Przyczyny wybuchu II wojny światowej

II wojna światowa była największą wojną w dziejach ludzkości. Te sześć lat (1939-45) zostanie zapamiętane aż do końca świata. Spośród 78 istniejących w tym czasie państw tylko sześć nie przystąpiło do wojny.

Faktów składających się na wybuch II wojny w latach 1918-1939 można znaleźć bardzo wiele. Postanowienia traktatu wersalskiego z 1919 r., który miał wprowadzić nowy ład i porządek w Europie, to w zasadzie najważniejsza przyczyna w okresie międzywojennym. Następne ważne wydarzenie to dojście do władzy ludzi pragnących przeobrazić swoje państwa w totalitarne imperia (Hitler, Stalin, Mussolini). Francja i Wielka Brytania, mocarstwa, które zwyciężyły I wojnę światową, bardzo nieudolnie próbowały prowadzić politykę stabilności na kontynencie i nie potrafiły zahamować terytorialnych zapędów III Rzeszy - to w końcu musiało doprowadzić do konfliktu. Terytorialne żądania Hitlera dotyczące wschodniej części Europy pokrzyżowały się z sowieckimi. Stalin, który pragnął eksportu Czerwonej Rewolucji, nie mógł dopuścić do zajęcia przez III Rzeszę Polski, Ukrainy i państw nadbałtyckich. Hitler z kolei potrzebował przestrzeni życiowej dla narodu niemieckiego na ziemiach polskich i zachodnio ukraińskich. Kolejną ważnym faktem był wielki kryzys gospodarczy w latach 1929-1933, który naruszył układ społeczny, wpłynął na rozwój faszyzmu i narodowego socjalizmu, a w konsekwencji doprowadził do ukształtowania się dwóch ośrodków agresji: Niemiec i Włoch w Europie oraz Japonii na Dalekim Wschodzie. Państwa te dążyły do nowych podbojów i podziału między sobą sfer wpływów.

Postanowienia traktatu wersalskiego z 28 czerwca 1919 r. były w rzeczywistości rozliczeniem się Francji z II Rzeszą. Traktat przyznawał Francji Alzację i Lotaryngię, Belgia otrzymała Okręg Eupen i Malmedy, a Polska Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie. Niemcy utraciły na skutek postanowień 14% swojego terytorium z 1914 roku oraz blisko10 proc. ludności. II Rzesza musiała zrzec się wszystkich swoich koloni, które zostały podzielone jako mandaty Ligi Narodów. Jako państwo odpowiedzialne za wojnę, Niemcy zostały zobowiązane do zapłacenia niebotycznych odszkodowań. Dodatkowo zredukowano armię do 100 tys. Żołnierzy i zdemilitaryzowano Nadrenię. Upokorzone Niemcy chciały pomścić swoją klęskę w I wojnie Światowej, naród niemiecki czuł się upokorzony i oszukany, traktat wersalski zniszczył niemiecką potęgę. Sytuację tę doskonale później wykorzystał Hitler, który głosił nacjonalistyczne hasła o odrodzeniu potęgi Rzeszy, który świetnie wyczuł to, iż ludność takich haseł potrzebowała. Wykorzystując właśnie to niezadowolenie i kryzys społeczno-polityczny w kraju, przejawiający się rosnącą inflacją, bezrobociem i biedą, Adolf Hitler założył NSDAP. Wkrótce jego hasła znalazły wielu zwolenników. W swym faszystowskim ruchu głosił m.in. poparcie dla prywatnego przemysłu narodowego, dla poprawy warunków socjalnych. Podniósł w oczach Niemców wartość narodu mówiąc o wyższości jego rasy nad innymi, o ?prawie do osiągania przestrzeni życiowej? czyli o zdobyczach terytorialnych. Hitler cechował się ogromną charyzmą, jego przemówienia przyciągały tłumy. Do każdej grupy społecznej mówił to, co ta chciała usłyszeć, zyskując sobie rzesze zwolenników. Swoje przemyślenia zawarł w książce ?Mein Kampf?. Żydów Hitler traktuje jako największe zło świata. To Żydzi ponosili odpowiedzialność za porażkę II Rzeszy w wojnie, gdyż to oni zadali tzw. "cios w plecy" niezwyciężonej armii niemieckiej "Mein Kampf" to nic innego jak tylko postulat przeprowadzenia wojny , wygrania jej i zbudowania Wielkiej Rzeszy , która będzie się ciągnąć od Renu aż po Ural i Kaukaz, oraz od Bałtyku po Adriatyk i Morze Czarne. Hitler w 1933 r. przejął władzę w Niemczech. Łamanie kolejnych postanowień wersalskich nie napotkało na odzew Ligi Narodów, instytucja ta, powołana do pilnowania światowego porządku, nie sprawdzała się. I tak 16.03.1935 roku wprowadzono w Niemczech powszechny obowiązek służby wojskowej, 7.03.1936 roku obsadzono zdemilitaryzowaną strefę Nadrenii wojskami niemieckimi, rozbudowano flotę wojenną. Państwa zachodnie praktycznie bez sprzeciwu patrzyły na przygotowania Niemiec do wojny, zdawały się nie dostrzegać niebezpieczeństwa, które zawisło nad Europą.

Kolejną bardzo ważną przyczyną, która spowodowała napięcia społeczne oraz zwrócenie się ku radykalnym koncepcjom społeczno-ekonomicznym (komunizm, faszyzm) był wielki kryzys ekonomiczny w latach trzydziestych. 24 października 1929 roku, w Czarny Czwartek, nastąpił krach na giełdzie nowojorskiej na Wall Street. Na kryzysie stracił cały świat. Ludzie stracili swoje majątki, miliony ludzi straciło pracę i środki do życia. Bezrobocie było olbrzymie, nigdy wcześniej nie odnotowano takich wskaźników. Liczba bezrobotnych w USA wyniosła 15 milionów, w Niemczech 6 milionów, a w Wielkiej Brytanii 3 miliony. W Rzeszy zbankrutowały prawie wszystkie banki, gdyż ich funkcjonowanie oparte było na kredytach udzielonych przez banki amerykańskie, marka stała się ?pustą? walutą, szalała hiperinflacja i bezrobocie. Społeczeństwo niemieckie kolejny raz odczuło wielki zawód, potrzebowało kogoś, kto poprowadziłby Rzeszę ku potędze i odrodzeniu. Nastroje te doskonale wykorzystał Hitler, którego dojście do władzy w 1933 roku było także przyczyną wybuchu wojny. Jednym z głównych postulatów Hitlera była poprawa sytuacji gospodarczej i zmniejszenie bezrobocia. Fuhrerowi udało się wywiązać z postulatów bardzo szybko. Przestawił on bowiem gospodarkę z pokojowej na wojenną. Zakłady zamiast produkować zbędny na rynku towar, zaczęły produkować broń na zlecenie rządu. Masy bezrobotnych zatrudniono przy budowie autostrad i dróg, które po wybuchu wojny miały ułatwić przemieszczanie się wojskom Wehrmachtu. Zabroniono również importu wszelkich towarów. Państwo niemieckie miało być samowystarczalne. Te posunięcia bardzo szybko zażegnały kryzys ekonomiczny i pozwoliły stać się Niemcom państwem niezależnym i silnym, z którym musiano się liczyć ? wszystko to uczyniono bez żadnych reakcji Zachodu, co w konsekwencji doprowadziło do wybuchu wojny.