Choroby włosów

ŁYSIENIE PLACKOWATE

Łysienie plackowate obok łysienia typu męskiego należy do chorób włosów. Jest nie zwykle charakterystyczne pod względem klinicznym. Powstaje najczęściej na skórze owłosionej głowy w postaci jednego lub kilku okręgów, czasem owalnych ognisk pozbawionych włosów bez objawów stanu zapalnego. Zmiany te szerząc się pozbawiają włosów cała głowę oraz inne okolice skóry owłosionej. Wyróżniamy kilka postaci łysiena plackowatego
-łysienie plackowate pospolite
-łysienie plackowate wyłysiajace
-łysienie pospolite wężykowate
-łysienie pospolite właściwe
-łysienie plackowate rozlane
-łysienie pospolite w postaci całkowitej i uogólnionej
Łysienie plackowate właściwie rozpoczyna się nagle i niepostrzeżenie, najczęściej na głowie, bez objawów podmiotowych w dobrym stanie ogólnym. Toteż stwierdzenie tej zmiany przez chorego bywa często działaniem przypadku. Początkowo powstają pojedyncze ognisko pozbawione włosów o kształcie okręgu lub owalnym. Ognisko to jest wielości monety, często większe, ostro odgraniczone od strony nie zmienionych włosów. Skóra pozbawiona włosów jest biała, żółta lub różowa, a przy tym wiotka, co łatwo wykazać, ujmując ja w fałd. Niekiedy skóra jest tak cienka, że sprawia wrażenie jakby zanikłej, co należy odnieść do jej wklęśnięcia raczej w skutek braku włosów niż zaniku pod wpływem łojotoku po okresie pokwitania staje się lśniąca, a w rozlanym łysieniu plackowatym upodobnia się do skóry w łysieniu łojotokowym . Ogniska te najczęściej umiejscowione są w okolicy potylicznej i ciemieniowej. Początkowe ognisko może długo się utrzymywać jako jedne, może tez rozszerzy się w kierunku obwodu, powoli lub szybko, do znacznych nieraz rozmiarów. Często zmiana chorobowa nie ogranicz się do pojedynczej, lecz w najbliższym jej sąsiedztwie nagle pojawiają następne kolonie jedna po drugiej. Rozwój dalszych ognisk następuje po pierwszej zmianie lub po upływie dłuższego czasu od jej pojawienia, niekiedy nowe ogniska powstają po kilku, a nawet kilkunastu latach, choć bardzo rzadko, Ogniska wyłysienia utrzymują się się bez zmian równie długo, od kilku miesięcy do kilku lat. Odrost włosa rozpoczyna się najczęściej w środku ogniska, początkowo w postaci meszku włosowego, który stopniowo grubiejąc przekształca się we włos prawidłowy. Jednym z pierwszych objawów odrostu włosów jest ustąpienie wiotkości skóry i powrót skóry jeszcze bezwłosej do bary otoczenia. W ujściach mieszków niczym ziarna śrutu pojawiają się nowe włosy , pierwsze odrosty nie maja zabarwienia i czasem pozostają siwe. W leczeniu ambulatoryjnym łysienia plackowatego stosuje się minoksydil miejscowostosowanie cygnolinę, albo terapię kortykosterydową. Wyniki leczenia tymi metodami są zwykle mało skuteczne, a po zaprzestaniu terapii kortykosterydowej włosy zazwyczaj wypadają. Podobnie sprawa wygląda z miejscowym stosowaniem cygnoliny. Leczeniemetodą fotodynamiczną UVA oraz metodą PUVA może przynosić dobre rezultaty. Odrost jest jednak zazwyczaj tylko częściowy. Leczenie takie pozwala uzyskać satysfakcjonujący odrost włosów u połowy pacjentów. Obecnie uważa się, że najskuteczniejsze jest leczenie przy pomocy DCP lub innych alergenów kontaktowych.

ŁYSIENIE KIŁOWE


Łysienie kiłowe stanowi jeden z licznych objawów kiły wtórnej nawrotnej. Pojawia się jako odosobniona jednostka zmiana, łysienie przypada najczęściej na sześć miesięcy od początku kiły rzadko wcześniej. Występuje ona u kobiet jak i u mężczyzn, nie leczonych z nie rozpoznaną i zaniedbaną kiłą. W wielu przypadkach łysienie to łączy się ze swoistymi zmianami w płynie mózgowo-rdzeniowym. Odczyny serologiczne klasyczne w surowicy krwi oraz odczyny odczyn Nelsona są z zasady wybitnie dodatnie. Na podstawie obrazu klinicznego wyróżnia się dwie postacie właściwego łysienia kiłowego: łysienie kiłowe ograniczone, zwane też łysieniem kiłowym plamistym oraz łysienie kiłowe rozlane. Łysienie kiłowe plamiste charakteryzuje się bardzo licznymi ogniskami przerzedzenia włosów wielkości blaszki paznokcia, rzadziej większymi. Nie są to zatem ogniska zupełnie wyłysiałe. Rozmiary ognisk są mniej więcej jednakowe. Zdarza się jednak że niektóre z tych zmian są większe od innych i osiągają wielkość monety. Kształt ich bywa dość regularny, owalny, wieloboczny, rzadziej nieprawidłowy. Przeważnie ogniska te nie zlewaj się ze sobą i są oddzielne od siebie chociażby cieniutką warstwą włosów. Stopień przerzedzenia włosów jest różny i zależy od czasu trwania wyłysienia. W niektórych przypadkach przerzedzenie włosów uwidacznia się dopiero po ich ostrzyżeniu. Również liczba tych ognisk bywa różna, na ogół mamy do czynienia z bardzo licznymi ogniskami W bardzo zaniedbanych przypadkach przerzedzenie włosów osiąga tak znaczne rozmiary, że pozostają tylko nie licznie kłębki włosów na głowie. Włosy nie wykazują zmian makroskopowych, także skóra nie ulega zmianie. Najczęściej ogniska umiejscawiają się w okolicy potylicznej oraz skroniowej, ale w przypadkach bardzo rozległych znajdujemy je również w okolicach ciemieniowych. Łysienie kiłowe rozlane występuje w pewnych okolicach głowy na szczycie, na skroniach, w okolicy ciemieniowej, powstaje w ograniczonych ogniskach podobnie jak w łysieniu plackowatym albo na większych przestrzeniach. Tak jak w łysieniu kiłowym plamistym, dochodzi do przerzedzenia włosów, które może być częściowe lub całkowite. Stopień przerzedzenia włosów też bywa różne, od niewielkiego do całkowitego wyłysienia. Włosy nie wykazują zmian makroskopowych, niezmieniona także jest skóra. Ta postać łysienia pojawia się we wczesnym okresie kiły wtórnej. Częściej spotyka się ją kobiet niż mężczyzn. Pod względem klinicznym wykazuje duże podobieństwo do łysienia po chorobach zakaźnych. Leczenie łysienia kiłowego wymaga leczenia podstawowej choroby, której jest tylko jedną z objawów. Podstawowym lekarstwem do walki z tą bakterią jest kuracja antybiotykowa oparta najczęściej o penicylinę. Istotne, aby leczenie zostało podjęte jak najwcześniej. W przeciwnym razie może dojść do całkowitego zniszczenia mieszków włosowych przez krętki, co doprowadzi do nieodwracalnego wyłysienia. Kuracja antybiotykowa w przypadku wystąpienia już łysienia powinna być wspierana odpowiednią dietą i pielęgnacją, nastawioną na dostarczenie organizmowi produktów i minerałów niezbędnych do odbudowy włosa.
W przypadku tej specyficznej przypadłości nie stosuje się natomiast przeszczepu włosów jako metody kuracji, gdyż najpierw trzeba usunąć bakterię z organizmu.


ZAPALENIE MIESZKA WŁOSOWEGO


Za zapalenie mieszków włosowych najczęściej odpowiadają bakterie. Zmiany na skórze pojawiają się zazwyczaj w okolicy karku lub na plecach. Mimo że łatwo można je wyleczyć, często bywa lekceważone i niejednokrotnie przekształca się w dużo poważniejsze schorzenie np. w czyrak. Czynnik zakaźny wywołujący zapalenie mieszków włosowych przedostaje się przez ujście gruczołów łojowych na skórze. W zależności od sposobu i mechanizmu zakażenia, wyróżnia się pięć rodzajów zapalenia mieszków włosowych:
- bakteryjne (za wystąpienie zmian chorobowych zazwyczaj odpowiada gronkowiec złocisty lub paciorkowiec ropny)
- wirusowe (wirus opryszczki - krostki i pęcherze na twarzy)
- pasożytnicze (nużeniec, zmiany chorobowe obejmują klatkę piersiową, skronie, nos oraz oczodół)
- grzybicze (czubek mieszka włosowego twardnieje)
- o nieznanym pochodzeniu

Pierwszym objawem zapalenia mieszków włosowych jest pojawienie się w ich obrębie początkowo małej krosty lub guza. Powstający w mieszku włosowym stan zapalny niejednokrotnie piecze i swędzi. Jeśli zmianie skórnej towarzyszy grudka lub guzek, zapalenie uwalnia zebraną w nich ropną wydzielinę. Choroba bardzo często przekształca się w dużo groźniejszego czyraka lub figówkę. Pojawieniu się choroby sprzyja niestosowanie się do podstawowych zasad higieny. Pierwsza z towarzyszących chorobie zmian skórnych tworzy naciek w obrębie mieszka włosowego. Wraz z rozwojem zakażenia pojawia się krosta oraz martwicza, zgrubiała tkanka, która z czasem odpada. Czyrak najczęściej obejmuje mieszki włosowe na twarzy, szyi, klatce piersiowej oraz pośladkach. Figówka, czyli przewlekły stan zapalny zazwyczaj występuje u mężczyzn i atakuje przede wszystkim mieszki włosowe zarostu (czasem również kark). W większości przypadków diagnozę opiera się o wywiad z pacjentem i analizę występujących u chorego objawów. Czasem wykonuje się badanie mikroskopowe ropnej wydzieliny oraz rozmazkrwi . Jeśli istnieją wskazania, lub badana osoba ma znacznie obniżoną odporność konieczne jest wykonanie testów serologicznych (na obecność wirusa HIV oraz syfilis ). W niektórych przypadkach wykonuje się badanie histopatologiczne. Leczenie w większości przypadków stosuje się maści z mupirocyną. Gdy po 3-5 dniach stosowania zmiany nie znikają konieczna jest terapia antybiotykowa. U osób, u których zapalenie przybrało formę czyraku zaleca się częste przemywanie (dezynfekowanie) oraz stosowanie rozgrzewających, wilgotnych kompresów, maści z detreomycyną lub oksytetracykliną.
FIRÓWKA GRONKOWCOWA

Przewlekłe gronkowcowe zapalenie ropne mieszków włosowych, inaczej figówka, jest szczególnie przewlekłą odmianą gronkowcowego procesu zapalnego rozwijającego w obrębie mieszków. Najczęściej przewlekłe gronkowcowe zapalenie ropne mieszków włosowych lokalizuje się w obrębie owłosionej skóry twarzy i dotyczy mężczyzn w średnim i starszym wieku, a przyczyną pojawienia się nieprawidłowości może być zaburzona odporność i schorzenia współistniejące. Objawy przewlekłego gronkowcowego zapalenia ropnego mieszków włosowych Podstawowymi zmianami przy przewlekłym gronkowcowym zapaleniu ropnym mieszków włosowych są wykwity o charakterze krostek, grudek lub rozmiękających guzów ropnych. W obrębie samych włosów nie obserwuje się żadnych nieprawidłowości, ale można je łatwo usunąć, wskutek zniszczenia mieszków włosowych. Lokalizacja zmian dotyczy głowy - najczęściej owłosionej skóry twarzy. Przebieg kliniczny przewlekłego gronkowcowego zapalenia ropnego mieszków włosowych jest wielomiesięczny, czasem nawet wieloletni. Odmiana bliznowaciejąca może pozostawiać trwałe blizny, wskutek zniszczenia brodawek włosowych. W większości przypadków włosy odrastają. Rozpoznanie przewlekłego gronkowcowego zapalenia ropnego mieszków włosowych. Przy przewlekłym gronkowcowym zapaleniu ropnym mieszków włosowych diagnoza jest stawiana w oparciu o charakter kliniczny schorzenia. Pomocne w ustaleniu rozpoznania jest stwierdzenie typowych zmian ropnych w otoczeniu mieszków włosowych, które pojawiają pojawia się w okolicach owłosionej skóry twarzy u mężczyzn. Potwierdzenie wielomiesięcznego lub wieloletniego przebiegu przewlekłego gronkowcowego zapalenia ropnego mieszków włosowych ułatwia rozpoznanie przewlekłego zapalenia ropnego mieszków włosowych. W postępowaniu różnicowym przewlekłego gronkowcowego zapalenia ropnego mieszków włosowych należy uwzględnić grzybicę z odczynem zapalnym, rozwijającą się w tej samej lokalizacji oraz gruźlicę toczniową, zwłaszcza w przypadkach odmiany bliznowaciejącej figówki (w gruźlicy nie obserwuje się zmian o charakterze krostkowym). Leczenie przewlekłego zapalenia ropnego mieszków włosowych jest postępowaniem trudnym i wymaga długotrwałej terapii. Zaleca się podawanie antybiotyków zarówno miejscowo na skórę zmienioną chorobowo, jak i ogólnoustrojowo. Wybór preparatu zależny jest od wyniku posiewu i antybiogramu, określającego wrażliwość bakterii na poszczególne antybiotyki. Ponadto przy przewlekłym gronkowcowym zapaleniu ropnym mieszków włosowych można zastosować szczepionki bakteryjne, preparaty wielowitaminowe, zwłaszcza zawierające witaminy z grupy B i C. Szczególne znaczenie w profilaktyce i leczeniu przewlekłego ropnego zapalenia mieszków włosowych ma odkażanie przyrządów do golenia i nieużywanie maszynek elektrycznych.
LISZAJ PŁASKI

Liszaj plaski skóry owłosionej głowy należy do mało znanych i często nie rozpoznawanych zmian chorobowych. Na skórze owłosionej głowy mogą umiejscawia się dwie postacie liszaja: liszaj płaski, liszaj przymieszkowy. Liszaj płaski w wielu przypadkach jest taki sam jak obraz toczenia rumieniowatego. Ta postać objawia się ogniskami rumieniowatymi, pozbawionym i włosów oraz pokrytymi łuskami silnie przyległymi do podłoża. Prócz łusek występują też rogowacenia przymieszkowe oraz rozszerzenie ujścia mieszków włosowych. Stan ten kończy się wyłysieniem bliznowatym. Najczęściej liszaj płaski skóry owłosionej głowy ma postać małych ognisk bez włosów, barwy białej lub słaboróżowej, ale tez bez rogowaceń ani łusek. Rzadko widuje się na skórze owłosionej głowy typowe grudki liszaja płaskiego. Klinicznie liszaj płaski ma postać łysienia plackowatego rzekomego. Łysienie bliznowate typu pseudopelade spotyka się spotyka się regularnie w liszaju płaskim pęcherzykowatym i wrzodziejącym stóp a brakiem paznokci. Ogniska wyłysienia osiągają różne rozmiary od niewielkich do bardzo rozległych, zajmujących prawie całą głowę ogniska te są gładkie, bez łusek i rogowacenia, białe oraz dobrze odgraniczone od otoczenia. W niektórych przypadkach spotyka się równocześnie przerzedzenie lub brak włosów łonowych i na narządach płciowych. Liszaj przymieszkowy pojawia się w ujściach mieszków włosowych jako grudki przebite włosem, który osiąga długość kilku milimetrów. Grudki są rozrzucone na znikłej skórze owłosionej i na obwodzie ogniska wyłysienia. Czopy rogowe i ubytki po nich wielkości ostrza szpilki wskazują miejsca znikłych mieszków włosowych. Po odpadnięciu czopów tworzy się gładka blizna pozbawiona włosów lub pokryta włosami przerzedzonymi. Oprócz skóry owłosionej głowy liszaj przymieszkowy może zajmować równocześnie pozostałe okolice skóry owłosionej. Choroba rozprzestrzenia się najczęściej od rozlanej utraty włosów w tych okolicach następnie po upływie krótkiego czasu w ujściach mieszków włosowych pojawiają się grudki kończyste. Włosy z zajętych przez liszaj przyśmieszkowi okolicy skóry można wyrwać już przy lekkim pociągnięciu. Korzenie wyrywanych włosów pokryte są szklistą pochewką. Wszystkie są w okresie anagenu. Rozpoznanie odosobnionego liszaja płaskiego skóry owłosionej głowy, jeżeli nie ma typowych grudek, jest bardzo trudne, a czasem z powodu dużego podobieństwa do łysienia plackowatego rzekomego bywa niemożliwe. Rozpoznanie staje się dużo łatwiejsze, jeżeli zmiany bliznowate skóry owłosionej głowy współ istnieją równocześnie z liszajem innych okolic skór. Wczesne rozpoznanie liszaja skóry owłosionej skóry głowy można czasem na podstawie obrazu histologicznego. Leczenie liszaja płaskiego i przymieczkowego skóry owłosionej głowy liszaj ustępuje samoistnie w ciągu 2 lat u 90% chorych. Lekarz ma za zadanie złagodzić objawy choroby, które niestety nie poddają się łatwo leczeniu. W terapii miejscowej liszaja płaskiego stosuje się silne maści glikokortykosteroidowe, które spłaszczają wykwity i redukują świąd. W leczeniu ogólnym stosuje się glikokortykosteroidy w średnich dawkach oraz fototerapię (PUVA). Natomiast w opornych na leczenie postaciach liszaja płaskiego podaje się cyklosporynę i retinoidy.

ŁUSZCZYCA

Łuszczyca jest zaliczana do przewlekłych, a zarazem najczęściej pojawiających się chorób skóry. Nie da się ukryć, że jest to uciążliwe schorzenie pod wieloma względami. Łuszczyca związana jest bowiem nie tylko z nieprzyjemnymi i mało estetycznie wyglądającymi objawami. Warto pamiętać, że łuszczyca ma jeszcze aspekt psychologiczny, bowiem wielu osobom choroba ta kojarzy się z możliwością zarażenia, co skutkuje unikaniem kontaktów z chorymi. Poza tym, że łuszczyca najczęściej atakuje ręce oraz nogi, coraz więcej osób uskarża się na schorzenie, jakim jest łuszczyca skóry głowy. Również i ona sprawia, że życie z łuszczycą wcale nie jest łatwe. Łuszczyca skóry głowy to choroba, która bardzo często pojawia się jako zwiastun innych odmian tego schorzenia. Jej cechą charakterystyczną jest występowaniem na głowie czerwonych plam, które pokryte są srebrzystą łuską.
Do objawów łuszczycy skóry głowy zalicza się przede wszystkim występowanie zgrubiałych placków, które w sposób bardzo wyraźny oddzielają się od owłosionej skóry głowy. Dość często placki te ulegają rozlaniu na czoło oraz przestrzeń skórną między uszami. Warto wiedzieć, że zwiastunem łuszczycy głowy nie jest wypadanie włosów. Dzieje się tak, ponieważ cebulki włosowe znajdują się bardzo głęboko, natomiast zmiany chorobowe dotyczą wyłącznie naskórka. Trzeba jednak wiedzieć, że w związku z tym, iż łuszczyca skóry głowy nierzadko powoduje swędzenie, co wyzwala reakcję drapania. To zaś może sprawić, że cebulki staną się słabsze, a włosy wypadną. Łuszczycy skóry głowy na pewno nie można pomylić z łupieżem, bowiem wykwity łuszczycowe są wyczuwalne w dotyku, łupież zaś nie. Warto jednak wiedzieć, że łuszczyca skóry głowy może być jednak pomylona z łojotokowym zapalaniem skóry bądź infekcją grzybiczą. Powstawanie łuszczycy skóry głowy związane jest dokładnie z takimi samymi czynnikami, jak ma to miejsce w przypadku łuszczycy dotykającej innych partii skóry. W związku z tym mówi się, że łuszczyca skóry głowy związana jest z czynnikami środowiskowymi, czynnikami genetycznymi oraz czynnikami immunologicznymi. Pojawienie się tych czynników (chociażby kilku z nich) powoduje, iż dochodzi do zmian w funkcjonowaniu keratynocytów oraz fibroblastów. Wśród czynników środowiskowych, które mają wpływ na powstawanie łuszczycy owłosionej skóry głowy można wymienić między innymi: infekcje (grzybicze, wirusowe, bakteryjne), mechaniczne urazy skóry (oparzenia, zadrapania, chirurgiczne blizny), nadużywanie alkoholu, przedłużające się sytuacje stresowe, zażywanie wybranych grup leków (antymalarycznych, antydepresyjnych, beta-blokerów). Niemałe znaczenie w powstawaniu łuszczycy skóry głowy mają czynniki genetyczne. W wielu przypadkach to właśnie w genach otrzymujemy skłonność do powstawania zmian łuszczycowych. Warto jednak pamiętać, że łuszczycę – także skóry głowy – można odziedziczyć nie tylko po rodzicach, ale również po dziadkach czy nawet pradziadkach. Nie można zapomnieć o wpływie czynników immunologicznych. Naukowcy badający przyczynę łuszczycy doszli do wniosków, iż za powstawanie tej choroby mogą być odpowiedzialne zaburzenia w funkcjonowaniu limfocytów T – „składników” układu odpornościowego. Nie da się ukryć, że leczenie łuszczycy jest nie lada wyzwaniem. A to ze względu na owłosioną skórę, przez co wnikanie dobroczynnych substancji może być dość ograniczone. Niemniej jednak z łuszczycą można się uporać. Podejmując leczenie, warto jednak mieć świadomość, że żadna metoda nie daje 100-procentowych gwarancji na to, że choroba nie powróci. Przypomnę, że łuszczyca jest schorzeniem, które ma tendencję do nawracania, nawet po okresach remisji, które trwają kilkanaście lat. Podobnie jak w przypadku innych miejsc dotkniętych schorzeniem, tak i łuszczyca skóry głowy jest chorobą, na którą trzeba poświęcić sporo czasu. Rezultaty kuracji nie pojawiają się po kilku dniach. Leczenie w pierwszej kolejności należy rozpocząć od usunięcia srebrzystej łuski. Jej pozostawienie będzie bowiem uniemożliwiało przenikanie dobroczynnych substancji w głąb skóry. Dlatego też „na pierwszy ogień” idą preparaty do stosowania miejscowego, które zawierają kwas salicylowy oraz emolienty (np. Dermasis). Po odjęciu łuski, na zmiany stosuje się najczęściej kortykosteroidy. W leczeniu łuszczycy bardzo często dermatolodzy decydują się na leczenie skojarzone. Najczęściej leczenie kortykosteroidami łączy się z aplikowaniem preparatów o działaniu miejscowym, zawierającym między innymi analogi witaminy D3 bądź pochodne witaminy A (retinoidy). Niekiedy zachodzi konieczność zastosowania fototerapii. By kuracja okazała się skuteczna, zwykle zachodzi konieczność wykonania w sumie 20 zabiegów – najlepiej rozłożonych na 2-3 razy w tygodniu.


ŁYSIENIE ANDROGENOWE
Łysienie androgenowe to najczęściej występujący rodzaj łysienia (stanowi ono bowiem nawet 95% przypadków utraty włosów). Inaczej jest też nazywane łysieniem typu męskiego z uwagi na fakt, że wywołane jest działaniem męskich hormonów płciowych (androgenów) i stąd znacznie częściej dotyka właśnie przedstawicieli tej płci. To jednak nie zmienia faktu, że ten rodzaj łysienia dotyczyć może również i kobiet. Wówczas ma jednak na szczęście znacznie bardziej ograniczone skutki. Ponadto łysienie androgenowe najczęściej dotyka osób rasy białej. Ma często charakter dziedziczny. Określa się niekiedy, że mężczyźni zostali genetycznie zaprogramowani przez naturę na utratę włosów. Trudno z tym procesem walczyć nawet dziś, w dobie nowoczesnych leków i kosmetyków. Łysienie to u białych przedstawicieli płci męskiej występuje na tyle często, że przez wielu ludzi uważane jest za zupełnie normalne, fizjologiczne zjawisko. W tym przypadku stosunkowo rzadko dochodzi do równomiernej utraty włosów na skórze głowy. Zazwyczaj włosy zaczynają rzednąć mężczyznom u nasady czoła oraz na środku głowy. Z czasem obszar dotknięty utratą włosów rozszerza się. Od dawna wiadomo, że łysienie androgenowe wiąże się w głównej mierze z układem hormonalnym i działaniem męskich hormonów płciowych. Do dziś trudno jednak dokładnie sprecyzować wszystkie czynniki mające bezpośredni czy pośredni wpływ na jego weystępowaqnie. Wiadomo natomiast, że łysienie to jest silnie uwarunkowane genetycznie i stąd ryzyko jego wystąpienia u danej osoby można oszacować na podstawie informacji o podobnych przypadkach u przodków. Dlatego właśnie często łysienie androgenowe jest określane jako dziedziczne. Obok nadmiernego wydzielania androgenów, jako przyczynę często przyjmuje się zaburzenia w odżywianiu skóry głowy. Podwyższony poziom męskich hormonów wpływa na nadczynność gruczołów łojowych (łysienie łojotokowe). Często też przyczyn upatruje się w tym, że w gruczołach tych odkładają się nieprzetworzone tłuszcze z pożywienia. Sam mechanizm niszczenia włosów spowodowany działaniem hormonów stanowił dla badaczy przez wiele lat nierozwikłaną zagadkę. Wykazano jednak wreszcie, że stoi za tym procesem pochodna testosteronu – DHT (dihydrotestosteron), która stanowić może bezpośrednie zagrożenie dla mieszków włosowych. Wcześniej przez długi czas przyczyny upatrywano jedynie w nadmiernym poziomie testosteronu. Dowiedziono, że w gruczołach łojowych pod wpływem określonego enzymu dochodzi do przemiany testosteronu w DHT. Wykazano ponadto, że to właśnie DHT wiążące się z receptorami w mieszkach włosowych powoduje ich zwężenie i w efekcie blokadę wzrostu włosów. Okazało się tym samym, że poziom testosteronu w organizmie nie prowadzi w prosty sposób do wypadania włosów, a jedynie stanowi jego pośrednią przyczynę. Proces przemiany testosteronu w DHT dotyczy zarówno kobiet jak i mężczyzn pomimo, że poziom tego hormonu u kobiet jest jak wiadomo znikomy. Interesujący jest natomiast fakt, że nadmierny poziom hormonów płciowych wpływa na bardziej wzmożony wzrost owłosienia w pozostałych miejscach na skórze. Często więc u osób łysiejących spotyka się intensywne owłosienie na twarzy, czy też na innych miejscach na ciele. Niekiedy przyczyn wzmożonego wypadania włosów upatrywano w nadmiernym napięciu mięśni skóry głowy. Zwolennicy tej hipotezy dowodzili, że takie napięcie mięśni skutkuje niedostatecznym odżywieniem skóry głowy (a co za tym idzie, także mieszków włosowych). Badania nie potwierdziły jednak w pełni takiej teorii, jak też wielu innych wysuwanych przez badaczy zajmujących się tą problematyką w przeszłości.
CIEMIENUCHA

Ciemieniucha jest jedną z najczęstszych przypadłości niemowlęcych i wiele maluchów prędzej czy później na nią zapada. Zmiany skórne zaobserwować można przede wszystkim na główce dziecka do 6 tygodnia życia, choć niekiedy choroba daje o sobie znać nawet do 18 miesiąca. Żółta skorupka tworząca się na owłosionej skórze głowy niemowlęcia nie jest groźna, ale wygląda nieładnie i czasem sprawia kłopoty. Zadaniem gruczołów łojowych jest wytwarzanie łoju, czyli substancji, która chroni skórę przed grzybami i bakteriami, nawilża ją i nadaje elastyczność. Wydzielanie hormonów u noworodka nie jest jeszcze zupełnie wyregulowane, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że w jego organizmie wciąż znajdują się hormony matki. W wyniku takiej sytuacji, gruczoły łojowe produkują nadmierną ilość łoju, który manifestuje się poprzez grube, żółte, przypominające łupież łuski widoczne na główce malucha. Mogą one pokrywać całą główkę lub objawiać się jedynie w pojedynczych miejscach. Nie ma jednak powodu do zmartwień, ponieważ są domowe sposoby, aby rodzice samodzielnie i skutecznie mogli zlikwidować ciemieniuchę u swojego maleństwa.
Warto jednak wiedzieć, skąd u niemowlaka wzięła się ta przypadłość i czy musi na nią zapaść każdy maluszek.Ciemieniucha to odrzucone komórki skóry oraz łój z gruczołów łojowych skóry. Pierwotna przyczyna ciemieniuchy nie jest ściśle określona, jednak ma to związek z tym, że w pierwszych miesiącach życia dziecka jego gruczoły łojowe są bardzo aktywne i istnieje ryzyko nadprodukcji tłuszczu. Wynikać może ona także z tego, że na gruczoły łojowe działają hormony matki wydzielane razem z mlekiem. Nadprodukcja znajduje ujście z gruczołów na owłosionej skórze główki, gdzie miesza się ze złuszczonym naskórkiem. Po zaschnięciu tworzą się żółte strupki. Wystąpieniu ciemieniuchy służy pora letnia i upały. Gruczoły skórne pracują wtedy w większym tempie. Ciemieniucha nie jest jednak niepokojąca i bolesna dla naszej pociechy. Dziecko nie ma też uczucia świądu. W bardzo rzadkich przypadkach, jeżeli zareagujemy za późno, może wdać się infekcja na skórze dotkniętej ciemieniuchą. Objawia się ona najczęściej zaczerwienieniem lub obrzmieniem, może także zacząć się sączyć.Nie ma skutecznych sposobów na uniknięcie ciemieniuchy, ale niektóre czynności mogą uchronić przed nią maluszka. Najważniejsze, aby po wyjściu z domu zakładać dziecku bawełnianą czapeczkę i ściągać ją po wejściu do pomieszczeń, by główka się nie spociła. Codziennie należy także czesać włoski dziecka miękką szczotką lub rzadkim grzebieniem. Trzeba myć włosy dziecka około dwóch razy w tygodniu najrzadziej. W tym celu można spokojnie użyć jedynie samej wody i, zanim dziecko skończy rok, nie używać perfumowanych szamponów. Jeśli zachodzi taka potrzeba, można użyć specjalnych szamponów dla niemowląt, najlepiej tych z apteki. Gdy zauważalne są u dziecka zmiany charakterystyczne dla ciemieniuchy, powinno się skorzystać z kilku znanych sposobów na jej wyleczenie. Czasem potrzebne są systematyczne zabiegi, trwające około 4 tygodni, by na dobre pozbyć się tej przypadłości. Najlepiej jest smarować główkę dziecka oliwką dla niemowląt na około 15 minut przed kąpielą. Można do tego przykryć główkę dziecka watą nasączoną oliwką i założyć bawełnianą czapeczkę, aby oliwka lepiej się wchłonęła w skórę. Po 15 minutach należy delikatną szczoteczką wyczesać łuski i następnie umyć główkę maluszka. Jeżeli ciemieniucha jest nasilona, można zamiast oliwki zastosować specjalne preparaty dostępne w aptekach. Na zmianę z tymi preparatamiwarto używać namoczonych w ciepłej wodzie otrębów pszennych albo płatków owsianych, które zmiękczają łuski i działają łagodząco na skórę dziecka. By uniknąć wysuszenia skóry głowy dziecka, można po kąpieli smarować ją kremem nawilżającym.

ŁUPIEŻ PSTRY
Łupież kojarzy się przede wszystkim problemami dotykającymi skórę głowy. Można jednak wyróżnić odmiany łupieżu, które pojawiają się w innych miejscach skóry. Do takich wyjątków należy przede wszystkim łupież pstry, który jest określany przez lekarzy jako infekcja grzybicza skóry, tzn. zakażenie powłoki ciała grzybem drożdżopodobnym Malassezia furfur.
Łupież pstry wywołują lipofilne grzyy drożdżopodobne( drożdżaki) z gatunku Pityrosporum ovale. Ich inne nazwy to: Pityrosporum furfur, Pityrosporum orbiculare i Malessezia furfur.
Choroba jest zaliczana do grzybic skóry gładkiej. Czynnikiem sprzyjającym jej zakażeniu jest osobnicza podatność skóry. Rozwojowi zmian przychylne jest również nieregularne dbanie o higienę oraz nadmierne pocenie i łojotok. Ignorowanie podstawowych zasad higieny może przyczynić się do pozostania nieestetycznych plam na dłużej.
Łupież pstry należy do grupy chorób zaraźliwych. Zakazić się można w rożny sposób, np. używając cudzych przyrządów do pielęgnacji ciała. Takim przyrządem może być szczotka do włosów pożyczana sobie nawzajem przez dziewczęta. Do infekcji dochodzi, ponieważ istnieje możliwość, że na szczotce zgromadzą się pewne ilości drożdżaków odpowiadających za powstawanie kolejnych ognisk chorobowych. Zakazić się można nie tylko poprzez używanie cudzych przyrządów do pielęgnacji, ale również wymieniając się różnymi częściami garderoby, takimi jak nakrycia głowy czy klapki na basenie. Z racji tego, że łupież pstry najczęściej występuje w przypadku ludzi młodych, zakazić się nim jest najprościej w miejscach gromadnie odwiedzanych przez młodzież. Jest to na pewno solarium. Jeżeli więc istnieje konieczność skorzystania z lamp, najlepiej wybrać studio słynące z wysokiej renomy. Często bowiem właściciele nie dbają o zakład w wystarczający sposób, a łóżka nie są systematycznie czyszczone. Kolejnym miejscem, gdzie istnieje ryzyko infekcji jest basen. Chodzenie po płytkach na boso jest wysoko nieodpowiedzialne i wiąże się z zakażeniem zarówno łupieżem pstrym jak i innymi chorobami wywołanymi grzybami, które są trudne do wyleczenia (np. grzybica stóp). Łupież pstry najczęściej obserwuje się na klatce piersiowej. Niemal równie często może się również pojawić w różnych miejscach tułowia. Rzadko natomiast zmiany chorobowe objawiają się w okolicach twarzy i owłosionej skóry głowy.W ciągu pierwszych dni od zakażenia pojawiają się małe, ciemne plamki – zazwyczaj są różowe lub ciemnobrunatne. Początkowo można je zaobserwować na ramionach i w górnej części tułowia, natomiast po jakimś czasie plamki rozszerzają się i zaczynają zlewać się ze sobą nawzajem. Po upłynięciu kilku tygodni, w ciągu których leczenie nie zostało w żaden sposób podjęte, zmiany odbarwiają się, ich kolor staje się jaśniejszy niż kolor otaczającej, zdrowej skóry. Ostateczna faza choroby wygląda w ten sposób, że naskórek przybiera pstry wygląd – można na nim zaobserwować zarówno plamy jasne (starsze) jak i brunatno-różowe (nowsze). Leczenie łupieżu pstrego należy rozpocząć natychmiast po zaobserwowaniu na swoim ciele żółto-brunatnych plamek mających skłonność do złuszczania się. Należy wówczas bezzwłocznie udać się do lekarza specjalisty, który podejmie odpowiednie kroki. Dermatolog może zalecić stosowanie odpowiednich szamponów (zazwyczaj zawierają one w swojej nazwie imidazol).Szampon tego rodzaju należy nanosić na skórę głowy, delikatnie wcierać, doprowadzając do spienienia, a następnie pozostawić na kilka minut. Ostatecznie należy dokładnie spłukać głowę ciepłą woda. Kuracja szamponem powinna być wykonywana codziennie przez minimum tydzień. Później wystarczy mycie głowy takim szamponem raz w tygodniu.Istnieją również inne preparaty, które są pomocne w walce z chorobą. Zawierają one związki selenu czy pirytonianu cynku.
Po wyleczeniu za pomocą tych specyfików, na skórze pozostają jasne plamy, ale zazwyczaj znikają podczas opalania. Łupież pstry to choroba, która posiada niestety tendencję do powracania. Może posiadać charakter mocno przewlekły i objawić się ponownie nawet w przeciągu dwóch tygodni od wyleczenia. Z drugiej jednak strony infekcja ta należy do chorób, które są całkowicie wyleczalne, zależy to od rodzaju kuracji oraz systematyczności jej w jej stosowaniu. Jeżeli jest ona prawidłowo prowadzona, a podstawowe zasady higieny zostaną zachowane, wówczas łupież pstry nie powinien więcej się pojawić.