Wody powierzchniowe Polski

Wody powierzchniowe Polski



Trzecią, pod względem zajmowanego areału, formę użytków stanowią wody powierzchniowe. Obszar zajęty przez nie w 1994 r. wynosił 830 tys. ha, co stanowi 2,65% ogólnej powierzchni kraju. W stosunku do 1980 r. powierzchnia ta uległa zwiększeniu wskutek wybudowania kilku nowych zbiorników, z których największe to Jeziorsko na Warcie (powierzchnia około 42 tys. ha), Łąka na Pszczynce (12 tys. ha), Mietków na Bystrzycy (9 200 ha) i Dobczyce na Rawie (10 700 ha). Z ogólnej powierzchni wód śródlądowych na jeziora przypada około 317 tys. ha, na rzeki zaś 509 tysięcy.

Polska jest krajem bogatym w jeziora. Jezior liczących ponad 1 ha jest prawie 9 300. Zajmują one ponad 1% powierzchni całego kraju. Zdecydowana większość jezior w Polsce występuje w pasie pojezierzy. Na Pojezierzu Pomorskim jest ich 4 129 i zajmują one ponad 115 tys. ha, natomiast na Pojezierzu Mazurskim jest ich 2 561 o łącznej powierzchni prawie 142 tys. ha. Na obszar Polski środkowej (Nizina Wielkopolsko-Kujawska, Polesie Lubelskie) przypada 1 711 jezior zajmujących łącznie 53 tys. ha. W pozostałej części kraju jest zaledwie 895 jezior o łącznej powierzchni 6 800 ha.

Nieco więcej niż połowa wszystkich jezior to zbiorniki małe, o powierzchni od 1 do 5 ha. Zajmują one w sumie 10 400 ha, co stanowi zaledwie 3,3% powierzchni wszystkich jezior. Jezior średniej wielkości (550 ha) jest 3 510, co stanowi 37% wszystkich jezior. Zajmują one łącznie ponad 57 tys. ha. Dużych jezior o powierzchni 501000 ha jest 1 078. Zajmują one prawie 55% powierzchni jezior w Polsce. Jezior wielkich, o powierzchni przekraczającej tysiąc hektarów, jest zaledwie 34, co stanowi 0,4% liczby jezior. Zajmują one 76 200 ha, co wynosi prawie czwartą część powierzchni wszystkich jezior w naszym kraju. Zbiorników wodnych sztucznego pochodzenia o powierzchni ponad 100 ha jest około 60, przy czym największy z nich, Zbiornik Włocławski, ma ponad 7 tys. hektarów.

Jeziora w Polsce są w większości płytkie. Maksymalna głębokość ponad 20 m należy do rzadkości. Jeziora są zjawiskiem przejściowym i krótkotrwałym. Wszystkie znajdują się w fazie powolnego zanikania na skutek zamulania, zarastania, procesów erozyjnych i wreszcie prac melioracyjnych. W zależności od pierwotnej głębokości jeziora i tempa wspomnianych procesów, zanikanie jezior przebiega z różną szybkością. Wody zmagazynowane w jeziorach działają łagodząco na klimat i poprzez zwiększone parowanie wpływają na wielkość opadów. Wiele jezior polskich spełnia rolę odbiorników ścieków komunalno - przemysłowych, co sprawia, że pogarsza się ich stan czystości. Część jezior jest także zanieczyszczona wskutek spłukiwania sztucznych nawozów z otaczających je terenów rolniczych.