Cechy klasyczne Ody:
- użycie gatunku wywodzącego się ze starożytności - ody,
- nawiązanie do mitologii greckiej (np. młodość przybiera postać bogini Hebe, za wzór młodych stawia się mitologicznego Heraklesa),
- hasła braterstwa, przyjaźni, jedność wiary w wykształcenie
- należy walczyć ze swoją słabością, dążyć do doskonałości;
- podporządkowanie jednostki zbiorowości;
- wiara w możliwości ulepszenia świata;
Cechy romantyczne Ody:
- wiara w uczucia i miłość,
- przeciwstawiane rozumowi i wiedzy czyli spór z klasykami,
- bezpośredniość wypowiedzi,
- gorąca wiara w zwycięstwo
- odległe od klasycznego umiaru i harmonii, gwałtowność wezwań do przemiany świata, głoszenie haseł wolnościowych, podkreślenie niezależności i indywidualności, wyjście poza racjonalizm, patriotyzm, rewolucjonizm;
Ludowość cechy: fabuła ballad oparta na wierzeniach ludowych, bohaterowie to wieśniacy, zachowanie ludowego kodeksu moralnego (każda wina zostanie ukarana za sprawą przyrody, występowanie elementów fantastycznych, postacie tj. rusałki, duchy czy anioły, znaczący wpływ przyrody na zachowanie ludzi, przyroda jest autonomicznym bohaterem - jest sędzią, sposoby poznania świata, tj. irracjonalizm, emocje pozarozumowe, jak współczucie, czucie, intuicja, wiara, przeczucie. Jest to naiwne myślenie ludu w okresie romantyzmu.
Cechy dramatu romantycznego: zerwanie z zasadą trzech jedności, brak związku przyczynowo - skutkowego scen, obecność bohaterów romantycznych, przeplatanie się realizmu z fantastyką, otwarta kompozycja dramatu, budowanie nastroju grozy, niepewności, tajemniczości, niesceniczność dramatu - różne miejsca akcji, synkretyczność - łączenie cech: podział na role, wierszowanie, obecność prozy.
Postawa prometejska: Konrad przyjmuje tę postawę, ponieważ poświęca się za miliony, za ojczyznę, chce cierpieć, buntuje się przeciwko Bogu dla dobra ogółu. Odczuwa cierpienie za innych ludzi, zarzuca Bogu obojętność na ludzkie cierpienie. Bierze na siebie cierpienie całego narodu, jest przewodnikiem narodu.
Mesjanizm: Ks.Piotr w widzeniu uświadamia sobie, iż Polacy muszę cierpieć - są do tego wybrani. Naród jest bohaterem zbiorowym - Mesjaszem Narodów, przez jej cierpienie miały zostać zbawione inne narody. Naród cierpi za niewinność. Jest to sakralizacja, czyli uświęcenie cierpień narodu polskiego. Polska jest alegorią Chrystusa, która ma zostać wskrzeszona spod panowania zaborców.Polska jest przewodnikiem narodów, która da zbawienie - wolność innym narodom:Polska Chrystusem narodów! - nadało to sens ich cierpieniu, że nie pójdzie to na marne. Mesjanizm indywidualny - jedna osoba zbawi świat (44).
Orientalizm: fascynacja orientem przejawiająca się docenianiem uroków przyrody egzotycznej, zainteresowanie historią i kulturą wschodu, istnienie wschodniego bohatera - Mirzy, niezwykle ozdobny styl, brak nazw kolorów, zastąpionych nazwami klejnotów i metali szlachetnych, motyw pielgrzyma, świadomość egzystencji wyższej istoty.
Cechy eposu: otwarcie inwokacją, treść dotyczy grupki bohaterów na tle ważnych wydarzeń historycznych, obecność epitetów i porównań homeryckich, narrator wszechwiedzący, wszechobecny, trzecioosobowy, występowanie retardacji - opóźnienia akcji poprzez zastosowanie dokładnych długich opisów, szczegółowe opisy, wielowątkowość utworu, występuje bohater zbiorowy oraz bohater jednostkowy, utwór pisany trzynastozgłoskowcem, styl podniosły uroczysty
Soplica romantyk: samotność, cierpienie, nieszczęśliwa miłość, bunt, patriotyzm, podleganie gwałtownym namiętnościom i patrzenie na świat przez pryzmat emocji, zdolność do poświęceń, tajemniczość - nikt w Soplicowie nie zna jego prawdziwej tożsamości, tragizm, metamorfoza, zdolność do poświęceń
Soplica metamorfoza: Jacek Soplica z porywczego, gwałtownego, kierującego się pychą i egoizmem człowieka zmienia się w osobę działającą na rzecz innych, w tym dla dobra ojczyzny, wyrazem tej przemiany jest przyjęcie innego nazwiska i wstąpienie do klasztoru. Na początku epopei Jacek był szlachcicem, który lubił się zabawić. Był odważny i bardzo pewny siebie. Kierował się uczuciami a nie rozumem. Przed zmianą swego życia szlachcic jest bezwzględny i okrutny. Troszczy się o własne interesy. W II etapie życia Ksiądz Robak staje się dojrzałym i wielce kochającym Polskę patriotą. Staje się cichy, pokorny i odpowiedzialny.Zmiana Jacka Soplicy dokonała się pod wpływem skruchy jaką Jacek miał po zabiciu Stolnika.