Holandia - warunki naturalne

Holandia jest krajem wybitnie nizinnym. Ok. 25% powierzchni tego państwa zajmują depresje, a 35% tereny nie przekraczające 1 m n.p.m. Średnia wysokość kraju nad poziomem morza wynosi 10 m. Najniższy punkt znajduje się na dnie Polderu Księcia Aleksandra w południowej części kraju (-6,6 m p.p.m.). Poldery - pas równin nadmorskich, który do niedawna był obszarem morskim, obecnie osuszony.

Jedynym obszarem wyżynnym jest Wysoczyzna Limburgii. Najwyżej na jej terenie wznosi się Vaalser Berg (321 m n.p.m.), który jest najwyższym punktem Holandii. Wysoczyzna zbudowana jest z piasków i żwirów rzecznych, na jej powierzchni spotyka się wały moren czołowych pozostawionych przez lądolód skandynawski.

Na północ i zachód od wysoczyzny rozciąga się pas równin pomorskich. Obszary te, będące do niedawna morzem, powstały wskutek wypełniania się zalewu morskiego osadami rzecznymi i morskimi. Są one położone poniżej poziomu morza, przed zalaniem chroni je pas wydm, biegnący wzdłuż wybrzeży Morza Północnego na uformowanej przez prądy morskie mierzei, oraz budowane przez człowieka wały ochronne.

Holandię można podzielić na dwie części: Holandię Niską (Laag Nederland) i Holandię Wysoką (Hoog Nederland). Granicę między nimi wyznacza poziomica 1 m n.p.m. W Holandii Niskiej przeważają niziny polodowcowe i nadmorskie, pokryte osadami gliniastymi, piaszczystymi, ilastymi i torfowymi. Rzeźba została ukształtowana w okresie czwartorzędowym przez lądolód skandynawski, osady niesione przez mające tu swe ujście wielkie rzeki, wskutek oddziaływania morza, które na przestrzeni wieków na przemian niszczyło i budowało ląd dzisiejszej Holandii oraz w znacznym stopniu przez człowieka.

Przez Holandię przepływają trzy duże rzeki: Ren, Moza i Skalda. Zachodnią część kraju zajmuje delta Mozy. W dolinie rzeki znajdują się liczne bagniska oraz torfowiska. W znacznym stopniu pokryte są trawą ze względu na wysoki poziom wód gruntowych.

Obszary Holandii Wysokiej zajęte są przez piaszczysto – żwirowe wzgórza polodowcowe. Najwyższe z nich to Torenberg leżące na wysokości 107 m n.p.m.

To, że Holandia leży pod poziomem morza, można łatwo zauważyć jadąc groblą (wałem), gdy zwraca się uwagę na poziom wody w kanałach. Gdzieniegdzie i turysta ma okazje się o tym dobrze naocznie przekonać i zobaczyć niezwykły obrazek gdy statek czy zagłówka płynie wyżej niż obok kanału jadący samochód, lub zobaczyć sznur samochodów wjeżdżający pod rzekę lub kanał po którym akurat płynie statek pełnomorski.

Charakterystyczny dla Holandii jest wattowy typ wybrzeża, utworzony wskutek działalności pływów morskich. Środkowy odcinek wybrzeża ma charakter wyrównany, a łańcuch wydm piaszczystych sięga tu od 4 do 60 m wysokości i od kilkuset metrów do kilku kilometrów szerokości. Wybrzeże południowe jest silnie rozczłonkowane, zwłaszcza w ujściach Renu, Mozy i Skaldy.

Holandia leży nad Morzem Północnym, w strefie klimatu umiarkowanego rodzaju morskiego w związku z czym lata są tam dość chłodne, a zimy raczej łagodne. Cały rok padają częste, przelotne deszcze (roczna suma opadów – od 770 mm w centrum, do 850 w Limburgii). Jesienią występują typowe dla klimatu Holandii mgły i mżawki, wiosną na północy i wschodzie kraju pojawiają się ochłodzenia spowodowane wiatrami z północy. Średnia temperatura w styczniu wynosi 1,7ºC, a w lipcu 17ºC. Mała amplituda roczna temperatur jest wynikiem zachodnich i południowo-zachodnich wiatrów, które łagodzą upały i chłody zimowe. Na wybrzeżu wiatry są przyczyną sztormów powodujących powodzie. Katastrofalne w skutkach powodzie miały miejsce m.in. w latach: 1775,1808,1894,1916, 1953. Łącznie wiatr wieje przez 360 dni w roku.

Duża ilość wiatrów sprzyjała budowaniu wiatraków. Jest ich jeszcze wiele - w zeszłym wieku było 9 tysięcy, dzisiaj zostało jeszcze ponad 800. Służyły do mielenia ziarna i innych celów przemysłowych a przede wszystkim do wypompowywania wody z niżej położonych polderów. Rzędy wiatraków przepompowywały wodę z najniżej położonego kanału do kanału metr wyżej, następny rząd wiatraków przepompowywał wodę jeszcze metr wyżej i tak dalej. Im niżej położony jest polder, tym więcej wiatraków na jego obrzeżach. Dzisiaj wiatraki zastąpione są o wiele wydajniejszymi systemami pomp. Można powiedzieć, że każda kropla deszczu - która spadnie w Holandii - musi być z niej mechanicznie wypompowana. Większość wiatraków jest ciągle zamieszkała i wiele z nich jest i wiele z nich jest udostępnianych do zwiedzania w czasie pracy.

Lasy zajmują ok. 8% powierzchni kraju. W większości są to sztuczne kultury drzew iglastych. Naturalna roślinność torfowiskowa,błotna i wydmowa została zachowana w licznych rezerwatach.

Holandia słynie z tulipanów, mimo że zostały sprowadzone tam z Turcji. Pierwsze holenderskie tulipany zakwitły wiosną 1594 roku. Zasadził je Carolus Clusius, sprawujący pieczę nad ogrodami uniwersyteckim w Lejdzie. Garść cebulek tych kwiatów otrzymał od ambasadora Austrii, który przywiózł je z Cesarstwa Tureckiego. Tulipany stały się natychmiast wielką sensacją, a wkrótce symbolem władzy i prestiżu niderlandzkich arystokratów. Dzisiaj tulipan zajmuje pierwsze miejsce wśród cebulek eksportowanych przez Holandię, przed gladiolami i irysami. Największą holenderską instytucją sprzedającą kwiaty na przetargu jest Verenigde Bloemenveillingen Aalsmeer, spółdzielnia skupiająca 5 000 ogrodników. Pod względem zaopatrzenia i obrotów jest to największa giełda na świecie. Każdego dnia tygodnia negocjuje się na aukcji w Aalsmeer ceny 14 milionów kwiatów i 1,5 miliona roślin. Budynki, w których się to odbywa, zajmują powierzchnię równą stu stadionom. Holenderski eksport kwiatów ciętych stanowi 59% eksportu światowego, a głównymi odbiorami są: Niemcy, Francja i Wielka Brytania

Holandia jest najgęściej zaludnionym krajem w Europie. Pod względem liczby mieszkańców na 1 km można ją porównać jedynie do Tajwanu i kilku mniejszych państw takich jak Hong Kong.