Szlachta polska w "Panu Tadeuszu"

A. Mickiewicz w epopei "Pan Tadeusz" w interesujący i niepowtarzalny sposób przedstawia nam świat szlachecki. W swoim dziele prezentuje czytelnikom rozwarstwienie szlacht polskiej, które jest spowodowane różnicami majątkowymi.

Przedstawicielem najbogatszej szlachty jest Stolnik Horeszko i Hrabia. Reprezentują oni zarówno wady jak i zalety magnaterii. Horeszko wywodził się z senatorskiego i hetmańskiego rodu. Był zwolennikiem reform w kraju. Jednak duma, pycha, egoizm doprowadziły do rodzinnej tragedii. Zburzył szczęście Jacka i własnej córki Ewy. W wyniku nieszczęśliwych zbiegów okoliczności zginął.

Drugi przedstawicielem magnaterii był Hrabia. Potraktowany humorystycznie. Miał naturę romantyka. Niektórzy uważali go za dziwaka. Mimo zachwytów nad wszystkim co obce potrafił być patriotą.

Do średniozamożnej szlachty należą Soplicowie, Podkomorzy. Do tej grupy można zaliczyć również zubożałego szlachcica Wojskiego. Bogata szlachta prowadziła uporządkowany tryb życia. Wszystkie rodzinne i towarzyskie spotkania podlegały pewnym obyczajom. W domu Sędziego Soplicy goście wiedzieli jak mają siedzieć, według jakich zasad prowadzić rozmowę. Sędzia był typowym polskim szlachcicem-bronił starego porządku szlacheckiego, krytykował cudzoziemszczyznę. Swoim poddanym nie robił krzywdy, dbał o nich. Szlachcic ten był uparty, chciwy. Przykładem tego może być spór o zamek.

Brat Jacka był wielkim patriotą. W soplicowskim dworze wisiały portrety polskich bohaterów narodowych (Kościuszko, Rejtan) Był zwolennikiem powstania narodowego.

Stosunkowo bogaty jest również Podkomorzy, który cieszył się uznaniem szlachty. Tak jak Sędzia był patriotą oraz zwolennikiem starych obyczajów szlacheckich.

Wojski zarządzał domem w Soplicowie. Pielęgnował tradycje szlacheckie (polowanie, gra na rogu).

Ostatnią grupą szlachty polskiej z XIX w. Była szlachta zaściankowa, którą reprezentowali w utworze Gerwazy, Protazy oraz szlachta z zaścianku Dobrzyń.

Gerwazy, czyli Klucznik, Rembajło był odważny, waleczny, wierny swemu panu (stolnikowi). Bohater szanował tradycje, ale też potrafił bezwzględnie walczyć o zamek i pomścić śmierć Stolnika.

Woźny Protazy mieszkał w domu Sędziego. Był jego zaufanym sługą.

Ciekawą grupą szlachecką byli mieszkańcy zaścianku Dobrzyń. Była to grupa szlachetnie urodzonych, posiadających herb, przywiązanych do swoich przodków, ale majątkiem zbliżona do chłopów.

W utworze poznajemy przedstawicieli tej szlachty m.in. Maćka Dobrzyńskiego, Bartka zwanego Prusakiem, Maćka zwanego Chrzcicielem i innych. Grupa ta była wierna tradycji - szanowała narodowe stroje, wspominała przeszłość. Jednak tymi ludźmi łatwo można było manipulować, czego przykładem był zajazd. Większość szlachty zaściankowej miała niskie wykształcenie, charakteryzowała się brakiem ogłady towarzyskiej ale gotowa była do ofiarnej walki w imię wolnej ojczyzny.

Narrator w „P.T” ukazuje zróżnicowanie charakterów, temperamentów przedstawicieli świata szlacheckiego. Jest to świat odchodzący w przeszłość, często pojawia się przymiotnik ostatni (ostatni zajazd na Litwie, ostatni z Horeszków). Narrator ukazuje przemijanie pewnej epoki. Ludzie a wraz z nimi pewne zwyczaje i obyczaje odchodzą do przeszłości.