Historia rozwoju prasy

Kryteria wydzielania prasy:
1. Periodyczność ukazywania się (co najmniej raz na kwartał)
2. Publiczne rozpowszechnianie, dostęp
3. Aktualność treści – czasowa i problemowa
4. Wszechstronność tematyki
5. Odbiorcy anonimowi i różnorodni


5 okresów ROZWOJU PRASY:
1. Prehistoria prasy
• 1250 r. pne. Egipt, Totmes III, do urzędników rozsyłał decyzje faraona
• Starożytny Rzym – (59 r. pne.) „Acta diuina” za czasów Juliusza Cezara, plakaty z ważnymi wydarzeniami rozklejane periodycznie + „Acta Senatus” dla urzędników, pisane ręcznie
• Chiny – IV w. pne. (200 r. pne.) dynastia Chan, Ukazywały się kroniki dworskie „Ti - pao” relacjonujące wydarzenia odbywające się na dworze; kolportowane wśród ludności, ukazywały się do końca XI w.( wtedy zmieniona nazwa na „Ching – pao” i do 1911 wydawane); w V w. ne. drzeworyt – ilustracja pisma
okres ten kończy się na przełomie XIV i XV wieku

2. Etap prasy gazet pisanych – XIV i XV w.
• Gazety kupieckie „Scripta mercatorium”, profil kupiecki gazet w związku z odkryciami geograficznymi i rozwojem handlu
• Gazety ogólnoinformacyjne – donoszące głównie o tym co się dzieje na dworach (Polska – „Nowiny”)
• Ukazywały się do końca XVIII w. pomimo istnienia druku (w WB stanowiły drugi obieg informacji wolny od cenzury)

3. Etap początków prasy drukowanej – XV i XVI w.
• 1453 -55 wydrukowano 180 Biblii
• Niemcy i Hiszpania - Augsburg, Kolonia i Barcelona – główne miasta wydawnicze (Kolonia 1499 „Chronik” charakter kronikalny)
• Prasa ta była bardzo droga, miała charakter kronikarski, trudno było pozyskać odbiorców co powodowało na ciągłe pojawiania się i znikanie tytułów
• Prasa elitarna, także specjalistyczna

4. Etap prasy elitarnej – XVII – XVIII w.
• Wiek XVIII – główny rozkwit ze względu na Oświecenie, stały czytelnik – elita europejska czyta
• Obok prasy informacyjnej powstaje prasa opiniotwórcza (np. 1709 – „Tatler”, 1711 - Spectator jedne z pierwszych tytułów czasopism prasy moralnej, opiniotwórczej)
• 1785 „The Times” – wzorzec prestiżowego dziennika, zerwanie z tradycją koncentrowania uwagi na sprawach wewnętrznych, wydarzenia międzynarodowe, było to główne źródło wiedzy brytyjskich polityków, pojawia się wstępniak
• 1780 „Sunday Mirror” – pierwsza gazeta niedzielna (wydanie „Daily Mirror”) znak, że prasa nabrała dużego znaczenia i jest w miarę stabilna skoro w niedzielę wydają gazetę, mimo sprzeciwu kleru
• 1791 „The Observer” – ukazuje się wyłącznie w niedzielę
• Od tego okresu datuje się użycie technik marketingowych (loterie, konkursy) w walce o czytelnika, rozwój typologiczny prasy

5. Etap prasy masowej – lata ’30 XX w.
• 1833 USA, 1836 Francja – zmiany w strukturze zarobków – prasa dwunożna (reklama i sprzedaż)
• Prasa masowa – niska cena egz., miała zarabiać dzięki reklamom i ogłoszeniom (duży nakład dla tego potrzebny)
• Aby znaleźć czytelnika zaczyna się sięgać po sensację
• Prasa masowa w USA staje się prasa sensacyjną, standardy tworzą czytelnicy – gł. Robotnicy
• W Europie mniejsza przychylność dla prasy sensacyjnej
• W USA – 1835 „NY Sun” wzór dziennika sensacyjnego (wydawcą jest James Gordon Bennett)

Ważne postacie jeśli chodzi o prasę sensacyjną
1. James Bennett (1841 – 1918) wprowadził pojęcie sensacyjnego newsa, tego mieli szukać jego dziennikarze – prowadziło to do kreowania takich wydarzeń przez dziennikarzy. Pierwszy zastosował wywiad. Od 1872 właściciel dziennika "New York Herald". News sensacyjny na pierwszej stronie by przyciągnąć uwagę.

2. Joseph Pulitzer (1847 – 1911) pisał po niemiecku; zmienił model prasy sensacyjnej – nie ma tylko oceniać ale ma także dotykać kwestii społecznych (tj. bezrobocie, podatki, prostytucja, warunki pracy robotników), nie uznawał przypadkowości w doborze dziennikarzy (postulował ich kształcenie; w 1912 – założył szkołę dla dziennikarzy przy Uniwersity of Columbia gł. nauka rzemiosła) wprowadził komiks do prasy – tzw. Yellow Kid; uważał że ilustracje są bardzo ważne
3. William Randolf Hearst (1863 – 1951) właściciel pierwszego koncernu multimedialnego!, dziennikarze mieli dostarczać faktów, ale tylko po linii myślowej Hearst’a (wojna o Kubę, fikcyjne informacje trafiające w oczekiwania społeczne); podkupił prawa do „Yellow Kid’a” Pulitzera

 Wiek XIX – dominacja prasy codziennej; 1890 we Francji prasa sensacyjna przekracza mln nakładu „Le Petit Parison”
 Wiek XX – okres rozwoju kolorowych magazynów, wiek tabloidyzacja prasy (TV Guide – pierwszy magazyn telewizyjny, 1953 Playboy)



WSPÓŁCZEŚNIE
• Prasa informacyjna: dzienniki +gazety niedzielne + tygodniki informacyjne
• Rynek czasopism:
-czasopisma popularne, wysokonakładowe (kobiece, sportowe, telewizyjne itp.)
-czasopisma specjalistyczne, branżowe, fachowe, hobbystyczne

1. Kryzys dzienników (najwięcej tracą ogólnokrajowe)
 likwidacja tytułów i zmniejszanie nakładów (w pierwszej kolejności FR, Portugalia, Włochy, Hiszpania); dzienniki ogólnokrajowe w pierwszej kolejności odczuwają kryzys (nie dotyczy Skandynawii i Japonii)
2. Tabloidyzacja (promowanie wzorów dziennikarstwa tabloidowego)
3. Rosnące zainteresowania prasa specjalistyczną i hobbystyczną oraz plotkarską
4. Spadek znaczenia pism opiniotwórczych
5. Internacjonalizacja międzynarodowa (???) (edycja narodowe „Readers Digest”, sprzedaż licencji „Newsweek Polska” 2001, prestiż „The Economist”)
6. Rosnąca koncentracja od przełomu XIX / XX w.
koncentracja tytułów (przejmowanie i likwidowanie tytułów konkurencji)
koncentracja nakładów (Austria „Neue Chrone Zeitung” jego nakład to 42% nakładu dzienników w państwie)
koncentracja wydawnicza (posiadanie wielu przedsiębiorstw, scedować można tam gdzie drukarnia; wydawnictwo przejmuje 2 z 5 gałęzi  redakcja, administracja, druk, kolportaż, ogłoszenia)
koncentracja własności (zwykle przepisy prawa nie nakazują ujawnienia struktury własności (np. Agora – nie wiemy ile udziałów ma USA); najtrudniejsze do analizy

-koncentracja publicystyczna (w RFN – uzależnienie dziennikarskie i wydawnicze tytułów, mutacje, w RFN w sumie 1565  374 gazety matki a 135 niezależne dzienniki)
-koncentracja obrotów (analiza stosunku własnych obrotów do obrotów innych)