Wojna w Korei 1950-1953

Korea, historyczne państwo leżące na Półwyspie Koreańskim, w 1910 roku została zaanektowana przez Cesarstwo Japonii. Po II wojnie światowej w grudniu 1945 roku USA i ZSRR utworzyły komisję mającą na celu stworzenie rządu ogólnokoreańskiego. Jej działalność uniemożliwiała prowadzona przez komunistów w strefie sowieckiej polityka przeobrażeń ustrojowych. W 1947 roku USA wycofały się z komisji, a w 1948 roku Półwysep Koreański zostaje podzielony na dwa kraje Koreę Południową i Koreę Północną. Dla ogólnego zarysu układu sił w regionie należy dodać, że w 1948 roku od północy Korea Północna graniczyła z Chinami opanowanymi III domową wojną rewolucyjną. Zakończonej zwycięstwem Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej prowadzonej przez Mao-Zedonga, de facto będącego pod bezpośrednim wpływem Stalina. W Japonii, okupowanej przez USA do 1951 roku, w odległości około 300 kilometrów od brzegów Korei Płd. stacjonowały wojska amerykańskie.

Po II wojnie światowej, na przełomie lat '40 i '50, Półwysep Koreański uważany był na arenie polityki międzynarodowej za obszar peryferyjny. Miejscem, w którym krzyżowały się interesy polityczne bloku sowieckiego i Stanów Zjednoczonych była Europa, zasadniczo chodziło o kraje Europy zachodniej, o które ZSRR nie rozszerzyło jeszcze swojej strefy wpływów. Ten fakt był, dla Kim Ir Sena, wodza Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, argumentem do "wyzwolenia" Republiki Korei. Jednak w tym celu, potrzebował on pozwolenia Józefa Stalina i wsparcia militarnego i ekonomicznego Związku Sowieckiego. Aby to uzyskać, Kim Ir Sen wielokrotnie namawiał, wręcz naciskał, jak opisuje to Bajanov, na Stalina. Według autora Stalin niechętnie odnosił się do tej propozycji, jednak jak można się domyślać nie powodowała nim chęć ograniczenia ekspansji komunizmu. Czekał on aż Mao Zedong całkowicie upora się z siłami Kuomintangu. Chciał on przekazać sprawę wsparcia Korei Płn. Chinom Ludowym, by samemu zachować "czyste ręce". Znany ze swej przebiegłości Stalin angażuje się we wsparcie Korei Płd. w styczniu 1950 roku. Jednocześnie prowadził tajne rozmowy z Mao Zedongiem namawiając go do udziału w operacji zjednoczenia państwa Koreańskiego w jedno komunistyczne państwo. W maju 1950 Stalin informuje Kim Ir Sena i Mao Zedonga, że operacja nie może się rozpocząć jeśli nie uzgodnią między sobą ścisłych elementów współpracy, samemu tym samym delikatnie się wycofując. Bardzo istotnym faktem w kwestii wydania zgody przez Stalina na wojnę była pierwsza sowiecka eksplozja bomby atomowej w sierpniu 1949 roku.

25 czerwca 1950 roku wojska Korei Płn. dokonują agresji na Koreę Płd. przekraczając 38 równoleżnik. W odpowiedzi Rada Bezpieczeństwa ONZ uchwala 27 czerwca wysłanie do Korei sił międzynarodowych. Związek Sowiecki oficjalnie zbojkotował obrady (żądając dla ChRL miejsca w Radzie Bezpieczeństwa), co ułatwiło przegłosowanie wniosku. Do końca września wojska komunistycznej Korei opanowały prawie cały półwysep.

Prezydent USA Truman wysyłając siły, które były trzonem całej operacji Narodów Zjednoczonych, kierował się nową doktryną w amerykańskiej polityce wobec sowieckiego ekspansjonizmu. "Containment" - powstrzymywanie było doktryną wykreowaną przez Georga Kennana, doradcę ambasadora USA w Moskwie. Odzwierciedlała ona zniecierpliwienie amerykańskich władz polityką ZSRR, co sprawiło powrót Półwyspu Koreańskiego do strefy zainteresowań, geopolitycznych USA.
Udany desant zjednoczonej armii ONZ dowodzonej przez gen. Douglasa MacArthura pod miastem Inczhon oraz jednoczesne kontruderzenie z miasta Pusan doprowadziły do uwolnienia Korei Płd. W październiku działania przeniosły się na północ od 38 równoleżnika, na teren Korei Płn., która w końcu tego miesiąca znalazła się pod okupacją ONZ, a de facto USA.

Stalin wycofał na tym etapie wojny swoich doradców by nie zostali pojmani, w ten sposób zachowuje pozory neutralnej postawy. Jednak wydaje dyspozycje Mao Zedongowi by zaangażował już swoje siły.

Według Bajanova MacArthur popełnia błąd nie zatrzymując swych wojsk u nasady półwyspu gdzie linia obrony była dużo krótsza i łatwiejsza do utrzymania niż na północnej granicy z Chinami. ONZ podejmuje próby negocjacji o zawieszenie broni. Odrzucone zostały jednak pod naciskiem Stalina. 25 października Mao Zedong wprowadza kilkusettysięczną armię "ochotników". Ofensywa była nieudana, w maju 1951 roku front zatrzymuje się w okolicach 38 równoleżnika. Po bardzo ciężkich walkach, armia chińsko-koreańska podejmuje negocjacje, które są grą na czas. Czas na przygotowanie nowej ofensywy kończy się jednak wraz ze śmiercią Stalina w marcu 1953 roku. Wydarzenie to pozwoliło zakończyć rokowania pokojowe 27 lipca 1953 roku w Panmundżonie, podpisaniem umowy o strefie demarkacyjnej dzielącej półwysep na wysokości 38 równoleżnika.

W lutym 1950 roku Chińska Republika Ludowa i Związek Sowiecki podpisały układ o współpracy, tworząc bardzo silny politycznie, jak i militarnie blok. Podczas wojny w Korei nastąpił rozłam w stosunkach obu krajów. Początkiem tego był bezpośredni konflikt Stalina i Mao. Po zaangażowaniu ogromnej armii chińskiej, Stalin uzależnił Chiny nie tylko politycznie od ZSRR. Warunkiem powodzenia ofensywy Chińskiej były, stałe dostawy sowieckiej broni, za które Stalin zażądał zapłaty już po wkroczeniu armii chińskiej do Korei. Ponadto Mao Zedong był wciąż ideowym komunistą, któremu zależało na pokonaniu "imperialistycznej" ameryki, miał duże ambicje związane z budową nowego państwa chińskiego. W przeciwieństwie do niego Stalin kalkulował, jaki interes z rozszerzenia strefy wpływów może wyniknąć dla ZSRR z tej wojny.

Wojna koreańska miała daleko idące konsekwencje w polityce światowej. Wytworzyła przede wszystkim powszechny strach przed wojną światową, w której użycie bomb atomowych było bardzo prawdopodobne. Kryzys koreański prowadził do wzrostu sił w Europie. USA potroiły wydatki na obronność i uściśliły współpracę z sojusznikami w ramach NATO. Stany Zjednoczone przyjęły rolę naczelnego dowódcy w bloku państw zachodnich kreując model dwubiegunowości w stosunkach międzynarodowych, na prawie pięćdziesiąt lat. Te czynniki sprawiły, że antagonizm pomiędzy wschodem i zachodem zamienił się w wojnę zimną.

W oparciu o artykuł Jewgienija Bajanowa, pod tytułem "Assesing The Politics of the Corean War, 1949-51" opublikowany w "Cold War International History Project Bulletin"