Układ wydalniczy człowieka

Układ wydalniczy człowieka

Nerki:

Są one narządem parzystym fasolowatego kształtu. Ich zewnętrzną powłokę Stanowi kora a wewnętrzną rdzeń nerki. Struktura nerek polega na systemie kanalików do których obficie dochodzą delikatne zakończenia naczyń krwionośnych; istota funkcji nerki polega na odfiltrowywaniu z krwi produktów które mają być wydalone. Właściwe odfiltrowywanie odbywa się w torebkach Bowmana które są kubkowatymi zakończeniami każdego kanalika. Wewn. Torebki Bowmana znajduje się splątana sieć naczyń włoskowatych zwana kłębuszkiem Malpighiego. Od wklęsłej strony nerki znajduje się komora zwana miedniczką nerkową od której ostatecznie otwierają się wszystkie kanaliki. Od miedniczki długi przewód zwany moczowodem prowadzi do zbiornika moczu – pęcherza. Mocz z pęcherza wydalany jest przez cewkę moczową.



Narząd moczowy składa się z nerek, miedniczek nerkowych, moczowodów, pęcherza moczowego i cewki moczowej. Najważniejszą czynnością nerek jest wytwarzanie moczu i utrzymywanie w ten sposób prawidłowego składu i ilości płynów ustrojowych. W pewnych warunkach nerki wydzielają do krwi ciała wpływające na ciśnienie tętnicze ora wytwarzanie krwinek czerwonych. Nerka jest gruczołem cewkowym rozgałęzionym, złożonym, parzystym leżącym w tylnej części jamy brzusznej w okolicy lędźwiowej po obu stronach kręgosłupa. Przeciętnie waży ok. 120 gramów, długość 10-12 cm, szerokość ok. 6cm, grubość ok. 3cm. Otoczona tkanką łączną z nielicznymi włóknami mięśniowymi. Na przekroju podłużnym nerek można wyróżnić część korową (ciemniejszą) , i rdzeniową (jaśniejszą) ułożoną w piramidy, których stożki skierowane są w kierunku miedniczek. Miąższ nerki składa się z nefronów, a te z kłębka nerkowego i kanalika nerkowego ze częścią wydzielniczą i odprowadzającą. Kłębek jest miejscem, w którym krew ulega przesączaniu. Zasadniecza czynność nerek to usuwanie zbędnych produktów przemiany materii, wybiórcze wchłanianie zwrotne w kanalikach orz syntezę i wydzielanie w kanalikach. Zadania te spełnia nerka dzięki obfitemu unaczynieniu, które jest 20-krotnie większe niż w innych narządach. Przez nerkę przepływa 1700 litrów krwi na dobę. 10% z tej krwi ulega odsączaniu przez nerki (jest to mocz pierwotny) , a z przesącz kłębowego tylko 1,5 litra wydala się jako mocz (jest to mocz ostateczny) natomiast reszta ulega wchłonięciu zwrotnemu w kanalikach. Układ kanalikowy odpowiedzialny jest za utrzymanie stałości gospodarki wodno elektrolitowej oraz równowagi kwasowo – zasadowej ustroju. Mocz ostateczny odpływa za pośrednictwem przewodów brodawkowych leżących na szczycie każdej piramidy do kielichów nerkowych małych. Są to przestrzenie obejmujące kilka brodawek. Z nich powstają kielichy nerkowe duże odprowadzające krew do miedniczki nerkowej. Od niej rozpoczyna się moczowód, który jest rurą o dł. 30cm i średnicy 3 – 9 mm uchodzącą do pęcherza. Światło moczowodu jest pofałdowane i wysłane błoną śluzową, a ściana zbudowana z włókien mięśniowych. Pęcherz moczowy jest przejściowym zbiornikiem moczu zbudowanym tak jak moczowód. Końcowym odcinkiem odprowadzającym mocz jest cewka moczowa (męska to kanał dł. 18cm, żeńska 2,5 – 3cm)

Podobnie jak wiele innych narządów nerka wykazuje dobowe wahania czynności. Na ogół wydalanie wody i elektrolitów pod koniec okresu snu jest najmniejsze, a max osiąga podczas normalnego okresu czuwania.

Czynności wewnątrzwydzielnicze nerek nie są dokładnie poznane. W pewnych chorobach nerki wydzielają zwiększone ilości enzym reninę, który rozkłada we krwi angiotensynogen na angiotensyne I. Odpowiedni enzym zawarty w osoczu przekształca ten związek w angiotensynę II, która podnosi ciśnienie tętnicze krwi oraz wzmaga wydzielanie przez nadnercza aldosteronu i innych sterydów. W nerkach powstaje również erytropoetyna – hormon pobudzający wytwarzanie krwinek czerwonych.

Choroby narządu moczowego

1. Ostre zapalenie kłębków nerkowych

2. Przewlekłe zapalenie kłębków nerkowych

3. Nerczyca

4. Skrobiawica nerek

5. Ostra niewydolność nerek

6. Torbiele

7. Odmiedniczkowe zapalenie nerek

8. Gruźlica nerek

9. Kamica nerkowa

10. Choroby pęcherza moczowego

11. Przerost gruczołu krokowego (stercza – prostaty)