Na tropach przyrody 6 - dział 4 - streszczenie

Na tropach przyrody 6 – dział 4 - streszczenie
Gwiazda to obiekty, które świecą własnym światłem – one są źródłem światła i ciepła. Planety jedynie odbijają światło gwiazdy i są mniejsze od nich. Naszą gwiazdą w naszym układzie jest Słońce.
Księżyc – naturalna satelita planety. One krążą wokół planet. Nasza Ziemia ma 1 Księżyc, który odpowiada za noc. Księżyce również odbijają światło gwiazdy, ale są mniejsze od planet.

Układ Słoneczny to zbiór planet, które krążą wokół gwiazdy – czyli naszego Słońca. Układ Słoneczny zawiera 8 planet:
Merkury – planeta położona najbliżej Słońca, jest również najmniejszą planetą w naszym układzie.
Wenus – ma rozmiar zbliżony do Ziemi, ale tam panuje znacznie wyższa temperatura.
Ziemia – planeta, która jest miejscem osiedlenia naszej cywilizacji. Jest jedyną planetą, która ma życie.
Mars – planeta najbliższa Ziemi, ma czerwonawy kolor, więc nazwano ją od rzymskiego boga wojny.
Jowisz – największa planeta Układu Słonecznego, wokół niej są gazy, ta planeta ma 60 księżyców.
Saturn – tą planetę zobaczymy przez teleskop. Ona zawiera pierścienie złożone z brył lodu i skał.
Uran – planeta, którą czasem można zobaczyć gołym okiem, wygląda jak gwiazda, ale jest planetą.
Neptun – planeta, która jest niebieska i jest najdalej od słońca. Jej temperatura wynosi -200 stopni.
Obserwując Słońce z Ziemi, mamy wrażenie, że porusza się ono po niebie. Nocą z kolei – że podobnie jest z innymi gwiazdami. Na tej podstawie przed wiekami sądzono, że Ziemia znajduje się w centrum Wszechświata, a wszystkie planety krążą wokół niej. Że jest inaczej, ogłosił w XIV wieku polski astronom Mikołaj Kopernik. Sformułował on teorię, zgodnie z którą to Ziemia wraz z innymi planetami okrąża Słońce. Teoria ta jest nazywana teorią heliocentryczną. „Helios” to po grecku Słońce, zatem „heliocentryczny” oznacza po prostu, że jest ono w centrum Układu Słonecznego.
Ziemia wydaje nam się płaska, bo jej wymiary są znacznie większe od naszych wymiarów i widzimy jedynie ją małą część. Jednak mówimy, że Ziemia ma kształt kuli. Ona nie jest do końca kulą, bo jest lekko spłaszczona w okolicach biegunów. Ziemia ma kształt zbliżony do kuli.
Południki są umownymi łukami na powierzchni ziemi, biegnącymi najkrótszą drogą między biegunami. Wszystkie są jednakowej długości.
Równoleżniki to umowne okręgi na powierzchni ziemi, przecinające się prostopadle z południkami. Mają różną długość, a najdłuższy równoleżnik to równik.
Południki na globusie i na mapie wyznaczają kierunki północ i południe, równoleżniki zaś – wschód i zachód.
Południki 0° oraz 180° dzielą kulę ziemską na półkule wschodnią i zachodnią, a równik dzieli kulę ziemską na półkule północną i południową.
Ruch obiegowy Ziemi odbywa się wokół Słońce po orbicie w kształcie zbliżonym do koła.
Oś ziemska nie jest prostopadła do orbity, lecz odchylona od pionu o kąt 23,5° i tworzy kąt 66,5° względem płaszczyzny orbity.
Podczas ruchu obiegowego zmienia się oświetlenie Ziemi.
Skutkiem zmian oświetlenia Ziemi podczas ruchu obiegowego są: pory roku, zmiana długości dnia i nocy w ciągu roku, zmiana długości dnia i nocy w ciągu roku, zmiana wysokości górowania Słońca w ciągu roku.
Jeden obieg Ziemi dookoła Słońca to jeden rok; zwykły rok kalendarzowy trwa 365 dni, a przestępny – 366 dni.
Daty rozpoczęcia pór roku: wiosna - 21 marca, lato - 22 czerwca, jesień – 23 września, zima – 22 grudnia.
Mapa świata – kontynenty i oceany - w załączniku
Kontynenty
Europa – to jeden z najmniejszych kontynentów. Leży w całości na półkuli północnej. Przez jej zachodnie krańce przebiega południk 0°, który dzieli ją między półkule zachodnią i wschodnią. Na wschodzie Europa sąsiaduje z Azją. Granica między tymi kontynentami jest umowna.
Azja – to największy kontynent na Ziemi. W zdecydowanej większości leży na półkulach północnej i zachodniej. W Azji znajduje się najwyższy łańcuch górski świata – Himalaje.
Afryka – drugi co do wielkości kontynent na Ziemi leży na południe od Europy. Ponieważ przez Afrykę przebiega zarówno południk 0°, jak i równik, leży ona na czterech półkulach: wschodniej i zachodniej oraz północnej i południowej.
Australia – najmniejszy kontynent na Ziemi leży w całości na półkuli południowej i wschodniej.
Antarktyda – jest większa od Europy oraz Australii. Rozciąga się w całości na półkuli południowej oraz na półkulach wschodniej i zachodniej. Na jej obszarze znajduje się biegun południowy.
Ameryka Północna – leży na półkulach zachodniej oraz północnej. Od Ameryki Południowej oddziela ją wybudowany przez ludzi Kanał Panamski.
Ameryka Południowa – jej niewielki fragment znajduje się na półkuli północnej, większość obszaru leży na półkuli południowej, w całości natomiast leży na półkuli zachodniej. Wzdłuż zachodnich wybrzeży ciągną się wysokie góry – Andy.
Oceany
Ocean Arktyczny – leży w całości na półkuli północnej, a w jego środkowej części znajduje się biegun północy. Znaczna część tego obszaru jest trwale skuta lodem.
Ocean Indyjski – rozciąga się w całości na półkuli wschodniej, a przez jego środkową część przebiega równik.
Ocean Południowy – jest on wydzielany od niedawna. Oblewa Antarktydę i w całości znajduje się na półkuli południowej. Część wód tego oceanu jest pokryta lodowcami spływającymi z Antarktydy.
Ocean Spokojny – jest największym oceanem na Ziemi. Leży niemal symetrycznie na półkulach południowej i północnej. Z północy na południe przedziela go południk 180°.
Ocean Atlantycki – oddziela Amerykę Północną i Amerykę Południową od Europy i Afryki. Mniej więcej przez jego środek przebiega równik.