Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko – scharakteryzuj główne kierunki literatury i kultury polskiego oświecenia. Określ ich europejskie źródła.

a) Klasycyzm – za budowę logiczną konwencji artystyczne klasycyzmu uważany jest Kartezjusz – Rene Descortes (Dekar) – „Rozprawa o metodzie”. Uznawał on rozum jako jedyne źródło wiedzy, „Cogito ergo sum” – Myślę, więc jestem. Klasyczna literatura starała się odkrywać ład i harmonię świata. Pisarze starali się wydobyć ogólne uniwersalne prawa mnogości zjawisk. Klasyczni twórcy uważali, że rolą literatury jest przekształcenie świata, rozumne zmierzanie do świata do postępu przez oświecenie ludzkich umysłów. W oświeceniu klasycyzm spełniał funkcje dydaktyczno-moralizatorskie.
- Johan Wolfgang Goethe – Cierpienia młodego Wertera.
- Daniel Defoe – Przypadki Robinsona Crusoe
- Jonathan Swift – Podróże Guliwera

b) Sentymentalizm – (z ang. Sentimental – wrażliwy) Wywodzi się z tytułu powieści Laurence`a Stern`a – „podróż sentymentalna”
- sentymentaliści pisali o swej wrażliwości.
- penetracja wewnętrznego życia bohatera
- zmysłowe doznanie
- głosili pochwałę prostoty i czułości.
- zachwycali się pięknem przyrody
- literatura ta pogłębiała analizę psychologiczną postaci
- zwraca uwagę na melodyjność wiersza
Twórcą podstaw sentymentalizmu był Jean Jacques Rosseau – uważał, że cywilizacja odrywała człowieka od natury i czyniła go złym, a ludzie powinni żyć zgodnie z naturą i być wolni, równi i dobrzy, kierować się sercem.

c) Rokoko – (z franc. Rocoille – muszla – charakterystyczny ornament oparty na motywie muszli) Literatura rokokowa charakteryzowała się wielką elegancją formy i subtelnością treści, najczęściej mówiła o miłości i nie miała funkcji dydaktycznych, miała dostarczać rozrywki. Mówiła o romansach kochanków, którzy bawili się kobietami – Casanova. Charakterystyczne gatunki rokokowe to epigramat, sielanki czy też anakreontyk.
- Jan Potocki – Rękopis znaleziony w Saragossie.
- Franciszek Zabłocki – Fircyk w zalotach