notatka o gladiatorach

Gladiatorzy
Gladiatorzy (z łaciny gladius = miecz), w starożytnym Rzymie zawodnicy staczający walki na arenie cyrkowej lub w amfiteatrze, zarówno pomiędzy sobą, jak i z dzikimi zwierzętami.

W Rzymie walki gladiatorów wprowadzono w 264 p.n.e., walczyły wówczas tylko 3 pary. Zwyczaj ten pochodził od Etrusków, którzy w ten sposób oddawali cześć zmarłym (wcześniej podczas obrzędów pogrzebowych Etruskowie składali ofiary z ludzi). Za Juliusza Cezara walczyło 320 par, a za Tycjana 5 tys. par. W Rzymie zapasy gladiatorów stanowiły rozrywkę, ale miały także charakter polityczny. Wykorzystywane były przez organizatorów do zdobycia popularności wśród plebsu przy ubieganiu się o urzędy państwowe.

Gladiatorzy byli przeważnie jeńcami wojennymi, niewolnikami kupowanymi właśnie w tym celu, skazańcami, niekiedy byłymi żołnierzami albo siłaczami-ochotnikami. Występowały również gladiatorki. W Rzymie, Kapui, Rawennie i innych miastach istniały szkoły gladiatorów o bardzo ostrej dyscyplinie. Gladiatorzy ćwiczeni byli przez nauczycieli, tzw. lanistów, w specjalnych koszarach - ludi.

W czasach późnego cesarstwa państwo utrzymywało własnych gladiatorów, mieli ich także ludzie zamożni. Zespół gladiatorów z jednej szkoły tworzył tzw. familia gladiatoria i był wynajmowany lub odsprzedawany urzędnikowi, który organizował walki. Przed wejściem na arenę gladiatorzy składali przysięgę, że nie będą się oszczędzać w walce. Walczono pieszo lub konno, parami lub całymi oddziałami.

Rodzaje gladiatorów:

1) retiarii, uzbrojeni w sieć, trójząb i naramienniki skórzane.

2) laquearii, posługujący się pętlą zamiast sieci.

3) Samnici, Trakowie i murmillones, uzbrojeni w tarcze, hełmy, miecze lub sztylety.

Zwycięzcy otrzymywali palmy, później także nagrody pieniężne, a niekiedy zwolnienie od dalszego udziału w walkach. Zwyciężonych czekała śmierć, prawo łaski należało do publiczności: pokonany mógł błagać o litość przez podniesienie do góry wskazującego palca. Jeśli widzowie wyciągali ręce podnosząc kciuk do góry, był to znak ułaskawienia, palec skierowany w dół oznaczał karę śmierci dla pokonanego. Za sprawą chrześcijan walki gladiatorów oficjalnie zniesione zostały na początku IV w. p.n.e. przez Konstantyna, faktycznie natomiast przez Honoriusza w IV/V w. p.n.e.