Subkultura

 Wstęp

Znaczna część społeczeństwa na słowo "subkultura" zastanawia się co te słowo znaczy. Coraz częściej spotykamy w naszym środowisku osoby, które należą do danej zbiorowości. Możemy spotkać się iż rodzice nie wiedzą, że ich pociecha należy do danej kultury. Uważają, że przechodzą "bunt młodzieżowy". Coraz częściej możemy usłyszeć o różnych subkulturach w środkach masowego przekazu, ukazują w ten sposób, że przynależność do danej grupy nie jest czymś złym, jak twierdzi większa część jednostki. Lecz zamiłowaniem, chęć poznania danej kultury, przynależność do niej czy "uwolnienie" się od szarej rzeczywistości. Niewiele jest osób, które akceptują jednostkę, która wybrała pewien sposób życia odmienny od naszego. Uważają, że są to osoby chore psychiczne, które trzeba odizolować od społeczeństwa czy postrzegają ich jako "wybryk natury".
Policja w raporcie z 2007 roku uważa subkulturę jako zjawisko patologii. wymienia w nim kilka kategorii zbiorowości. Identyfikują ich na przeróżnych imprezach, manifestacji czy innych imprez o dużym rozgłosie masowym. Swoim ubiorem, fryzurą, noszone dane elementy czy słuchanie muzyki adekwatnej do danej kultury. do najgroźniejszych policja zalicza szalikowców (tzw. kiboli), shinheadów (propagują ideologię faszystowską), grafficiarze czy sprejowcy (dewastują mienia w postaci malowania na budynkach lub innych miejscach rysunków powodując wysokie koszty naprawy mienia), skeyci i rolkowscy są najmniej liczną grupą, która nie przestrzega zasad bezpieczeństwa [1]. Jednakże nie ujawnia w nim innych subkultur, które zagrażają naszemu bezpieczeństwu. można więc wywnioskować, ze tylko nieliczne zbiorowości mają negatywny wpływ na nas czy na nasze otoczenie.
Praca ma charakter teoretyczno-badawczy. Zostaną omówione podstawowe pojęcia dotyczące subkultur, występowanie innych kultur w latach przed 1989 rokiem oraz współczesne, które są widoczne prawie na każdym kroku. Badania zostaną przeprowadzone w szkole, wypełnione ankiety będą uzupełnione przez młodzież licealną. Teza jaką postawię do tej pracy będzie : „czy więcej dziewcząt od chłopców należy do subkultury”.Rozdział I. Podstawowe pojęcia subkultury młodzieżowej
W rozdziale tym zostaną omówione podstawowe pojęcia dotyczące subkultur młodzieżowych. Cechy poszczególnych subkultur oraz funkcjonowanie ich w społeczeństwie, a także kryteria podziału subkultur.
1.1. Analiza określeń subkultura, kontestacja, kontrkultura i kultura alternatywna
Subkultura inaczej określana jest jako podkultura. Prejs opisuję ją jako grupę osób, które podkreślają swoją odrębność społeczną, w której obowiązują zasady i wzorce, które są odmienne od tych narzucanych powszechnie [3]. Natomiast inne brzmienie subkultury uwzględnione przez Pęczaka uważana jest jako względnie spójna grupa społeczna, pozostająca na marginesie dominujących w danym systemie tendencji życia społecznego, wyrażająca swoją odrębność poprzez zanegowanie lub podważanie utrwalonych i powszechnie akceptowanych wzorców kultury [4].
Źródłem sprzeciwu wobec danej polityki bądź uznanych norm społecznych, moralnych, kulturowych i tradycji- stąd wzięła się kolejne określenie subkultury jako kontrkultura [3]. Pęczak w swoim słowniku uważa, iż pojęcie kontrkultura ma złożenie filozoficzne. Otóż młodzież odrzuca to co jest już założone i tradycyjnie „zanurzone” w kulturze. Natomiast na to miejsce wdrażać swoje normy i wartości. Według, których chcą dalej dążyć w postępowaniu w życiu, które tworzą w tym momencie kulturę alternatywną [5]. Dlatego stosuje się zamiennik kultura alternatywna. Gdzie możemy zaliczyć do niej m. in.: ideologię, symbolikę, a także charakterystyczny wygląd jej członków, a niekiedy nawet i muzykę [3].
Opisując powyższe pojęcia dotyczące subkultury można dostrzec, że mamy do czynienia z przenikaniem przez trzy główne fazy. Zaliczamy we wstępnej fazie kontrkulturę, której efektem jest kultura alternatywna. Wielu naukowców oraz plebiscytów wielokrotnie łączy powyższe terminy.
Paleczny określa kontestacje jako przeciwstawienie się presji organizacji społecznej w wersji głoszone przez przedstawicieli konformistów. Formułuje również, że jest to bunt, który broni swoich praw należności do danej kultury [2].
Do głębszego zapoznania się z pojęciem subkultury jeden z autorów wyróżnia trzy podziały:
1) Alternatywna, w której wyróżniamy m.in.:
- subkultury religijno-terapeutyczne, które noszą z zamiarem stawiania głównego celu indywidualnego, które udoskonala osobowość i wznosić na górny poziom stanu świadomości i wiedzy
- subkultury ekologiczno-pacyfistyczne, które doszukują się w działalności na rzecz środowiska, zdrowia jednostki i w koncepcji pokoju nowej jakości społecznych przeżyć i doświadczeń
2) Buntu i ucieczki, do której przydzielone są:
- bunt społeczno-obyczajowy zaliczamy do nich np. hipisów, punki, popersi. Tworzą szacunek do osobowości i dąży do realizacji określonego stylu życia
- izolacja od społeczeństwa np. gitowcy, rockersi, killersi w swoim początku odwołują się do kultu siły i podległości. Mają specyficzny formę komunikacji, która nazywana jest drugim życiem. Określane są jako subkultury przygody
3) Kreacyjne – wybieranie twórczego rozwoju swojej drogi:
- autokreacji artystycznej, uważana jest jako jedną z form samodoskonalenia i samorealizacji w oparciu o regułę swobody
- kultury dziania się czy bycie w drodze do szlaku to grupy osób, które imprezują, uczestniczą w festiwalach, przebywają w miejscach spotkań
- działalności happeningowej należy do zjawiska o cechach krótkotrwałych, dowodzące potrzeby samookreślenia wobec rzeczywistości poprzez nietrwałe akcje, pikiety czy manifestacje [6].
1.2. Specyfika i funkcjonowanie subkultur
Piotrowski w swojej książce wyodrębnia cechy charakterystyczne dla subkultur, zalicza do nich:
- założenia ideologiczne
- obyczajowość
- kreowany wizerunek
- aktywność twórczą [7].
Założenia ideologiczne subkultur zawierają naturalne czyny jednostki, brak akceptacji tradycji norm publicznych czy także odrzucenie konwencjonalnych autorytetów. Kluczową cechą filozoficzną jest sprzeciw wobec wartości danej kultury i wyłączenie się z życia publicznego.
Obyczajowość oznacza, że człowiek stoi ponad wszystkim normami, które panują w społeczeństwie. W istocie możliwe jest odrzucenie stereotypów wartości, poszukiwanie sposobów, aby być szczęśliwym bez względu na wszystko.
Kreowany wizerunek jest wskaźnikiem ustalenia tożsamości z daną grupą. Uczy się poszanowania symboli, które są przez dana grupę przyjętą. Gdzie większości nie są one akceptowane przez społeczeństwo.
Aktywność twórcza nastrojona jest na pomniejszenie praw i zasad, które obowiązują. Pozwala na własnym wyborze stylu i izolacji od codzienności. Z powodu wyselekcjonowania orientacji dotyczącej muzyki jednostka należąca do danej subkultury szukają zadowolenia i wyrażenia protestu w stosunku do dominującej kultury [8].
Zatem wyżej wymienione cechy wykazują wszystkie cechy dotyczące subkultur np. punki czy hipisi. Podkulturę tworzą młodzież, którzy są zafascynowani muzyką np. metalowcy. Obecnie możemy wyróżnić kilka subkultur, które mają znaczne znaczenie w środowisku polskim. Wymieniają m.in.:
1) Punki- dopiero zaczęła się rozwijać w połowie lat 70. w Londynie. Znaczenie nazwy tej subkultury oznacza śmierć, marność. Odnosi się do wartości, które zostały zawarte przez daną podkulturę, manifestują m.in.: wstręt do rzeczywistości, która ich otacza oraz lęk przed nią. Do charakterystycznego ubioru zalicza się skórzane kurtki, jeansy, buty typu wojskowe, natomiast fryzura jest dosyć typowy irokez biegnący przez środek głowy.
2) Skini- pojawiła się w połowie lat 60. w Anglii. Nazwa wiąże się z charakterystycznym stylem- ogolona głowa. Wiąże się to z pokazaniem gotowości do walki oraz promowanie kultu siły. Kolejne elementy charakterystyczne dla tej podkultury są jeansy podwinięte, szelki oraz glany. Pielęgnują swoje wartości patriotyczne. Mają szowinizm wobec homoseksualistów, Żydów czy narkomanów.
3) Metalowcy- odnosi się do ciężkiej muzyki. Wygląd ich jest charakterystyczny: długie włosy, jeansy obcisłe, kurtki skórzane, rękawiczki czarne z obciętymi palcami. Wyodrębnić można dwa nurty: sataniczny i mitologiczny [5].
4) Chuligani- aktywność tej grupy ma podłoże irracjonalne, odbiega od przyjętych zasad, a także niszczeniem porządku publicznego.
5) Sataniści- na wygląd ich wpływa długie włosy, kurtki ich są „obszyte” ćwiekami, które mają wizerunek diabła oraz noszenie symbolicznych symboli takich jak pentagramy, wisiorki, które mają odwrócony krzyż. Msze czarne, które są podobne do mszy chrześcijańskiej odbywają się głównie na cmentarzach.
6) Grafficiarze- w Polsce pojawiła się dopiero na lata 80. XX wieku. Graffiti występuję pod postacią rysunków, napisów, haseł manifestacyjnych. Swoje działania przede wszystkim wykonują na budynkach, mostach, wagonach. Dana podkultura ma charakter rywalizacji pomiędzy innymi grupami występującymi w środowisku.
7) Skeyci- jest to sport, który pojawił się w latach 70. w USA. Na samym początku miało to charakter sportowo-rekreacyjny, dopiero z czasem wyodrębniła się nowa subkultura. Ubiór ich jest luźny, który nie krępuje żadnych ruchów m.in.: czapki baseballówki, obszerne bluzy z kapturami, szerokie bluzki oraz spodnie szerokie, ochraniacze na łokcie i na kolanach.
8) Technomani- nazwa pochodzi od muzyki techno. Powstała pod koniec lat 80. w Wielkiej Brytanii i USA. Taki charakter danej muzyki ma mieć charakter manifestacji, buntu przeciwko trudnej rzeczywistości. Na ubiór tej subkultury składają się oryginalne fryzury, gwizdki, nietypowe fryzury oraz okulary.
9) Dresiarze i Jumacy- obie subkultury pojawiły się w trakcie zmian ustrojowych. Do ulubionych i charakterystycznych części ubioru dresiarzy są dresy (jak nazwa sama mówi) znanych mark. Mają krótkie włosy, dbają o swoją „figurę” chodząc na siłownię. Uwielbiają pokazywać swoją wyższość nad innymi, wychwalają się drogim sprzętem. W ten sposób budują swoją wyższość nad innymi i uznanie ze strony rówieśników. Jumacy tzw. jumole ich głównym źródłem dochodu są kradzieże, dokonywane przede wszystkim za granicą. Pochodzą przede wszystkim z regionów przygranicznych [7].
Jednym z najważniejszych czynników na funkcjonowanie grupy w subkulturze ma wpływ jaka panuje atmosfera w danej podkulturze. Jego miernik określany jest jako wspólne przeżywanie emocji, sposób wsparcia w grupie jak również wspólna praca. Tatiana Senko uważa, że jest to grupowe doznanie strachu, obawy, rozdrażnienia, złości, zdenerwowania czy gniewu, z których nie można jasno wytłumaczyć przez emocje i uczucia, które w nas są. Negatywne emocje mogą jedynie wzbudzać u nas napady emocjonalne. Nastrój, który panuje w grupie jest bardzo ważny. Osoby czują się akceptowane przez daną jednostkę, mogą jej zawierzyć. Jednakże ma wpływ na osoby może je sparaliżować, może doprowadzić do powstania konfliktów z środowiskiem otaczających ich. Dlatego przynależność do takiej grupy ma wpływ negatywny, prowadzi do pewnego ryzyka.
Do fundamentalnych cech grupowego nastroju, które obrazują agresywną młodzież możemy wyróżnić :
1) „Mocno” ukazuje się różnica od cech relacji występujących w grupie oraz szczegółowych warunków, które mogą z czasem trudno być rozpoznane
2) Wyjątkowa „zaraźliwość”, gdzie jedna jednostka, która ma negatywny stan może doprowadzić do błyskawicznego naśladowania przez resztę grupy
3) Impulsywna siła grupy, która kształtuje negatywne skierowaną na aktywność przy czym wybuch może doprowadzić do poważnych krytycznych zachowań jednostki
4) Dynamizm uwzględnia nastrój, który panuje u nastolatków. Czyny ich mogą być szybko dokonywane, często poddaje się wahaniom, a także może się odwrócić [9].1. http://www.policja.pl [16.02.2015 r.]2. Paleczny T., Kontestacja. Formy buntu we współczesnym społeczeństwie, Nomos, Kraków 1997
3. Prejs B., Subkultury młodzieżowe. Bunt nie przemija, KOS, Katowice 2005
4. Pęczak M., Subkultury w PRL. Opór, kreacja, imitacja, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2013
5. Pęczak, M., Mały słownik subkultur młodzieżowych, Semper, Warszawa 1992
6. Jędrzejewski M., Młodzież a subkultury. Problematyka edukacyjna, ŻAK, Warszawa 1999
7. Piotrowski P., Subkultury młodzieżowe – aspekty psychospołeczne, ŻAK, Warszawa 2003
8. Zgrajewska S., Subkultury młodzieżowe w Polsce i ich możliwości wpływania na młodych ludzi, Studenckie Zeszyty Naukowe, 2006
9. Senko T., Subkultura młodzieżowa – fenomen psychologiczno-społeczny, w druku