Polityka Rządu wobec bezrobotnych.

Restrukturyzacja gospodarki spowodowała zasadnicze zmiany na rynku pracy. Wiele dużych firm państwowych przestało istnieć, część dokonała reorganizacji, powstało wiele mniejszych i większych prywatnych zakładów pracy, na polski rynek weszło wiele firm reprezentujących kapitał zagraniczny. W wyniku tych zmian pojawiło się na rynku pracy zjawisko bezrobocia. Powstała konieczność stworzenia instytucji zajmujących się problematyką zatrudnienia i łagodzenia negatywnych skutków bezrobocia - urzędów pracy. Celem polityki gospodarczej państwa stała się min. dynamizacja rynku pracy, która przyczynia się do powstawania nowych miejsc pracy. Twórcami nowych miejsc pracy są pracodawcy. Urzędy pracy mają natomiast w swojej dyspozycji instrumenty, które pobudzają procesy tworzenia miejsc pracy. Zatem pierwszy duży obszar współdziałania urzędów pracy i pracodawców wiąże się z tworzeniem nowych miejsc pracy przy wykorzystaniu instrumentów finansowanych z Funduszu Pracy. Drugi obszar współdziałania to obsługa istniejących miejsc pracy poprzez zapewnienie pracodawcom odpowiednio przygotowanej kadry (świadczenie usług pośrednictwa i poradnictwa zawodowego). Trzeci obszar współdziałania to sfera szkolenia zawodowego bezrobotnych i pracowników zagrożonych utratą pracy w celu dostosowania ich kwalifikacji do wymagań stanowisk pracy.
<BR>
<BR> Cechy bezrobocia w Polsce.
<BR>Do najbardziej charakterystycznych cech bezrobocia należą (dane z końca grudnia 1997 r.) :
<BR>- wysoki udział ludzi młodych w populacji bezrobotnych. Młodzież w wieku do 24 lat stanowiła 30,7% ogółu bezrobotnych, natomiast w przedziale 25 - 34 lata - 27,9%.
<BR>- znaczny udział procentowy w całej populacji bezrobotnych osób posiadających wykształcenie zawodowe oraz podstawowe i niepełne podstawowe: 38,4% bezrobotnych posiadało wykształcenie zasadnicze zawodowe, natomiast 34,0% - podstawowe lub niepełne podstawowe.
<BR>- znaczny udział długotrwale bezrobotnych w ogólnej populacji bezrobotnych. W końcu grudnia 1997 r. wśród bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy było: 22,2 % pozostających bez pracy od 6 do 12 miesięcy, 23,2 % - od 12 do 24 miesięcy i 21,1% - powyżej 24 miesięcy.
<BR>- zwiększający się udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych. W końcu grudnia 1991 r. stanowiły one 52,6%, w końcu 1995 r. - 55,19%, a w końcu 1996 r. - 58,3% ogółu populacji bezrobotnych, natomiast w końcu 1997 r. - 60,4%.
<BR>- 46,2% - to bezrobotni zamieszkali na wsi. Jest ich 843 692 osoby, z czego 33 139 osób, tj.1,8% posiada gospodarstwo rolne.
<BR>- 69,5% bezrobotnych nie posiada prawa do zasiłku.
<BR>- zróżnicowanie terytorialne stopy bezrobocia ( najniższa: w woj. warszawskim - 2,8%, najwyższa: w woj. suwalskim - 21,2%).
<BR>W 1997 roku zanotowano takie pozytywne zmiany , jak:
<BR>- zmniejszenie tempa przyrostu liczby nowo rejestrujących się bezrobotnych,
<BR>- zwiększenie się "odpływu" z bezrobocia /pewien wpływ na to miało wyłączenie z rejestru
<BR>bezrobotnych osób, które nabyły prawo do zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego
<BR>(86 391osób)/. Niemniej 1 258 949 osób bezrobotnych podjęło pracę.
<BR>- zwiększenie liczby ofert pracy o ponad 1/3 więcej niż w 1996 r. Urzędy pracy otrzymały
<BR>915 827 ofert pracy. Na jedną ofertę przypadło 23 bezrobotnych (podczas gdy w 1996 r. - 34
<BR>osoby, a w 1995 r. - 37 osób).
<BR>
<BR> Zatrudnianie oraz aktywizację zawodowa bezrobotnych w działalności SUP w zakresie zatrudniania, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej bezrobotnych określają powszechnie znane akty prawne: ustawa, rozporządzenia itp. oraz dokumenty rządowe określające cele i kierunki polityki państwa w sprawach gospodarczo - społecznych.
<BR>Należą do nich:
<BR>- Program Promowania Produktywnego Zatrudnienia i Zmniejszania Bezrobocia,
<BR>- Program Promocji Aktywności Zawodowej Młodzieży,
<BR>- Rządowy Program Zatrudnienia Osób Niepełnosprawnych i Ich Integracji ze
<BR>Społeczeństwem,
<BR>- Krajowy Program Działań na Rzecz Kobiet,
<BR>- Program Polityki Rodzinnej
<BR>- Narodowy Program Odbudowy i Modernizacji.
<BR>Na podstawie ww. dokumentów sformułowano następujące cele Systemu Urzędów Pracy na rok 1998:
<BR>- skuteczna realizacja zapotrzebowań pracodawców na siłę roboczą w możliwie najkrótszym czasie,
<BR>- zwiększenie skuteczności zatrudnieniowej programów rynku pracy,
<BR>- objęcie działaniami aktywizującymi jak największej liczby osób z grup ryzyka dla zwiększenia ich szans na rynku pracy,
<BR>- zwiększenie racjonalności gospodarowania środkami finansowymi,
<BR>- zwiększenie profesjonalizmu usług świadczonych przez urzędy pracy.
<BR>
<BR> Pozatrudnieniowe programy rynku pracy kierowane do pracowników.
<BR>Z Funduszu Pracy finansowane są następujące aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, w których partnerami urzędów pracy są pracodawcy:
<BR>- prace interwencyjne,
<BR>- roboty publiczne,
<BR>- pożyczki na tworzenie nowych miejsc pracy w zakładach pracy,
<BR>- szkolenie bezrobotnych i pracowników zagrożonych utratą pracy,
<BR>- subsydiowane zatrudnienie absolwentów,
<BR>- staże absolwentów u pracodawców,
<BR>- programy specjalne.
<BR>
<BR> Współdziałanie z pracodawcami w zakresie pośrednictwa pracy.
<BR>Głównym celem działalności urzędów pracy jest pomoc w zapewnieniu bezrobotnym szans na prace odpowiadającą ich przygotowaniu, możliwościom i oczekiwaniom, a pracodawcom odpowiednio przygotowanej kadry. Zadanie to jest realizowane poprzez marketingowe podejście do obsługi klientów Systemu Urzędów Pracy zalecane w dokumencie "Cele i kierunki działania w zakresie pośrednictwa pracy".
<BR>Cel strategiczny pośrednictwa pracy to stałe zwiększanie satysfakcji klientów czyli pracodawców i poszukujących pracy.
<BR>Natomiast cele operacyjne to:
<BR>- systematyczny wzrost liczby pracodawców mających zaufanie do świadczonych usług,
<BR>- stałe zwiększanie liczby ofert pracy, zwłaszcza niesubsydiowanej, realizowanych przez urzędy pracy,
<BR>- zwiększanie skuteczności kojarzeń miejsc pracy i poszukujących pracy,
<BR>- skracanie czasu realizacji ofert,
<BR>- wzrost liczby ofert pracy pozyskiwanych przez pośredników pracy rejonowych urzędów pracy,
<BR>- zwiększanie szans zatrudnienia bezrobotnych poprzez szkolenia, prace interwencyjne, roboty publiczne i samozatrdnienie.
<BR>Jednym z ważnych zamierzeń w zakresie doskonalenia pośrednictwa pracy jest dokonanie segmentacji rynku pracy tj. wydzielenie segmentów rynku pracodawców i rynku pracobiorców poprzez rozpoznanie ich potrzeb. Dla celów segmentacji urzędy pracy powinny mieć pełną informację o zakładach pracy, uporządkowaną w formie katalogu. Zakłada się, że do końca 1998 roku w każdym rejonowym urzędzie pracy powinien być założony Katalog Pracodawców - czyli uporządkowany zbiór informacji o rzeczywistych lub potencjalnych klientach rejonowych urzędów pracy. Informacje te powinny obejmować charakterystykę firmy, przebieg współpracy z urzędami pracy, wykaz zgłaszanych ofert pracy i sposobu ich realizacji.
<BR>Segmentacja poszukujących pracy polegać będzie na przeprowadzeniu podziału tej grupy klientów urzędów pracy według poziomu motywacji do pracy i stopnia przygotowania do jej wykonywania, np. na osoby:
<BR>- posiadające kwalifikacje i motywację,
<BR>- posiadające motywację, lecz bez odpowiednich kwalifikacji,
<BR>- mające kwalifikacje, ale pozbawione motywacji,
<BR>- nie posiadające ani motywacji ani kwalifikacji.
<BR>Celem takiej segmentacji jest dostosowanie działań urzędu pracy do konkretnych osób, ich potrzeb i możliwości. Zostaną przygotowane pakiety usług dla poszczególnych segmentów. Powinno to się przyczynić do zwiększenia skuteczności działań urzędów pracy.
<BR>Ważnym zadaniem urzędów pracy jest doskonalenie procesu realizacji ofert pracy. Obecnie urzędy pracy proponują różne formy realizacji ofert, tj.:
<BR>- pośrednictwo półotwarte,
<BR>- pośrednictwo otwarte,
<BR>- pośrednictwo specjalistyczne,
<BR>- komputerową bazę ofert pracy,
<BR>- pośrednictwo szybkie,
<BR>- sklep z pracą,
<BR>- giełdę pracy.
<BR>
<BR> Współpraca z pracodawcami i jednostkami edukacyjnymi w zakresie szkolenia bezrobotnych i pracowników zagrożonych utratą pracy.
<BR>Zasady tej współpracy zostały określone w 1994 r. w "Ogólnych zasadach organizacji szkolenia bezrobotnych" Ustalają one rolę urzędów pracy i ich partnerów, tj. jednostek edukacyjnych i pracodawców w planowaniu i organizacji szkolenia bezrobotnych i osób zagrożonych utratą pracy. Zgodnie z ustawodawstwem oraz ww. zasadami organizacja szkolenia bezrobotnych zajmują się rejonowe urzędy pracy. Proces przygotowania oraz realizacji szkolenia składa się z 6 etapów:
<BR>1. diagnozowanie potrzeb szkoleniowych,
<BR>2. określanie kierunków i sporządzanie planów szkolenia,
<BR>3. wybór instytucji szkolących,
<BR>4. dobór uczestników szkolenia,
<BR>5. realizacja i monitoring szkolenia,
<BR>6. ocena efektywności szkolenia.
<BR>Skuteczność i efektywność działalności urzędów pracy w zakresie szklenia bezrobotnych i kojarzenia wymagań stanowisk pracy z kwalifikacjami bezrobotnych zależna jest od dobrej współpracy pomiędzy urzędami pracy i pracodawcami oraz jednostkami edukacyjnymi na każdym etapie szkolenia. Dlatego też Krajowy Urząd Pracy zaleca zawieranie trójstronnych umów szkoleniowych pomiędzy urzędem pracy, jednostką szkolącą i pracodawcą. Celem tych umów jest zharmonizowanie szkolenia z potrzebami rynku pracy i zwiększenie efektywności szkolenia bezrobotnych, wyrażającej się odsetkiem osób zatrudnionych po ukończeniu szkolenia. Istotnie efektywność szkolenia przy zastosowaniu trójstronnych umów szkoleniowych jest najwyższa i przekracza wskaźnik 80% zatrudnienia po ukończeniu kursu.
<BR>
<BR>