Niemcy to mniejszość narodowa, licząca 147 094 obywateli RP, zamieszkująca tereny województw: opolskiego - 104 399 śląskiego - 30 531, dolnośląskiego - 1 792, warmińsko– mazurskiego - 4 311, pomorskiego - 2 016, zachodnio-pomorskiego - 1 014, wielkopolskim - 820, kujawsko-pomorskim - 636, lubuskim - 513 mazowieckim - 351, łódzkie - 263.
W niektórych gminach województwa opolskiego Niemcy stanowią większość mieszkańców i w związku z tym odgrywają znaczną rolę we władzach samorządowych. W województwie tym mniejszość niemiecka uplasowała się na drugim miejscu w ostatnich wyborach samorządowych, dzięki czemu jej przedstawiciele tworzą grupę współrządzącą w ramach wojewódzkich władz samorządowych (reprezentantami mniejszości niemieckiej są wicemarszałek województwa i wicewojewoda).
Przedstawiciele mniejszości niemieckiej zasiadają w polskim Parlamencie od czasu wyborów uzupełniających do Senatu w lutym 1990 roku. Po wyborach 27 września 2001 r. w Sejmie RP zasiada dwóch przedstawicieli mniejszości niemieckiej: Henryk Kroll i Helmut Paździor.
Wśród szkół dla mniejszości narodowych najwięcej jest szkół z nauką języka niemieckiego. Ogólna liczba publicznych placówek oświatowych (przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów i liceów), w których nauczany jest jako ojczysty język niemiecki wynosi 325, a uczęszcza do nich 37 005 uczniów.
Przedstawiciele mniejszości niemieckiej są w większości katolikami, a tylko nieliczni deklarują protestantyzm (Kościół Ewangelicko - Augsburski).
Główne organizacje:,
• Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno - Kulturalnych w Polsce - reprezentuje 10 Towarzystw Społeczno – Kulturalnych w 10 województwach i ok. 600 kół terenowych; do Związku należy 10 członków (organizacji) stałych i 7 organizacji zrzeszonych,
• Niemiecka Wspólnota "Pojednanie i Przyszłość",
• Stowarzyszenie Mazurskie,
• Rada Niemców Górnośląskich,
• Konserwatorium im. Josepha von Eichendorffa,
• Stowarzyszenie Autorów i Twórców Mniejszości Niemieckiej w Polsce w Bytomiu.
Najważniejsze tytuły prasowe:
• "Schlesisches Wochenblatt" - tygodnik,
• "Hoffnung" - miesięcznik,
• "Masurische Storchenpost" - miesięcznik,
• "Mitteilungsblatt" - miesięcznik,
• "Zeszyty Edukacji Kulturalnej" - kwartalnik.
Największe imprezy kulturalne:
• Festiwal Kultury Mniejszości Niemieckiej w Polsce,
• Przegląd Chórów - Walce,
• Dożynki Diecezjalno - Regionalne na Górze św. Anny,
• Przegląd Kapel i Orkiestr Mniejszości Niemieckiej w Leśnicy,
• Przegląd Twórczości Artystycznej Śląska w Dobrodzieniu i Dobrzeniu,
• Przegląd Zespołów Dziecięcych i Młodzieżowych Mniejszości Niemieckiej w Leśnicy,
• Spotkania Letnie Stowarzyszenia Mazurskiego w Pieckach,
• Rozmowy Mazurskie w Mrągowie,
• Lato Artystyczne Mniejszości Narodowych w Olsztynie.
Trochę historii
Niemcy w okresie międzywojennym
W myśl postanowień traktatu wersalskiego do Polski powróciła Wielkopolska i Pomorze Wschodnie a wyjątkiem gdańska, który zachował status Wolnego Miasta pod Kontrola Komisarza Ligi Narodu. Niemcom przyznano Pomorze Środkowe i Zachodnie. Na terenach spornych Warmii i Mazurach i Śląsku- przeprowadzono plebiscyty. Które przegrali Polacy.
Większość Niemców mieszkających w Polsce czuła się połączona więzami lojalności z państwem niemieckim i pozostawała pod jego stała opieką. Prowadziło to do nieprzerwanych konfliktów z Polakami. Były one tym ostrzejsze, że państwo polskie starało się ograniczyć rolę Niemców w życiu ekonomicznym, społecznym, i kulturalnym Śląska i Pomorza. Do załagodzenia napięć doszło po podpisaniu paktu o nieagresji między polska a Niemcami w 1934. Jednak było to tylko pozorne uspokojenie, gdyż III Rzesza systematycznie przygotowywała obywateli polskich pochodzenia niemieckiego do wystąpienia przeciwko II Rzeczpospolitej w razie konfliktu polsko- niemieckiego
Okres 1939- 1945
Na mocy dekretu z 8 października 1939 ziemie polskie włączono do Rzeszy Niemieckiej: Znalazły się w nim województwa; poznańskie, pomorskie, śląskie, większość łódzkiego z Łodzią, cześć warszawskiego oraz skrawki krakowskiego i kieleckiego. Już w trakcie działań wojennych przeprowadzono na tych ziemiach akcję germanizacji, wysiedlenia polaków i osadzenie na ich miejsce kolonistów niemieckich.
Okres powojenny
Po wojnie Polska odzyskała Warmie i Mazury, Pomorze Środkowe i zachodnie.
5 milionów Niemców od stycznia do maja 1945 uciekła przed armią Radziecka do Niemiec. 4 miliony po zakończeniu wojny zastała przymusowo wysiedlona przez władze polskie z ziem północnych i zachodnich do Niemiec.
2 poł XIX—Gdańsk polska zachodnia należała do Królestwa pruskiego tzw. Prusy zachodnie
1914-1918 –Cesarstwo Rzymskie
1920 wolne miasto Gdańsk
Z leksykonu PWN (wyd. 2000):
• Niemcy dane polskie 500-550 tys., dane niemieckie ponad 1 mln
• Ukraińcy 300-400 tys.
• Łemkowie 100-150 tys. (1993)
• Białorusini 200-300 tys.
• Litwini dane polskie 9 tys., dane litewskie 30 tys.
• Czesi 4 tys.
• Słowacy 20-25 tys.
• Żydzi nie więcej niż 15 tys. zachowuje świadomość żydowskiego pochodzenia
• Cyganie 10-15 tys.
• Ormianie 5 tys.
• Tatarzy 3 tys.
ESTYMACJA BŁĘDU W POMIARZE LICZEBNOŚCI MNIEJSZOŚCI w spisie powszechnym 2002
Opis badania: zachodzi podejrzenie, że ludność należąca do mniejszości etnicznych i narodowych stosunkowo częściej trafia do rubryki "narodowość nieustalona" i z tego względu statystyki dotyczące mniejszości w Polsce są zniekształcone. Podejmuję próbę oszacowania wielkości tego zniekształcenia