Wisława Szymborska - biografia

Szymborska Wisława (1923-2011), polska poetka, krytyk literacki. Laureatka Nagrody Nobla 1996. Urodzona w Bninie (Poznańskie), od 1931 w Krakowie. 1945-1948 studiowała polonistykę i socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. 1953-1981 w redakcji Życia Literackiego, gdzie przez wiele lat kierowała działem poezji. 1981-1983 w zespole redakcyjnym miesięcznika "Pismo" (Kraków).

Debiutowała w "Dzienniku Polskim" 1945. W zbiorach wierszy Dlatego żyjemy (1952) i Pytania zadawane sobie (1954) zawarła treści polityczno-ideologiczne związane z tamtym okresem, w kolejnych zbiorach: Wołanie do Yeti (1957), Sól (1962), Sto pociech (1967), Wszelki wypadek (1972), Wielka liczba (1976), Ludzie na moście (1986), Koniec i początek (1993) rozwinęła i utrwaliła oryginalną poetykę.

Twórczość Szymborskiej prezentuje mistrzostwo artystyczne nawiązujące do doświadczeń poezji XX w. oraz tradycji humanistycznej. Cechuje je precyzja słowa, posługiwanie się ironią i paradoksem, przetworzone poetycko treści filozoficzne.

Felietony-recenzje, publikowane w Życiu Literackim, Piśmie i Gazecie Wyborczej pt. Lektury nadobowiązkowe, zostały wydane w wyborach 1973, 1981, 1992. Także m.in.: 101 wierszy (1966), Wiersze wybrane (1967), Poezje wybrane (1967), Poezje: Poems (wydanie dwujęzyczne polsko-angielskie 1989).

W 1990 otrzymała Nagrodę Fundacji Kościelskich, w 1991 Nagrodę im. Goethego, w 1995 Nagrodę im. Herdera, w 1996 Nagrodę Nobla

Laureatka Nagrody Nobla w 1996 za: "poezję, która z ironiczną precyzją odsłania prawa biologii i działania historii we fragmentach ludzkiej rzeczywistości"

11 III 1998 W. Szymborska otrzymała Honorowe Obywatelstwo Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. 08 VI 2001 otrzymała najwyższe amerykańskie wyróżnienie przyznawane najwybitniejszym artystom - Dyplom honorowego członka Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury. W. Szymborska jest 75 członkiem honorowym Akademii (trzecim z Polski - obok Magdaleny Abakanowicz i Krzysztofa Pendereckiego). W uzasadnieniu przyznania dyplomu napisano: "Wisława Szymborska jest nie tylko jednym z najbardziej wyrafinowanych poetów żyjących współcześnie, ale także najlepiej rozumianych. W wierszach zadziwiających różnorodnością i głębią, z humorem i przenikliwością opisuje, czym było życie w epoce głębokich przewartościowań intelektualnych. Jej muza jest subtelna, a nawet przewrotna".

Poezję poznać to poznać inne światy" - Wisława Szymborska

Szymborska uprawia głównie lirykę osobistą refleksyjną o charakterze intelektualnym i moralistycznym, skupioną wokół motywu sytuacji egzystencjalnej człowieka i stosunku jednostki do historii, do wypracowanych przez wieki mitów kultury. Poetka, nie znajdując w pełni zadowalających ją rozwiązań i dość sceptycznie zapatrując się na możliwości wyciągnięcia "odpowiednich" nauk z doświadczeń przeszłości, nie popada jednak w skrajny pesymizm czy relatywizm poznawczy. Bohater jej wierszy "żyje, więc się myli" - to punkt wyjścia postawy Szymborskiej wobec świata i sztuki. W jej wierszach pełno jest melancholijnego i wisielczego humoru, ironii, dowcipu i głębszego znaczeniowo żartu. Człowiek w tych utworach to istota podległa prawom biologii i nieuchronnościom historii, bezbronna i omylna, podlegająca wyobcowaniu i niespełnieniu, stale zagrożona w swych ludzkich nadziejach, z trudem porozumiewająca się z innymi. Te złożone filozoficznie i psychologicznie problemy poruszane są w poezji Szymborskiej z dużą emocjonalną dyskrecją i dystansem myśliciela ironicznie pobłażliwego wobec człowieczych słabości i urojeń. Lapidarność, kunsztowność i wdzięk metafor, łączących igraszki słowne i dowcip z powagą, spowodowały wielką popularność czytelniczą w Polsce i kilkunastu krajach świata, gdzie były tłumaczone, o czym najdobitniej świadczy fakt przyznania Szymborskiej literackiej Nagrody Nobla w 1996 r.