Nobliści literaccy-dramatopisarze

Bjrnstjerne Bjrnson
KTO:
powieściopisarz, dramaturg, poeta, publicysta, polityk
NARODOWOŚĆ:
norweska
URODZONY:
8 grudnia 1832 w Kvikne (Osterdalen)
ZMARŁ:
24 kwietnia 1910 w Paryżu
DZIEŁA:
"Między bitwami" (1857) - dramat
"Dziewczę ze słonecznego wzgórza" (1857) - opowieść
"Kulawa Hulda" (1858) - dramat
"Arne" (1859) - opowieść
"Tak, my kochamy ten kraj" (1859) - wiersz (późniejszy hymn Norwegii)
"Wesoły chłopiec" (1860) - opowieść
"Król Sverri" (1861) - dramat
"Sigurd Slembe" (1863) - dramat
"Maria Stuart w Szkocji" (1860-63) - dramat historyczny
"Wiersze i pieśni" (1870) - zbiór utworów poetyckich
"Arnljot Gelline" (1870) - poemat epicki
"Bankructwo" (1875 - dramat
"Redaktor" (1875) - dramat
"Król" (1875) - dramat
"Rękawiczka" (1883) - dramat społeczny
"Ponad siły" (1886) - dramat społeczny
"Kiedy zakwita nowe wino" (1910) - komedia

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "szlachetnie podniosłą i różnorodną poezję, która zawsze wyróżniała się świeżością natchnienia i rzadko spotykaną czystością ducha", a także za "talent epicki i dramatyczny".


Frdric Mistral
KTO:
poeta
NARODOWOŚĆ:
francuska
URODZONY:
8 września 1830 w Maillane k. Arles (Prowansja)
ZMARŁ:
25 marca 1914 w Maillane
DZIEŁA:
"Mireio" (1859) - epopeja wiejska w 12 pieśniach
"Calendau" (1867) - poemat
"Złote wyspy" (1875) - zbiór liryków
"Nerto" (1884) - powieść poetycka
"Królowa Joanna" (1890) - tragedia
"Poemat Rodanu" (1897) - poemat
"Pamiętniki i opowieści. Moje początki" (1906) - dzieło autobiograficzne
"Zbiór oliwek" (1912) - tomik poetycki

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "świeżość i oryginalność utworów poetyckich, oddających prawdziwie ducha narodu". Jurorzy podkreślili, że za główne kryterium nagrody jej fundator, Alfred Nobel uważał idealizm, a z pewnością nie można odmówić go człowiekowi, który całe swoje życie poświęcił próbom wskrzeszenia narodowego ducha, języka i literatu.

Jose Echegaray y Eisaguirre

KTO:
dramaturg
NARODOWOŚĆ:
hiszpańska
URODZONY:
19 kwietnia 1832 w Madrycie
ZMARŁ:
14 września 1916 w Madrycie
DZIEŁA:
"Książeczka czekowa" (1874) - dramat
"Żona mściciela" (1874) - dramat
"W rękojeści szpady" (1875) - dramat
"Głupota czy świętość" (1877) - dramat
"Wielki Galeoto" (1881) - dramat
"Syn Don Juana" (1892) - dramat

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją "za liczne zasługi dla odrodzenia tradycji hiszpańskiego dramatu".


Paul von Heyse
KTO:
poeta, powieściopisarz, dramaturg i nowelista
NARODOWOŚĆ:
niemiecka
URODZONY:
15 marca 1830 w Berlinie
ZMARŁ:
2 kwietnia 1914 w Monachium
DZIEŁA:
"Arrabiata" (1855) - nowela
"Dziewczyna z Treppi" (1858) - nowela
"Andrea Delfin" (1862) - nowela
"Beatrice" (1867) - nowela
"Wesele na Capri" (1893) - nowela
"Sabinki" (1858) - tragedia
"Dzieci tego świata" (1873) - powieść

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "artyzm i idealizm, które demonstrował na przestrzeni całej swojej długiej i płodnej twórczo drogi jako poeta liryczny, dramaturg, powieściopisarz i autor znanych na całym świecie nowel".

Maurice Maeterlinck
KTO:
dramaturg i eseista
NARODOWOŚĆ:
belgijska
URODZONY:
29 sierpnia 1862 w Gandawie
ZMARŁ:
6 maja 1949 w Orlamonde k. Nicei
DZIEŁA:
"Zabójstwo niewinnych" (188 ) - nowela
"Cieplarnie" (1889) - zbiór poezji
"Księżniczka Malena" (1890) - sztuka teatralna
"lntruz" (1890) - dramat
"Ślepcy" (1891) - dramat
"Alladyna i Palomides" (1894) - dramat
"Wnętrze" (1894) - dramat
"Śmierć Tintagila" (1894) - dramat
"Siedem królewien" (1891) - dramat
"Aglawene i Selizeta" (1896) - sztuka
"Ariana i Niebieska Broda" (1901) - sztuka
"Monna Vanna" (1902) - sztuka
"Skarb ubogich" (1896) - zbiór esejów
"Mądrość i przeznaczenie" (1898) - zbiór esejów
"Życia pszczół" (1901) - traktat
"Siostra Beatryks" (1900) - sztuka
"Joyzella" (1903) - sztuka
"Niebieski ptak" (1908) - sztuka
"Śmierœć" (1913)
"Gość nieznany" (191~,
"Cień skrzydeł" (1933)
"Przed wielkim milczeniem" (1934)
"Życie termitów" (1926)
Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "wielostronną działalność literacką, a w szczególności za utwory dramatyczne, wyróżniające się bogactwem wyobraźni i poetycką fantazją".


Gerhart Hauptmann
KTO:
dramaturg, prozaik i poeta
NARODOWOŚĆ:
niemiecka
URODZONY:
15 listopada 1862 w Szczawnie
ZMARŁ:
6 czerwca 1949 w Jagniątkowie


DZIEŁA:
"Przed wschodem słońca" (1889) - dramat naturalistyczny
"Tkacze" (1893) - dramat
"Futro bobrowe" (1893) - komedia
"Florian Geyer" (1896) - dramat historyczny
"Wniebowstąpienie Hanusi" (1894)
"Pęknięty dzwon" (1899)
"Grecka wiosna" (1908)
"Szaleniec boży Emmanuel Quint" (1910) - powieść
"Dróżnik Thiel" (1888) - nowela psychologiczna
"Kacerz z Soany" (1918) - opowiadanie
"Atrydzi" (1941-46) - tetralogia dramatyczna

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją "przede wszystkim w uznaniu jego płodnej, różnorodnej i wybitnej działalności w dziedzinie sztuki dramatycznej".


Romain Rolland

KTO:
powieściopisasz, biograf i dramaturg
NARODOWOŚĆ:
francuska
URODZONY:
29 stycznia 1866 w Clamecy (departament Yonne
ZMARŁ:
30 grudnia 1914 w Vózelay (departament Yonne)
DZIEŁA:
"Tragedia wiary" - trylogia dramatyczna:
"Święty Ludwik" (1897)
"Aert" (1898)
"Triumf rozumu" (1899)
"Zwyciężeni" (1897)- dramat społeczny
"Teatr ludowy, szkic o estetyce teatru nowego" (1903) - manifest programowy
"Teatr rewolucji" - cykl dramatów historycznych:
"Wilki" (1898)
"Danton" (1900)
"14 Lipca" (1902)
"Żywoty sławnych mężów" - cykl dramatów biograficznych:
"Życie Beethovena" (1903)
Michał Anioł (1905)
Haendel (1910)
Lew Tołstoj (1911)
Gandhi (1924)
Ramalaishna (1929)
Vivekananda (1930)
Charles P~guy (1944)
"Jan Krzysztof" (1904-1912) - powieść rzeka (10 tomów: "Świt", "Poranek", "Młodzieniec", "Bunt", "Targowisko", "Antonina", "Dom", "Przyjaciółla", "Krzak gorejący", "Nowy dzień")
"Ponad zamętem" (1915) - zbiór tekstów antywojennych
"Colas Breugnon" (1919) - pastisz opowieści historycznej
"Pokój przez rewolucję" (1925) - zbiór artykułów
"Piętnaście lat walki 1919-1934" (1935) - zbiór artykułów
"Dusza zaczarowana" (1922-34) - cykl powieści (7 tomów)

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "wielki idealizm utworów literackich, za współczucie i za umiłowanie prawdy, z którą opisuje on różne charaktery ludzkie".


Karl Gjellerup
KTO:
powieściopisarz i dramaturg
NARODOWOŚĆ:
duńska
URODZONY:
2 czerwca 1857 w Roholte (Zelandia)
ZMARŁ:
11 października 1919 w Klotzshe, k. Drezna
DZIEŁA:
"Scypion Afrykański" (1874) - tragedia
"Arminius" (1874) - dramat
"Idealista" (1878) - opowieść naturalistyczna
"Uczeń Germanów" (1882) - powieść
"Romulus" (1883) - nowela
"G-Dur" (1883) - nowela
"Klasyczny miesiąc" (1884)
"Rok wędrówek" (1885)
"Brunhilda" (1884) - tragedia
"Tamyra" (1887) - sztuka
"Hagbarda i Signa" (1888) - sztuka
"Minna" (1889) - powieść psychologiczna
"Księga mojej miłości" (1889) - tomik poetycki
"Herman Vandel" (1891) - dramat
"Wuthorna" (1893) - dramat
"Hans Excellence" (1895)
"Pastor Mors" (1894) - powieść
"Młyn na wzgórzu" (1896) - powieść
"Płomienie ofiarne" (1903) - sztuka
"Pielgrzym Kamanita" (1906) - powieść
"Wędrowcy świata" (1910) - powieść
"Złota gałąź" (1917) - powieść

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "różnorodną twórczość poetycką i wzniosłe ideały".






Knut Hamsund
KTO:
prozaik
NARODOWOŚĆ:
norweska
URODZONY:
4 sierpnia 1859 w Lome
ZMARŁ:
19 lutego 1952 w Nuholm (południowa Norwegia)
DZIEŁA:
"Zagadkowy człowiek" (1877) - opowiadanie
"Bjrger" (1878) - powieść
"Z życia duchowego nowoczesnej Ameryki" (1889) - cykl artykułów
"Głód" (1890) - powieść
"Nieświadome życie duszy" (1891)
"Misteria" (1892) - powieść
"Pan" (1894) - powieść
"Redaktor Lynge" (1893) - powieść
"Nowizna" (1893) - powieść
"Wiktoria" (1898) - powieść
"U bram państwa" (1895) - dramat
"Gra życia" (1896) - dramat
"Zorza wieczorna" (1897) - dramat
"W krainie przygody" (1903)
"Księżniczka Tamara" (1903) - dramat erotyczny
"Dziki chór" (1904) - zbiór wierszy
"Marzyciele" (1904) - powieść
"Pod jesienną gwiazdą" (1906) - powieść
"Wędrowiec grający na niemych strunach" (1909) - powieść
"Ostatnia radość" (1912) - powieść
"Benoni" (1908) - powieść
"Róża" (1908) - powieść
"Dzieci swego czasu" (1913) - powieść
"Miasto Segelfoss" (1917) - powieść
"Błogosławieństwo ziemi" (1917) - powieść
"Kobiety u studni" (1920) - powieść
"Ostatni rozdział" (1923) - powieść
"Włóczęgi" (1927) - powieść
"August Powsinoga" (1930) - powieść
"A życie toczy się dalej" (1933) - powieść
"Pierścień zamknął się" (1936) - powieść
"Na zarośniętych ścieżkach" (1949) - pamiętnik

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za powieść "Błogosławieństwo ziemi". Jeden z członków jury porównał dzieło Norwega do poematów Hezjoda.






Jacinto Benavente y Martinez

KTO:
historyk, poeta, prawnik
NARODOWOŚĆ:
hiszpańska
URODZONY:--------??
ZMARŁ:--------??
DZIEŁA:
"Teatr fantastyczny" (1892) - zbiór krótkich dramatycznych dialogów
"Versos" (1893) - tom wierszy
"Listy kobiet" (1893) - proza
"Cudze gniazdo" (1894) - sztuka teatralna
"Sławni ludzie" (1896) - sztuka teatralna
"Gubernatorowa" (1901) - sztuka teatralna
"Sobotnia noc" (1903) - sztuka teatralna
"Księżniczka Bebe" (1906) - sztuka teatralna
"Gra interesów" (1907) - sztuka teatralna
"Lekcja dobrej miłości" (1924) - sztuka teatralna
Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "błyskotliwe mistrzostwo, z jakim kontynuuje tradycje hiszpańskiego dramatu". Jak stwierdził jeden z członków jury, Per Halstroem, głównym celem dzieł Benavente y Martineza jest "oddać bogactwo i pełnię życia, pokazać grę charakterów i walkę umysłów z maksymalną prawdziwością".


Georgie Bernard Shaw

KTO:
dramaturg i prozaik
NARODOWOŚĆ:
irlandzka
URODZONY:
26 lipca 1856, Dublin
ZMARŁ:
3 listopada 1950, Ayot St. Lawrence (Hertfordshire)
DZIEŁA:
"Kwintesencja ibsenizmu" (1891) - etiuda krytyczna.
"Szczygli zaułek" (1892) - dramat
"Profesja pani Warren" ) - dramat
"Sztuki przyjemne i nieprzyjemne" (1898) - zbiór sztuk
"Major Barbara" (1905) - dramat
"Druga wyspa Johna Bulla" (1904) - dramat
"Dom serc złamanych" (1920) - dramat
"Kandyda" (1903) - dramat
"Wojna z punktu widzenia zdrowego rozsądku" (1913) - artykuł prasowy
"Święta Joanna" (1924) - dramat
"Cerdr i Kleopatra" (1901) - dramat
"Człowiek i nadczłowiek" (1905) - dramat
"Wielki kram" (1930) - dramat

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "twórczość naznaczoną idealizmem i humanizmem, za przenikliwą satyrę, która często łączy się z wyjątkowym pięknem poetyckim".


John Galsworthy

KTO:
powieściopisarz i dramaturg
NARODOWOŚĆ:
angielska
URODZONY:
14 sierpnia 1867, Combe (Surrey)
ZMARŁ:
31 stycznia 1933, Londyn
DZIEŁA:
"Cztery wiatry" (1897) - zbiór opowiadań podróżniczych
"Jocelyn" (1898) - powieść
"Villa Rubein" (1900) - powieść
"Wyspiarscy faryzeusze" (1904) - powieść
"Saga rodu Forsyte'ów" - trylogia powieściowa:
"Posiadacz" (1906) - powieść
"W matni" (1920) - powieść
"Do wynajęcia" (1921) - powieść
"Srebrna papierośnica" (1906) - sztuka teatralna
"Walka" (1909) - sztuka teatralna
"Sprawiedliwość" (1910) - sztuka teatralna
"Na śmierć i życie"(1920) - sztuka teatralna
"Nowoczesna komedia" - trylogia powieściowa:
"Biała małpa" (1924)
"Srebrna łyżka" (1926)
"Łabędzi śpiew" (1928)
"Koniec rozdziału" - trylogia powieściowa:
"Dziewczyna czeka" (1930)
"Kwiat na pustyni" (1932)
"Za rzeką" (1933)
Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za: "za wielką sztukę prozatorską której szczytem jest "Saga rodu F'orsyte'ów".









Luigi Pirandello

KTO:
dramaturg, powieściopisarz i nowelista
NARODOWOŚĆ:
włoska
URODZONY:
28 czerwca 1867, Agrygent (Sycylia)
ZMARŁ:
10 grudnia 1936, Rzym
DZIEŁA:
"Radosny Ból" (1899) - zbiór wierszy
"Elegie nadreńskie"
"Wykluczona" (1893) - powieść
"Romanse bez miłości" (1894) - zbiór nowel
"Pier Gudro" (1894) - poemat
"Epilog" (1897) - sztuka
"Nieboszczyk Maciej Pascal" (1905) - powieść
"Starzy i młodzi" (1907) - powieść
"Lumie di Sicilia" (1910) - dramat
"Kleszcze" (1910) - dramat
"Żeby wszystko było jak należy" (1920) - komedia
"Jak przedtem, lepiej niż przedtem" (1920) - dramat
"Sześć postaci scenicznych w poszukiwaniu autora" (1921) - sztuka
"Henryk IV" (1922) - dramat
"Jeden, nikt i sto tysięcy" (1924) - powieść
"Tak jest, jak się państwu zdaje" (1917) - dramat
"Każdy na swój sposób" (1924) - dramat
"Dziś wieczorem improwizujemy" (1929) - dramat


Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "twórczą śmiałość i wynalazczość w odrodzeniu sztuki dramaturgicznej i scenicznej".

Eugene Gladstone O'Neill
KTO:
dramaturg
NARODOWOŚĆ:
amerykańska
URODZONY:
16 października 1888 w Nowym Jorku
ZMARŁ:
27 listopada 1953 w Bostonie
DZIEŁA:
"Pragnienie i inne jednoaktówki" (1914) - zbiór jednoaktówek
"Na wschód od Cardiff" (1916) - melodramat romantyczny
"Poza horyzontem" (1920) - dramat
"Pożądanie w cieniu wiązów"
"Cesarz Jones"
"Złoto", "Słoma", "Owłosiona małpa", "Pierwszy człowiek", "Irlandzka róża Abie'go", "Zespojeni", "Fontanna", "Marco Polo", "Ach, pustynio!", "Dni bez końca" - sztuki międzywojenne
"Anna Christie" (1922) - sztuka
"Dziwne preludium" (1928) - sztuka
"Zimna śmierć nadchodzi" (1946) - sztuka
"Dotyk poety"
"Jeszcze wspanialsze pałace"
"Zmierzch długiego dnia"

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "prawdziwość i głębię utworów dramatycznych, traktujących w nowy sposób gatunek tragedii".


Roger Martin du Gard

KTO:
pisarz
NARODOWOŚĆ:
francuska
URODZONY:
23 marca 1881 w Neuilly-sur-Seine k. Paryża
ZMARŁ:
22 sierpnia 1958 w Paryżu
DZIEŁA:
"Stawanie się" - powieść
"Jean Barois" (1913) - powieść
"Testament ojca Leleu" (1920) - dramat
"Rodzina Thibault" - saga powieściowa:
"Szary zeszyt" (1922)
"Pokuta" (1922)
"Piękny czas" (1923)
"Dzień przyjęć doktora Thibault" (1929)
"Lato 1914" (1936)
"Epilog" (1940)
"Zwierzenie afrykańskie" (1931) - opowiadanie
"Milczek" (1932) - sztuka psychologiczna
"Stara Francja" (1933) - powieść obyczajowa
"Wspomnienia pułkownika Maumorta" (publikacja w 1983)

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "siłę artystyczną i prawdę w przedstawieniu człowieka, a także najbardziej odczuwalnych problemów współczesnego życia".







Thomas S. Eliot

KTO:
poeta, dramaturg i eseista
NARODOWOŚĆ:
angielska
URODZONY:
26 kwietnia 1888, St. Louis (Missouri)
ZMARŁ:
4 stycznia 1965, Londyn
DZIEŁA:
"Prufrock i inne spostrzeżenia" (1917) - zbiór wierszy
"Wiersze" (1919) - zbiór wierszy
"Święty gaj" (1920) - tom esejów
"Ziemia jałowa" (1922) - poemat
"Wiersze 1909-1925" (1925) - zbiór wierszy
"Podróż Trzech Króli" (1927) - zbiór wierszy
"Pieśń dla Symeona" (1928) - zbiór wierszy
"Animula" (1929) - zbiór wierszy
"Popielec" (1930) - poemat
"Marina" (1930) - zbiór wierszy
"Marsz triumfalny" (1931) - zbiór wierszy
"Wiersze zebrane z lat 1909-1935" (1936) - zbiór wierszy

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "wydatny wkład nowatorski we współczesną poezję".


Pr Lagerkvist

KTO:
prozaik, poeta, dramaturg i krytyk
NARODOWOPĆ:
szwedzka
URODZONY:
25 maja 1891, Vaxjo (Smaland)
ZMARŁ:
10 lipca 1974, Sztokholm
DZIEŁA:
"Ludzie" (1912) - powieść
"Sztuka słowa i sztuka obrazu" (1913) - esej programowy
"Motywy" (1914) - tom poezji i prozy
"Żelazo i ludzie" (1915) - zbiór nowel
"Trwoga"(1916) - tom wierszy
"Ostatni człowiek" (1917) - dramat
"Chaos" (1919) - zbiór wierszy
"Teatr" (1918) - esej programowy
"Wieczny uśmiech"- zbiór opowiadań
"Złe baśnie" (1924) - zbiór opowiadań
"Droga szczęśliwego człowieka" (1921) - tom wierszy
"Pieśni serca" (1926) - tom wierszy
"Gość w rzeczywistości" (1925) - powieść
"Zawojowane życie" (1927) - powieść
"Przy ognisku" (1932) - zbiór wierszy
"Król" (1932) - sztuka
"Kat" (1934) - opowieść symboliczna
"Zaciśnięta pięść" (1934) - tom esejów
"Człowiek bez duszy" (1936) - dramat
"Pieśń i walka" (1940) - zbiór poezji
"Kamień mądrości" (1947) - sztuka
"Dajcie ludziom żyć" - dramat
"Barabasz" (1950) - powieść
"Sybilla" (1956) - opowieść metafizyczna
"Śmierć Ahaswera" (1960) - opowieść metafizyczna
"Pielgrzym" (1962) - opowieść metafizyczna
"Ziemia święta" (1964) - opowieść metafizyczna
"Marianna (1967) - opowieść metafizyczna
Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "siłę artystyczną i absolutną niezależność sądów pisarza, który próbował w swej twórczości odnaleźć odpowiedzi na wieczne pytania stojące przed ludzkością".


Franois Mauriac
KTO:
powieściopisarz, poeta i dramaturg
NARODOWOŚĆ:
francuska
URODZONY:
11 października 1885, Bordeaux
ZMARŁ:
1 września 1970, Paryż
DZIEŁA:
"Złączone ręce" (1909) - tomik wierszy
"Pożegnanie z wiekiem młodzieńczym" (1911) - zbiór wierszy
"Dziecię pod brzemieniem łańcuchów" (1913) - powieść
"Ciało i krew" (1920) - powieść
"Uprzywilejowani" (1921) - powieść
"Pocałunek trędowatemu" (1923) - powieść
"Rzeka ognista" (1923) - powieść
"Genitrix" (1923) - powieść
"Pustynia miłości" (1925) - powieść
"Burze" (1925) - tomik poetycki
"Teresa Desqueyruox" (1927) - powieść
"Cierpienia chrześcijanina" (1928) - esej
"Męka i radość chrześcijanina" (1932) - esej
"Bóg i mamona" (1929) - traktat religijny
"Trzy historie" (1929) - zbiór nowel
"Kłębowisko żmij" (1932) - powieść
"Tajemnica Frontenaków" (1934) - powieść
"Koniec nocy" (1935) - powieść
"Czarne anioły" (1936) - powieść
"Życie Jezusa" (1936) - powieść
"Asmodeusz" (1937) - sztuka
"Krew Aty" (1940) - tomik poetycki
"Faryzeuszka" (1941) - powieść
"Niekochani" (1945) - dramat
"Ogień na ziemi, czyli kraj bez drogi" (1950) - dramat
"Dziecię przeszłości" (1969) - powieść
Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "głęboką przejrzystość duchową i siłę artystyczną, którą ukazuje w swoich powieściach dramat ludzkiego życia".


HALLDÓR LAXNESS (1955)
KTO:
prozaik, dramaturg i poeta
NARODOWOŚĆ:
islandzka
URODZONY:
23 kwietnia 1902, Reykjavik
ZMARŁ:
1998
DZIEŁA:
"Dziecko natury" (1919) - powieść romantyczna
"Kilka opowiadań" (1923) - zbiór opowiadań
"Pod świętą górą" (1924) - powieść
"Z katolickiego punktu widzenia" (1925)
"Wielki tkacz z Kaszmiru" (1925) - powieść
"Księga narodu" (1927) - zbiór esjów
"Salka Valka" (1931-32) - powieść
"Niezależni" (1934-35) - powieść
"Na wschodzie" (1933)
"Rosyjska bajka" (1938)
"Krótkie spięcie" (1934) - sztuka
"Światłość świata" (1937-1940) - tetralogia powieściowa
"Dzwon Islandii" (1943-1946) - trylogia powieściowa
"Eroica" (1952) - powieść
"Stacja atomowa" (1948) - powieść
"Ryba umie śpiewać" (1957) - powieść
"Epoka poetycka" (1963) - autobiografia
"Duszpasterstwo koło lodowca" (1968) - powieść
"Ciągle w tym samym miejscu" (1981) - zbiorek
"A lata mijają" (1984) - zbiorek
"Dni u mnichów" (1987) - wspomnienia


Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "wyrazistą siłę epicką, która odrodziła wielką sztukę prozatorską Islandii".


Albert Camus
KTO:
prozaik i dramaturg
NARODOWOŚĆ:
francuska
URODZONY:
7 listopada 1913, Mondovie (Algieria)
ZMARŁ:
4 stycznia 1960, pod Villeblevin (departament Yonne)
DZIEŁA:
"Dwie strony medalu" (1937) - zbiór esejów
"Gody" (1938) - zbiór szkiców
"Obcy" (1942) - powieść
"Mit Syzyfa" (1942) - esej
"Kaligula" (1945) - dramat
"Aktualia" (tomy tekstów publicystycznych z lat 1950, 1953 i 1958)
"Nieporozumienie" (1944) - dramat
"Stan oblężenia" (1948) - dramat
"Sprawiedliwi" (1948) - dramat
"Dżuma" (1947) - powieść
"Człowiek zbuntowany" (1951) - studium
"Lato" (1954) - zbiór esejów z lat 1935-53
"Wygnanie i królestwo" (1957) - tomik opowiadań
"Upadek" (1956) - powieść

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "ogromny wkład w literaturę, ukazującą znaczenie ludzkiego sumienia".
Jean-Paul Sartre
KTO:
powieściopisarz, dramaturg, eseista i filozof
NARODOWOŚĆ:
francuska
URODZONY:
21 czerwca 1905, Paryż
ZMARŁ:
15 kwietnia 1980, Paryż
DZIEŁA:
"Transcendencja Ego, zarys opisu fenomenologicznego" (1936) - praca filozoficzna
"Wyobraźnia"
"Mdłości" (1938) - powieść
"Zarys teorii uczuć" (1939) - rozprawa filozoficzna
"Świat urojony. Psychologia fenomenologiczna wyobraźni" (1940) - rozprawa filozoficzna
"Byt i nicość. Zarys ontologii fenomenologicznej" (1943) - rozprawa filozoficzna
"Mur" (1939) - zbiór opowiadań
"Muchy" (1943) - sztuka
"Przed zamkniętymi drzwiami" (1944) - sztuka
"Egzystencjalizm jest humanizmem" (1946)
"Umarli bez pogrzebu" (1946) - dramat
"Ladacznica z zasadami" (1946) - dramat
"Brudne ręce" (1948) - dramat
"Diabeł i Pan Bóg" (1951) - dramat
"Kean" (1954) - dramat
"Niekrasow" (1956) - dramat
"Sytuacje" (1947, 1948, 1949) - szkice
"Baudelaire" (1947)
"Święty Genet, aktor i męczennik" (1952)
"Rozważania nad kwestią żydowską" (1948)
"Wiek męski" (1945) - powieść
"Zwłoka" (1945) - powieść
"Rozpacz" (1949) - powieść
"Więźniowie z Altony" (1960) - sztuka
"Krytyka dialektycznego rozumu" (1960)
"Słowa" (1964) - powieść autobiograficzna

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "bogatą w idee, przesiąkniętą duchem wolności i poszukiwaniami prawdy twórczość, mającą ogromny wpływ na nasze czasy".
Samuel Beckett

KTO:
dramaturg, prozaik i eseista
NARODOWOŚĆ:
irlandzka
URODZONY:
13 kwietnia 1906, Dublin
ZMARŁ:
22 grudnia 1989 w Paryżu
DZIEŁA:
"Whoroscope" (1930) - poemat
"Proust" (1931) - studium krytyczne
"Murphy" (1938) - powieść
"Watt" (1953) - powieść
"Molloy" (1951) - powieść
"Malone umiera" (1951) - powieść
"Nienazywalne" (1953) - powieść
"Czekając na Godota" (1954) - sztuka
"Końcówka" (1957) - sztuka
"Ostatnia taśma Krappa" (1959) - sztuka
"Szczęśliwe dni" (1961) - sztuka
"Komedia" (1964) - sztuka
"Oddech"(1970) - sztuka
"Nie ja" (1973) - sztuka
"Kroki" (1976) - sztuka

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za to, że "w nowych dla dramatu i prozy formach ukazuje wzniosłość człowieka w jego skrajnym opuszczeniu".




Harry Martinson
KTO:
dramaturg i malarz
NARODOWOŚĆ:
szwedzka
URODZONY:
6 maja 1904, Jmshg (Blekinge)
ZMARŁ:
11 lutego 1978, Sztokholm
DZIEŁA:
"Statek - widmo" (1929) - tom wierszy
"Nomada" (1931) - tom wierszy
"Współczesna liryka" (1931) - tom wierszy
"Natura" (1934) - tom wierszy
"Podróże bez celu" (1932) - powieść
"Przylądek Żegnaj!" (1933) - powieść
"Pokrzywy kwitną" (1935) - powieść
"Wyjcie na świat" (1936) - powieść
"Dolina Świętojańska" (1938) - zbiór esejów
"Pasaty" (1945) - zbiór wierszy
"Droga do Klockrike" (1948) - powieść
"Aniara" (1956) - poemat epicki
"Trzy noże z Wei" (1964) - sztuka teatralna
"Wóz" (1960) - zbiór wierszy
"Wiersze o jasności i ciemnościach" (1971) - zbiór wierszy

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "twórczość, w której jest wszystko - od kropli rosy po kosmos".
ELIAS CANETTI (1981)

KTO:
poeta i dramaturg
NARODOWOŚĆ:
austriacka
URODZONY:
25 lipca 1905, Ruszczuk (Bułgaria)
ZMARŁ:
1994
DZIEŁA:
"Auto da fó" (1931) - powieść
"Wesele" (1932) - dramat
"Komedia próżności" (1934) - dramat
"Oznaczeni" - sztuka
"Masa i władza" (1960) - studium
"Głosy Marrakeszu" (1968)
"Jeszcze jeden proces Kafki: listy do Felicji" (1969) - studium
"Przyszłość rozłupana" (1972) - tom szkiców i esejów
"Władza i przeżycie" (1972) - tom szkiców i esejów
"Sumienie słów" (1975) - tom szkiców i esejów
"Nauszny świadek" (1974) - zbiór prozatorski
"Zapiski" (1972)
"Ocalony język" (1977)
"Pochodnia w uchu" (1980)
"Gra oczu" (1985)
Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "utwory, odznaczające się światopoglądowym bogactwem i siłą artystyczną".
WOLE SOYINKA (1986)

KTO:
dramaturg, prozaik i poeta
NARODOWOŚĆ:
nigeryjska
URODZONY:
13 lipca 1934, Abebkute (Zachodnia Nigeria)
DZIEŁA:
"Mieszkańcy błot" - sztuka
"Lew i perła" - sztuka
"Taniec lasu" (1960) - sztuka
"Niedole brata Hieronima" - sztuka
"Tłumacze" (1965) - powieść
"Droga" 91966) - sztuka
"Wiersze z więzienia" (1969)
"Wrota lochu" (1972) - tomik poetycki
"Żniwo Kongi" 91969) - sztuka
"Człowiek umarł" (1972)
"Czas anomii" (1973) - powieść
"Mit, literatura i świat afrykański" 91975) - zbiór esejów
"Śmierć i królewski jeździec" (1975) - sztuka
"Opera Wonyosi" (1977)
"Ziemia Mandeli" (1989) - zbiorek poetycki

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją jako ten, który "w szerokiej perspektywie kulturowej i z poetyckim kolorytem kształtuje dramat istnienia".
DEREK WALCOTT (1992)

KTO:
poeta i dramaturg
NARODOWOŚĆ:
brytyjska
URODZONY:
23 stycznia 1930, St. Lucia (Małe Antyle)
DZIEŁA:
"25 wierszy" (1948) - zbiór wierszy
"Odyseja" - sztuka
"Ostatni karnawał" - sztuka
"Omeros" (1990) – poemat

DARIO FO (1997)

KTO:
dramaturg i artysta kabaretowy
NARODOWOŚĆ:
włoska
URODZONY:
1926
DZIEŁA:
"Palec w oku" (1953) - spektakl kabaretowy
"Niemy film do śmiechu" (1958) - farsa
"Trupy się wysyła, kobiety się rozbiera" - sztuka
"Siódme: mniej kradnij" - sztuka
"Mistero buffo" (1969) - monodram
"Przypadkowa śmierć anarchisty" - groteskowa farsa
"Kuchnia, kościół, łóżko" - komedia obyczajowa
Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją jako tem, który rywalizuje z błaznami średniowiecznymi w krytykowaniu władzy oraz popieraniu godności uciskanych.


GNTER GRASS (1999)

KTO:
prozaik, poeta i dramaturg
NARODOWOŚĆ:
niemiecka
URODZONY:
16 października 1927 w Gdańsku
DZIEŁA:
"Zalety przepiórek" (1956) - tom wierszy
"Trylogia gdańska:":
Blaszany bębenek" (1959) - powieść
"Kot i mysz" (1961) - powieść
"Psie lata" (1963) - powieść
"Plebejska próba powstania" (1966) - sztuka
"Pod miejscowym znieczuleniem" (1969)
"Z dziennika ślimaka" (1971) - esej-reportaż
"Turbot" (1977) - powieść
"Spotkanie w Telgte" (1979) - powieść
"Szczurzyca" (1986) - powieść
"Wróżby kumaka" (1992) - powieść
"Moje stulecie"(1999) - zbiór opowiadań
"Pełzanie rakiem" (2002) - powieść

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją jako ten, którego "swawolne czarne bajeczki portretują zapomnianą twarz historii".

GAO XINGJIAN (2000)

KTO:
dramaturg, pisarz, eseista, poeta, krytyk literacki, teoretyk dramatu i powieści, reżyser, choreograf, muzyk, malarz i ilustrator
NARODOWOŚĆ:
chińska
URODZONY:
4 stycznia 1940 w Ganzhou (prowincja Jiangxi),
DZIEŁA:
"Sygnał ostrzegawczy" - sztuka
"Gwiazdy w zimną noc" - sztuka
"Przyjaciele" - sztuka
"Kopista" - sztuka
"Dziki człowiek" - sztuka
"Ucieczka" - sztuka
Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Członkowie szwedzkiej akademii najbardziej docenili książkę "Góra dusz". W uzasadnieniu swojego werdyktu podkreślili dążenie Gao do nowatorstwa, skuteczne poszukiwanie nowych form i środków wyrazu, wzbogacenie dramatu i literatury chińsklej poprzez inspirację innymi prądami (imiennie wspominano m.in. o Tadeuszu Kantorze) i podkreślanie indywidualizmu.
IMRE KERTESZ (2002)

KTO:
pisarz
NARODOWOŚĆ:
węgierska
URODZONY:
w 1929 roku
DZIEŁA:
"Los utracony" (1975)

Z UZASADNIENIA NAGRODY:


W uzasadnieniu Komitet Noblowski napisał, że nagrodę przyznano "za powieści, które przeciwstawiają osobiste doświadczenie jednostki wobec brutalnej bezstronności historii".