Instytucje Unii Europejskiej

Rada Europejska

Rada Europejska powstała 10 grudnia 1974 roku. Rada Europejska składa się z przedstawicieli rządów państw członkowskich. Spotkania Rady odbywają się co najmniej dwa razy w roku (najczęściej trzy). Rada Europejska zajmuje stanowiska w sytuacjach kryzysowych wydając deklaracje dotyczące np. rozpadu Związku Radzieckiego czy zamachu terrorystycznego na WTC. Ponadto zajmuje stanowisko w sprawach gospodarczych i polityki społecznej oraz podejmuje ostateczną decyzję w sprawie rozszerzenia Unii Europejskiej. RE ze względu na swój międzyrządowy charakter jest jedną z ważniejszych instytucji UE.

Rada Unii Europejskiej

Rada UE (dawniej Rada Ministrów) jest najważniejszym organem decyzyjnym UE. W skład Rady wchodzą przedstawiciele wszystkich państw – z każdego po jednym. Przedstawiciele ci są upoważnieni do działania w imieniu swego państwa. Rada działa w 16 składach tematycznych dotyczących między innymi rolnictwa i gospodarki. Rada Unii Europejskiej obraduje najczęściej raz w tygodni, ale może również zebrać się na wniosek Komisji Europejskiej. Rada UE jest uprawniona do wydawania wszystkich rodzajów aktów prawnych oraz zawierania umów międzynarodowych; bierze udział w procedurze uchwalania budżetu. Rada UE mianuje również członków innych instytucji i organów Unii.

Komisja Europejska

Komisja Europejska powstała 8 kwietnia 1965 roku na mocy Traktatu Fuzyjnego. Komisja Europejska ma prawo inicjatywy ustawodawczej, uchwala budżet i zarządza środkami pochodzącymi z funduszy UE. Komisja Europejska stoi na straży przestrzegania prawa wspólnotowego. Uchwały podejmowane są tu bezwzględną większością głosów. Komisja Europejska negocjuje umowy międzynarodowe i utrzymuje stosunki z innymi organizacjami międzynarodowymi; pełni ważną rolę w procesie poszerzania Unii Europejskiej. Komisja Europejska za swą działalność odpowiada przed Parlamentem Europejskim, któremu corocznie składa raport o działalności Unii.

Parlament Europejski

Parlament Europejski powstał w 1979 roku; stanowi organ opiniodawczy, doradczy i kontrolny. Parlament ma prawo utworzyć na wniosek ¼ swoich członków tzw. Komitet dochodzeniowy (zwany inaczej śledczym); powołuje również Rzecznika Praw Obywatelskich. Kadencja Parlamentu Europejskiego trwa 5 lat. Parlament obraduje raz w miesiącu w Strasburgu. Uchwały podejmowane są tu większością głosów. Polska po wejściu do Unii będzie miała w Parlamencie 50 posłów (liczba przedstawicieli poszczególnych państw zależy od liczby ludności).

Trybunał Sprawiedliwości

Europejski Trybunał Sprawiedliwości został utworzony w 1951 roku. Od 1 stycznia 1995 roku w skład Trybunału wchodzi 15 sędziów oraz 9 adwokatów generalnych. Do obowiązków Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości należy między innymi orzekanie o zgodności aktów prawnych (dotyczy aktów wiążących, takich jak: rozporządzenia, dyrektywy i decyzje), podejmowanie decyzji wobec państw członkowskich, które nie wypełniają swoich zobowiązań. Szeroki zakres kompetencji Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości świadczy, że jest to ważny organ Unii Europejskiej.
Trybunał Obrachunkowy

Trybunał Obrachunkowy (nazywany również Trybunałem Rewidentów Księgowych lub Trybunałem Audytorów) powstał 22 lipca 1975 roku na mocy traktatu brukselskiego. Trybunał obrachunkowy wspomaga Radę Unii oraz parlament Europejski w zakresie uchwalania budżetu, bada zgodność z prawem i prawidłowość wszystkich dochodów i wydatków Unii.

Komitet Ekonomiczno – Społeczny

Komitet Ekonomiczno – Społeczny powstał na mocy Traktatu Rzymskiego dnia 25 marca 1957 roku. Na mocy kolejnych traktatów stał się ważną instytucją doradczą. W skład komitetu wchodzą przedstawiciele różnych grup gospodarczych i społecznych. Przedstawiciele Komitetu podzieleni są na trzy grupy: I – pracodawcy, II – pracownicy,
III – pozostali. Członkowie komitetu powoływani są przez Radę UE. Polska po wejściu do Unii Europejskiej będzie miała prawo posiadania 21 członków w Komitecie Ekonomiczno – Społecznym.

Komitet Regionów

Komitet regionów powstał w 1993 roku na podstawie traktatu o Unii Europejskiej. Jego kadencja trwa 4 lata. W jego skład wchodzą przedstawiciele organizacji samorządowych państw członkowskich. Organ ten pełni funkcje doradcze wobec Rady, Komisji i Parlamentu Europejskiego.

Europejski Bank Centralny

Europejski Bank Centralny we Frankfurcie kieruje polityką pieniężną państw Unii, w których obowiązuje waluta euro. (Wszystkie państwa członkowskie z wyjątkiem Szwecji, Danii i Wielkiej Brytanii). Europejski Bank Centralny wraz z narodowymi bankami centralnymi tworzy Europejski System Banków Centralnych (ESBC). EBC m in. dba o sprawne działanie systemów płatniczych, decyduje o emisji banknotów euro, pełni również funkcje doradcze.

Europejski Bank Inwestycyjny

Europejski Bank Inwestycyjny udziela największych pożyczek na świecie. Ich suma osiągnęła dotychczas blisko 200 mld dolarów. Kredyty mogą otrzymać przedsiębiorstwa państwowe i prywatne ze wszystkich państw członkowskich. Spłata kredytu trwa od 7 do 12 lat. Największe pożyczki zaciąga Hiszpania i Portugalia, a od początku lat dziewięćdziesiątych również Niemcy. Europejski Bank Inwestycyjny wspiera i współfinansuje projekty Unii, wspiera ochronę środowiska, dba o zmniejszanie zużycia energii oraz wspiera małe i średnie przedsiębiorstwa.