierwiastków połączonych miedzy sobą, To zbiór cząsteczek o tym samym składzie chemicznym i tych samych właściwościach chemicznych. Związki chemiczne towarzyszą człowiekowi, na co dzień są zawsze blisko nas. Często nie widzimy ich gołym okiem lub nie czujemy, jednak to sporadyczne przypadki. Tak wiec chciałabym się zając związkami, które znajdują się w otoczeniu człowieka. Związki te możemy zaobserwować np. w naszym domu, kuchni, łazience czy tez pokoju. Bo przecież związki to rzeczy, z których korzystamy, na co dzien. Tymi podstawowymi są miedzy innymi: sól kuchenna, woda, metan, cukier buraczany, kwas cytrynowy czy tez kwas octowy oraz alkohole. Dlatego tez w dalszej części swojej pracy zajmę się opisem tych wyżej wymienionych związków i ich zastosowaniem.
Pierwszym opisywanym przeze mnie związkiem będzie sól kuchenna. Jej potoczna nazwa to chlorek sodu, a jej wzór to NaCl. Jest to związek chemiczny używany jako przyprawa w kuchni. Znajdująca się w powszechnej sprzedaży sól to tak zwana sól jodowana – sztucznie wzbogacona związkami jodu ze względów zdrowotnych. Wielu dietetyków zalicza białą, rafinowaną sól do tak zwanej białej śmierci. Jej nadużywanie w dzisiejszej kuchni jest jednym z czynników wpływających na powstawanie tak zwanych chorób cywilizacyjnych. Zaleca się stosowanie soli nierafinowanych, czasami określanych jako kamienne oraz soli morskiej uzyskiwanie poprzez odparowywanie wody morskiej. Sól kuchenna używamy miedzy innymi do poprawienia smaku wielu potraw.

Kolejnym związkiem jest woda, czyli tlenek wodoru o wzorze H2O. Woda może występować w trzech stanach skupienia: w stanie ciekłym w warunkach normalnych, w stanie gazowym jako para wodna oraz w stanie skupienia stałym jako lód. Woda ma bardzo duże zastosowanie w chemii, gdyż jest doskonałym rozpuszczalnikiem dla substancji polarnych. Większość występującej w przyrodzie wody jest słona tzn., że zawiera dużo rozpuszczonych soli, głównie chlorku sodu. W wodzie rozpuszczanych jest również wiele gazów, najwięcej dwutlenku węgla. Jako substancja użytkowa woda może mieć wiele zastosowań. Najważniejsza jest woda pitna gospodarstwach domowych jest używana woda do celów sanitarno – bytowych, w rolnictwie zaś do nawadniania pól, a także znaczne ilości wody zużywają zakłady przemysłowe. Woda przemysłowa może służyć jako substancja będącą przekaźnikiem ciepła lub ciepło odbierająca, poza tym jako reagent, rozpuszczalnik. Tak, więc każde żywe stworzenie potrzebuje wody, jest ona niezbędna do życia człowiekowi.

Metan to najprostszy węglowodór nasycony, alkan. Jego wzór chemiczny to CH4. Znany jest też jako gaz błotny czy też gaz kopalniany. W temperaturze pokojowej jest bezwonnym i bezbarwnym gazem. Metan powstaje w przyrodzie w wyniku beztlenowego rozkładu szczątek roślinnych np. na bagnach. Stanowi też główny składnik gazu ziemnego. Jest stosowany jako gaz opałowy i surowiec do syntezy wielu innych związków chemicznych. Najczęściej spotykany w kuchenkach gazowych w naszych kuchniach.
Kolejnym związkiem chemicznym jest cukier zwany cukrem buraczanym. Jego wzór chemiczny to C12H22O10. Cukier ten jest jedną z dwóch najpopularniejszych odmian cukrów jadalnych spożywczych na świecie, drugim jest cukier trzcinowy. Cukier buraczany, jako gotowy produkt, jest w Polsce nazywany cukrem spożywczym. Cukier ten na dobre znalazł sobie miejsce w naszych kuchniach. Służy miedzy innymi do osładzania potraw, herbat, kaw jednym słowem doprawia smak potrawy.

Alkohol etylowy lub inaczej zwany etanol to związek organiczny z grupy alkoholi o wzorze C2H5OH. Etanol do celów spożywczych otrzymuje się w wyniku fermentacji cukrowej. Źródłem cukrów są zwykle zboża oraz ziemniaki i agawa. Etanol spożywczy jest podstawowym składnikiem wszystkich napojów alkoholowych. Etanol do celów przemysłowych jest też często produkowany poprzez bezpośrednią syntezę z tak zwanego gazu syntezowego, która jest tańsza do fermentacji i prowadzi do czystszego chemicznie etanolu, jednak w wielu krajach świata użycie etanolu syntetycznego do celów spożywczych jest zabronione. Jest to podyktowane nie tyle względami zdrowotnymi ile chęcią utrzymania tradycyjnego przemysłu spirytusowego i związanych z nimi miejsc pracy. Jest on dosyć tanim w produkcji surowcem tak, więc jest dość często wykorzystywany jako rozpuszczalnik w przemyśle chemicznym.

Następnym jednak według mnie najgroźniejszym związkiem chemicznym, z jakim człowiek może mieć styczność, nie wiedząc o tym jest metanol. Metanol to spirytus metylowy, znany także pod nazwami zwyczajowymi takimi jak: spirytus drzewny oraz karbinol. Jest on najprostszym związkiem organicznym z grupy alkoholi o wzorze chemicznym CH3OH. Metanol jest używany w zakładach przemysłowych jako rozpuszczalnik i surowiec do otrzymywania aldehydu mrówkowego, chlorku metylu, barwników. Alkohol metylowy jest silną trucizną, 8 – 14 gramów powoduje ślepotę, większa ilość śmierć.

Kolejnym związkiem godnym uwagi jest kwas cytrynowy. Jest to związek organiczny, hydroksykwas trikarboksylowy o wzorze C3H4OH(COOH)3. Kwas cytrynowy występuje w niewielkich ilościach większości organizmów żywych, gdyż spełnia ważną rolę w ich metabolizmie. W większych ilościach występuje w niektórych owocach np. w cytrynach. Kwas cytrynowy jest używany jako regulator kwasowości i przeciwutleniacz w przemyśle spożywczym. Sole kwasu cytrynowego – cytryniany są stosowane jako leki przy niedoborze określonego metalu w organizmie.

Ostatnim związkiem, jaki chciałam przedstawić w swojej pracy jest gliceryna. Jej nazwa zwyczajowa to glicerol. Jest to najprostszy alkohol trójwodorotlenowy o wzorze CH2OH-CHOH-CH2OH. Gliceryna, jako dobry rozpuszczalnik tłuszczy i innych lipidów, jest stosowana przy produkcji kremów, pomadek i innych produktów kosmetycznych. Stanowi ważny surowiec do syntezy wielu różnorodnych związków chemicznych, chemicznych m in niektórych gatunków mydeł. Oprócz zdolności do homogenizowania składników produktów kosmetycznych ma też własności nawilżające i natłuszczające skóre. Głównych źródłem gliceryny w przemyśle są tłuszcze roślinne i zwierzęce, które w reakcji z roztworami zasad ulegają reakcji hydrolizy do gliceryny i mydeł. Gliceryna znajduje się też w niektórych owocach i warzywach.

Według mnie każdy człowiek powinien znać związki chemiczne lub przynajmniej wiedzieć czy dany związek, w jakikolwiek sposób może zaszkodzić naszemu życiu. Mimo tego, iż, na co dzień nie jesteśmy uprzedzani o szkodliwym lub leczniczym działaniu, zastosowaniu danego związku to dla własnego bezpieczeństwa powinniśmy je znać. Gdyż czasem niepozorny z wyglądu np. etanol może okazać się śmiertelnym dla organizmu człowieka metanolem.