Dekadentyzm w modernizmie.

DEKADENTYZM-pojęcie to wywodzi się od tytułu francuskiego pisma literackiego „Decadent” założonego w 1886r przez Anatola Baju. Termin ten w szerszym sensie oznacza schyłek, rozpad jakiejś kulturowej formacji, wyraża przekonanie o nieuchronności schyłku kultury, starzeniu się społeczeństw, o bankructwie dotychczasowych ideałów i wyczerpaniu się zdolności do tworzenia nowych.

Kryzys pod koniec XIXw. spowodował spadek energii twórczej niektórych kręgów artystycznych i ich pogrążenie się w biedzie czy wręcz katastroficznej apatii.

Dekadentyzm był to prąd duchowy, światopoglądowy odłam, rodzaj psychologicznej postawy jawnych grup społecznych, których cechowała niewiara w kulturotwórczą rolę mieszczaństwa i w sens pracy dla ogółu. Literackie wypowiedzi twórców z tego kręgu cechuje skrajny pesymizm mający źródło w filozofii Schopenhauera. Najważniejszym elementem był tu bunt przeciwko mieszczaństwu, który uzewnętrzniony został m.in. w kreowaniu wzorca osobowego artysty jako człowieka nieprzystosowanego do tego świata i przekonanego o własnej słabości.

Wg Schopenhauera:
-człowiek dąży do osiągnięcia szczęścia, ale nigdy go nie osiągnie
-życie człowieka kończy się śmiercią
-życie jest pasmem cierpień, jest męką

Jednym ze sposobów złagodzenia owej „męki” było wyzbycie się wszelkich pożądań i potrzeb. Później taka postawa ukazała się także w hedonistycznym trybie życia różnych grup cyganerii artystycznej.


Fin de siecle= schyłek wieku – nazwy tej używa się dla oznaczenia kulturowych odrębności końca XIXw.

Europejscy dekadenci:
Charles Baudelaire
Paul Verlaine
August Strinberg

Polscy dekadenci:
Kazimierz Przerwa-Tetmajer
Zenon Przesmycki
Tadeusz Miciński
Jerzy Żuławski

„KONIEC WIEKU XIX” Kazimierz Przerwa- Tetmajer

Wiersz ten jest głęboko pesymistyczny, rysujący sylwetkę dekadenta, dla którego życie jest udręką i wobec którego jest bezsilny. Poeta stawia 10 pytań będących propozycjami a raczej możliwościami przyjęcia określonej postawy wobec życia, postawy te są różnorakiej wartości: przekleństwo, ironia, przyjęcie idei, modlitwa, wzgarda, walka, rozpacz, czy rezygnacja. Każda z nich spotyka się z negatywną postawą człowieka końca wieku, przekonanego o bezskuteczności jakiegokolwiek czynu, jakiejkolwiek reakcji na rzeczywistość: „czyż mrówka rzucona na szyny może walczyć z pociągiem nadchodzącym w pędzie?”