Konflikt koreański

Korea wraz z końcem II wojny światowej odzyskała niepodległość. Od 1910 r. Półwysep Koreański był pod okupacją Japonii. W Jałcie ustalono, że północ będzie zajęta przez wojska ZSRR, a południe przez wojska amerykańskie. W praktyce doszło do takiego rozwiązania, ale ONZ dążyła do zjednoczenia obu części, jednakże bez powodzenia.

W sierpniu 1948 r. doszło do proklamowania Demokratycznej Republiki Korei (Korea Płd.), a we wrześniu 1948 r. powołano do życia Koreańską Republikę Ludowo-Demokratyczną. Na czele państwa na południu stanął Li Syng-Man, a na czele państwa, które powstało na północy, Kim Ir Sen. Armia Czerwona wycofała się z Korei Płn. W 1949 r. wojska amerykańskie opuściły Koreę Płd.

Obydwa państwa koreańskie nie utrzymywały ze sobą stosunków dyplomatycznych i wrogo odnosiły się do siebie. Wynikało to z postawy ich patronów i różnic między nimi, czyli ZSRR i USA. Zarówno jeden, jak i drugi rząd uważały się za reprezentanta całego narodu koreańskiego. Przyczyną wybuchu konfliktu były więc różnice ideologiczne, komunistyczna ekspansja polityczno-terytorialna oraz podział na dwa państwa, który był wynikiem rywalizacji dwóch potęg światowych - ZSRR i USA. Niewątpliwym czynnikiem, który przyczynił się do wybuchu wojny, było powstanie w 1949 r. ChRL, z którą Kim Ir Sen związał się sojuszem militarnym. W praktyce od 1949 r. na granicy dochodziło do licznych incydentów zbrojnych. 25 czerwca 1950 r. wojska Korei Płn. przekroczyły 38. równoleżnik, uderzając na Koreę Płd. W ciągu dwóch miesięcy wojska północnokoreańskie zajęły prawie całą Koreę Płd. Rada Bezpieczeństwa ONZ uznała wojska z Północy za agresora, co pozwoliło na wysłanie do Korei wojsk ONZ. 1 lipca 1950 r. wylądowały pod flagą ONZ wojska amerykańskie, które stanowiły trzon sił międzynarodowych. Liczące się kontyngenty przysłali także Francuzi, Anglicy i Australijczycy. Stolica Korei Płd. Seul, który padł 28 czerwca 1950 r., we wrześniu po desancie wojsk amerykańskich przysłanych z Japonii został odbity. W trakcie zwycięskiej ofensywy wojska gen. MacArthura przekroczyły 38. równoleżnik i zajęły Koreę Płn. Chiny kilkakrotnie przestrzegały Amerykanów, że wystąpią zbrojnie, gdyż obawiały się wejścia ich wojska na swoje terytorium. MacArthur planował uderzenie na Chiny wraz z użyciem broni atomowej. Wojska chińskie wraz z oddziałami z Północy przeszły do kontrofensywy, w wyniku której zajęły Seul. Wtedy to prezydent USA H. Truman w dniu 16 grudnia 1950 r. ogłosił stan zagrożenia świata. 11 kwietnia 1951 r. gen. MacArthur został zdymisjonowany, chociaż wydawało się, że obydwaj politycy doszli do porozumienia podczas narady w październiku 1950 r. na wyspie Wake. Generał amerykański przedstawił szereg kontrowersyjnych pomysłów po zaangażowaniu się Chin w konflikt. Nalegał on na bombardowanie baz chińskich w Mandżurii, blokadę chińskiego wybrzeża oraz włączenie wojsk Kuomintangu do kontyngentu ONZ. Nie wykluczał także uderzenia atomowego na Chiny. Jednakże politycy amerykańscy nie chcieli zaryzykować wybuchu trzeciej wojny światowej i generał musiał odejść. H. Truman tak skomentował odejście MacArthura: "Pozbyłem się go, bo nie respektował władzy prezydenta".

10 lipca 1951 r. przedstawiciele zaangażowanych w konflikt stron spotkali się w Kesongu w celu omówienia możliwości zawarcia rozejmu. W 1951 r. linia frontu ustabilizowała się w okolicach 38. równoleżnika. 18 sierpnia 1952 r. wojska ONZ rozpoczęły operację "Morderczy uścisk", głównie z udziałem lotnictwa, które bombardowało bazy i lotniska komunistyczne.

27 lipca 1953 r., po jednych z najdłuższych w historii negocjacjach, które trwały ponad 2 lata, w Panmundżonie podpisano rozejm. Ustalono, że pięć państw - Polska i Czechosłowacja wyznaczone przez komunistów, Szwecja i Szwajcaria z ramienia ONZ oraz Indie jako państwo neutralne - będą nadzorować przerwanie ognia. Konferencja, która miała doprowadzić do zjednoczenia Korei, została zerwana. Na mocy rozejmu utworzono strefę zdemilitaryzowaną, dokonano wymiany jeńców i powołano komisję nadzoru i kontroli. Wojna utrwaliła podział państwa i zaostrzyła zimną wojnę pod względem wzrostu wyścigu zbrojeń. Z drugiej strony spowodowała śmierć 3,5-4 mln ludzi, w tym 900 tys. Chińczyków. Korea Płd., która wybrała drogę rozwoju kapitalistycznego, w latach 80. i 90. stała się prawdziwym mocarstwem gospodarczym o systemie demokratycznym od początków lat 90. Korea Płn. to jeden z najbardziej zacofanych krajów świata, rządzony w sposób autorytarny przez Kim Ir Sena do 1994 r., a po jego śmierci przez jego syna Kim Dzong Ila (Kim Jongil).

Kalendarium

15 sierpnia 1948 Proklamowanie Demokratycznej Republiki Korei ze stolicą w Seulu.
9 września 1948 Proklamowanie Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej ze stolicą w Phenianie.
25 czerwca 1950 Atak wojsk Północy na Południe.
27 czerwca 1950 Rada Bezpieczeństwa ONZ uznaje Koreę Płn. za agresora. Na czele wojsk walczących pod flagą ONZ stanął generał amerykański MacArthur.
28 czerwca 1950 Seul zostaje zdobyty przez wojska z Północy, a do końca sierpnia wojska Kim Ir Sena zajęły prawie całe Południe
1 lipca 1950 Wojska amerykańskie lądują w Korei.
wrzesień 1950 Rozpoczęcie kontrofensywy wojsk ONZ spod Pusan.
październik 1950 Wojska ONZ docierają do granicznej rzeki z Chinami - Jalu.
26 października 1950 Amerykanie zajmują Phenian.
26 października 1950 Chińscy ochotnicy przystępują do wojny.
5 grudnia 1950 Amerykanie wycofują się z Phenianu.
16 grudnia 1950 Prezydent H. Truman ogłasza stan zagrożenia dla świata.
4 stycznia 1951 Wojska komunistyczne zajmują Seul po raz drugi.
1 lutego 1951 ONZ potępia chińską agresję przeciwko Korei.
11 kwietnia 1951 Gen. MacArthur zostaje odwołany, a na jego miejsce zostaje powołany gen. Matthew Ridgway.
10 lipca 1951 Podjęcie w Kesongu, a następnie w Panmundżonie rokowań pokojowych.
18 sierpnia 1952 Rozpoczęcie intensywnych bombardowań pozycji komunistów, operacja Morderczy Uścisk.
27 lipca 1953 Podpisanie, po ponad dwóch latach negocjacji, rozejmu w Panmudżonie, który de facto kończył wojnę koreańską.