Cudzożywność

Odżywianie- pobieranie przez organizm ze środowiska substancji niezbędnych do podtrzymywania funkcji życiowych i rozwoju organizmu. Samożywność- (autotrofizm) rośliny( glony też) i niektóre bakterie posiadają zdolność tworzenia bogatych związków organicznych z pobranych ze środowiska prostych, nieorganicznych związków(CO2 i H2O).cudzożywność- sposób odżywiania się polegający na pobieraniu substancji pokarmowych z zewnątrz; organizmy cudzożywne (heterotrofy)- organizmy zdolne do syntezy związków organicznych jedynie z gotowych już związków węgla np. węglowodanów, białek, lipidów. zwierzęta potrzebują: sole mineralne, aminokwasy, nukleotydy, kwasy tłuszczowe, witaminy grupy B,. Niezbędne od roślin: cukry, aminokwasy, kwasy tłuszczowe/ nukleinowe, witaminy. Ze środowiska: woda i sole mineralne. BIOFAGI- roślinożercy, wszystkożercy, mięsożercy: padlinożercy, drapieżcy. Organizmy odżywiające się tkankami lub całymi organizmami. roślinożercy- zwierzęta odżywiające się pokarmem roślinnym, które mogą być dla nich głównym lub wyłącznym pokarmem. Poziom troficzny wyodrębniany w obrębie konsumentów/ konsumenci I rzędu. Wszystkożercy- rozróżniają smak i zapach pokarmu. Mięsożercydrapieżcy- stosunek antagonistyczny. Polega na chwytaniu, uśmiercaniu i zjadaniu jednych osobników przez drugie. Między liczebnością drapieżnika i ofiary utrzymuje się równowaga biologiczna.padlinożercy- nekrofagi- zwierzęta żywiące się wyłącznie ciałami martwych zwierząt, zjadają resztki pozostawione przez drapieżców. Rośliny owadożerne- biofagi, najczęściej występują w środowisku ubogim w sole mineralne. Zdobywają azot trawiąc ciała owadów lub innych małych zwierząt- włoski gruczołowe wydzielające enzymy trawienne; np. rosiczka, pływacz, tłustosz. SAPROBIONTY- saproby- saprofity, saprofagi: kałożercy, glebożercy, mułożercy. żywią się szczątkami organicznymi. Saprofity- roztocza(bakterie i grzyby) rozkładają martwe szczątki roślin i zwierząt do prostych związków organicznych i odżywiają się nimi. Wydzielają enzymy trawienne na zewnątrz komórki, do środowiska, a następnie wchłaniają produkty trawienia. Substancje te po przejściu do gleby mogą być ponownie pobrane przez rośliny. destruenci/reducenci- tworzą ostatni poziom łańcucha troficznego- z odpadów organicznych i obumarłych uwalniają do obiegu materii zawarte w nich składniki mineralne. Saprofagi- głównie bezkręgowce, zamieszkujące glebę i muł denny, odżywiające się martwą materią organiczną. Konsumenci I rzędu.glebożercy- dżdżownica, skąposzczety mułożercy- rureczniki, strzykwy kałożercy- żuk gnojowy. PASOŻYTY- organizmy stale lub czasowo związanie przestrzennie z innym organizmem(żywicielem), żyjący na jego koszt i przynoszący mu szkodę; związek antagonistyczny. Zewnętrzne- za pomocą przyssawek lub innych narządów czepnych oraz lepkich substancji przytwierdzają się do skóry żywiciela i pobierają z jego ciała płyny ustrojowe zawierające pokarm, np. pijawki, pchły, huby, kaniankę, jemiołę- półpasożyt. Wewnętrzne- odżywiają się komórkami i tkankami organizmu żywiciela lub wchłaniają przez cienki nabłonek już strawiony pokarm, np. tasiemce, przywry. Przystosowania organizmów cudzożywnych do pobierania i przyswajania pokarmów uwarunkowane są środowiskiem i trybem życie tych organizmów.

Trawienie- proces rozpadu pokarmu na małe rozpuszczalne cząsteczki organiczne, które komórki mogą wchłonąć. Konieczne by pokarm mógł być zużytkowany przez organizmy cudzożywne. Proces zwykle zachodzący w przewodzie pokarmowym i mający na celu rozłożenie składników pożywienia na najprostsze związki przyswajalne dla organizmu. Podczas t. białka są rozkładane do aminokwasów, z tłuszczów uwalniany jest glicerol i kwasy tłuszczowe, a cukrowce rozkładane są do glukozy. T. Następuje pod wpływem soków trawiennych i zawartych w nich enzymów. Proces rozpoczyna się już w jamie gębowej(trawienie cukrów). Jednokomórkowce- trawienie wewnętrzne, zachodzi w wodniczkach tętniących; ameba- pierwotniak, gąbka- zwierzę, orzęzki- pantofelek, wiciowce- euglena zielona. Pokarm dostaje się do komórki przez błonę komórkową. W cytoplazmie tworzy się wodniczka pokarmowa. Trawienie zachodzi w wodniczce, która krążąc , umożliwia cytoplazmie w każdym miejscu wchłonięcie potrzebnych substancji. Wydalanie nie strawionych resztek następuje w dowolnym lub określonym punkcie błony komórkowej. Jamochłony- parzydełkowce- stułbia, żebropławy, posiadają jamę chłonącą- trawiącą(gastralną) o różnych kształtach(ektoderma, mezoglea, entoderma).trawienie pozakomórkowe, trawienie wewnątrz komórkowe w wodniczkach pokarmowych. Nie mają odbytu. Pokarm zdobywają parzydełkami- ramionami, pokrytymi komórkami z trucizną. Płazińce- wypławek biały i czarny- bioindykatory na czyste/brudne wodywirki. Przywry, tasiemce- klasyczne pasożyty bez układu pokarmowego, pobierają pokarm całą powierzchnią ciała , potrafią oddychać beztlenowo. Nie mają otworu odbytowego. Obleńce- glista ludzka- całą powierzchnią ciała, owsik- kałożerca, włosień spiralny. Posiadają przewód pokarmowy w postaci prostej rurki(otwór gębowy, jelito, odbyt). Drożny przewód pokarmowy- wytworzenie odcinków w układzie pokarmowym odpowiadających za pobranie pokarmu, jego trawienie, wchłanianie oraz formowanie i wydalanie kału. Pierścienice. Gruczoły trawienne- wydzielające substancje wspomagające trawienie( wątroba, trzustka- rozkład białek, cukrów, tłuszczów).Enzymy trawienne- białkapepsyna, trypsyna, peptydazy; tłuszczelipazy; sacharydysacharazy, laktazy; kwasy nukleinowe nukleazy; w żołądku: pepsyna, podpuszczka(renina) i trochę lipaz; w jamie gębowej: amylaza ślinowa(ptialina). W dwunastnicy: trypsyna, amylazy i lipazy trzustkowe; W jelicie cienkim: peptydazy, nukleazy, laktazy, sacharazy. SSAKI- jelito ślepe zamieszkałe przez bakterie lub pierwotniaki rozkładające błonnik. Słodkowodne i morskie zwierzęta- aparat filtrujący do pobierania drobnego i rozproszonego pokarmu: odnóża- pąkle, skrzela- małże, fiszbiny- wieloryby. Rozdrabnianie pokarmu- zęby, mocne dzioby- ptaki drapieżne, aparaty typu gryzącego- skorupiaki, owady. Wole- ptaki pozbawione zębów, magazyn przejściowy pożywienia/ rozmiękczanie pokarmu. Żołądek mięśniowy- gromadzone drobne kamyki. Chitynowe płytki- pasikonik. Takri- ślimak. Aparat gębowy ssący- motyle. Aparat gębowy liżący- muchy. Aparat gębowy kłująco-ssący- komary, pluskwy. Płynożercy- pijawki, nietoperze. Odżywiają się płynami pobranymi z ciała zwierząt, zawierającymi dużo białka. Posiadają wole. Organizmy cudzożywne w zależności od środowiska i trybu życia pobierają w różny sposób bardzo różnorodny pokarm.